Vulgair Latijn: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
taal
Regel 12:
 
=== Vanuit de overgeleverde tekst(fragment)en ===
Gezien vanuit deze benadering valt onder het VL alles wat er aan Latijnse taaluitingen is overgeleverd (in welke vorm dan ook) dat afwijkt van het "klassieke Latijn" voor wat betreft woordgebruik, spelling of grammatica.<ref>Probleem is dat er geen sluitende definitie bestaat van wat er onder "klassiek Latijn" valt. Maar het is wel duidelijk dat het Latijn zoals overgeleverd in de klassieke teksten, niet weergeeft hoe mensen in de dagelijkse omgang met elkaar spraken.</ref> Hierbij kan men denken aan inscripties<ref>Deze zijn verzameld in het CIL: [[Corpus inscriptionum Latinarum]].</ref>, waarbij wel vaak het probleem van de datering speelt, die niet altijd zeker te bepalen valt. Ook is het de vraag in hoeverre een afwijkende spelling die op een inscriptie wordt aangetroffen, werkelijk een afwijkende uitspraak representeert in het betreffende gebied; er kan altijd sprake zijn van een individueel geval van misspelling. Verder worden bij deze methode fragmenten gebruikt van klassieke teksten die bedoeld waren als bewuste imitatie van het dagelijks taalgebruik (bijv. gedeeltes uit [[Plautus]] of [[Gaius Petronius Arbiter|Petronius]]' ''Cena Trimalchionis''), alsook teksten uit de late oudheid geschreven door mensen die wel geletterd waren, maar niet meer zeer vertrouwd met het "officiële" literaire Latijn.<ref>Daarnaast zijn er nog andere bronnen: romeinseRomeinse taalkundigen die in de late oudheid lijsten opstelden van veel gemaakte fouten, bijv. de zogeheten ''Appendix Probi'', en voor ons aangeven hoe sommige woorden kennelijk werden uitgesproken. Verder de zogeheten "glossen": lijsten van (veelal middeleeuwse) woordverklaringen bij Latijnse manuscripten, waarin een klassiek Latijns woord verklaard wordt met een (kennelijk meer gebruikt) ander (vulgair-)Latijns woord.</ref>
 
Bij deze benadering beschouwt men het VL dus niet als een late versie van het Latijn, maar als een onderdeel van het Latijn dat bestaan heeft zo lang als het Latijn bestaat.
Regel 44:
Een betrekkelijk vroege klankverschuiving (waarschijnlijk 4e eeuw), die van invloed zou zijn op bijna alle Romaanse talen is de [[palatalisatie]] van de oorspronkelijk als [k] uitgesproken <c> vóór ''e'' en ''i''. Dit verschijnsel vond ook plaats in de [[Ingveoonse talen]] als bijvoorbeeld het [[Oudengels]].
 
''Centum'' (uitgesproken /kentoem/) werd /kjentoe/ en vervolgens /tsjento/. De ''tsj'' klank kon vervolgens evolueren tot verschillende andere sis-klankensisklanken, zoals ''s'' in het Frans.
 
Alleen het [[Sardisch]] is van deze klankverschuiving vrij gebleven. In de Sardische dialecten wordt de Latijnse <c> nog in ''alle'' gevallen als [k] uitgesproken.
Regel 55:
* ''canis'' wordt ''chien''
 
Een typisch kenmerk van de Gallo-romaanseRomaanse dialecten en de Noord-Italiaanse dialecten is dat de Latijnse ''u'' (= /oe/) veranderde in een /ü/. Dit geschiedde vrijwel zeker onder invloed van een [[Gallië|Gallisch]] substraat.
 
De voor het [[Castiliaans]] (het dialect dat ten grondslag ligt aan de [[Spaans]]e standaardtaal) en het [[Gascons]] kenmerkende vervanging van een Latijnse ''f'' aan het begin van een woord door een ''h'' (zoals in ''hoja'' uit ''folium'' en ''hermoso'' uit ''formosus'' en ''hermano'' naast ''Fernando'') is waarschijnlijk het effect van een [[Baskisch]] of [[Iberisch Schiereiland|Iberisch]] substraat.