Wikipedia

Eise Eisinga: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
ExposeMyStupidity (overleg | bijdragen)
15.247 bewerkingen
Versie 55396520 van 213.125.212.42 (overleg) ongedaan gemaakt.
Label: Ongedaan maken
the truth
Labels: Misbruikfilter: Kwebbelen Misbruikfilter: Leeghalen Misbruikfilter: Schuttingtaal
Regel 1:
{{Infobox persoon
| naam = Eisejoey Eisingarovers
| afbeelding = Willem Bartel van der Kooi - Eise Eisinga.jpg|thumb
| onderschrift = Eise Eisinga door [[Willem Bartel van der Kooi]], [[1827]]
| volledigenaam = Eisejoey Jeltesznsuka Eisingablawd rovers uwe moeder
 
| geboorteplaats = [[Dronrijp]]
| geboortedatum = [[21 februari]] [[1744]]
Regel 20 ⟶ 19:
}}
 
suka blawd Fill 'em with the venom and eliminate 'em
[[Bestand:Planetarium Eise Eisinga in Franeker.jpg|thumb|Het planetarium in Eisinga's woonkamer]]
Other words, I Minute Maid 'em
[[Bestand:Franeker, Planetarium.jpg|thumb|[[Koninklijk Eise Eisinga Planetarium]]]]
I don't want to hurt 'em, but I did 'em in a fit of rage
 
I'm murderin' again, nobody will evade him
'''Eise Jelteszn Eisinga''' ([[Dronrijp]], [[21 februari]] [[1744]] - [[Franeker]], [[27 augustus]] [[1828]]) was een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederlands]] [[astronoom|amateur-astronoom]], [[patriotten|patriot]] en vertegenwoordiger van [[Verlichting (stroming)|De Verlichting]] in [[Nederland]].
Finna kill 'em and dump all the fuckin' bodies in the lake
Hij bouwde het oudste nog werkende [[Koninklijk Eise Eisinga Planetarium|planetarium]] en is een van de historische onderwerpen in de [[canon van Friesland]] en de [[canon van Nederland]].
Obliterating everything, incinerate and renegade 'em
 
And I make anybody who want it with the pen afraid
==Levensloop==
But don't nobody want it, but they're gonna get it anyway
Eisinga werd [[Geboorte (leven)|geboren]] als zoon van een [[Wolkammen|wolkammer]]. Hoewel hij [[hoogbegaafd]] was, mocht hij niet naar het [[gymnasium]], want hij moest werken. Op zijn vijftiende gaf hij al een wiskundeboek uit van ruim 650 pagina's. Op zijn zeventiende gaf hij een boekje uit over de grondslagen van de [[astronomie]]. Ook zijn broer Stephanus Jeltes was geïnteresseerd in wis- en [[sterrenkunde]]. Eisinga werd wolkammer en bekwaamde zich in de snipperuurtjes door [[autodidact|zelfstudie]] aan de [[Franeker Academie]] in de [[wiskunde]] en de [[astronomie]]. Hij verdiepte zich in [[zonnewijzer]]s, en publiceerde een boek met tekeningen van zo'n 150 zonnewijzers. Op 24-jarige leeftijd trouwde hij met Pietje Jacobs, met wie hij twee zoons kreeg.
'Cause I'm beginnin' to feel like I'm mentally ill
 
I'm Attila, kill or be killed, I'm a killer bee, the vanilla gorilla
In 1787 raakte hij als [[patriotten|patriot]] in conflict met de [[prinsgezinden|prinsgezinde]], plaatselijke [[schutterij (historisch)|schutterij]] en de provinciale autoriteiten. De gemoederen liepen hoog op, toen de stad als toevluchtoord diende voor een tiental coupplegers onder leiding van [[Court Lambertus van Beyma]]. Toen Franeker werd opgegeven vluchtten veel patriotten naar Amsterdam. Eisinga vluchtte de andere kant uit, naar [[Duitsland]]. Hij vestigde zich als wolkammer te [[Visvliet]], nadat hij te horen had gekregen dat zijn echtgenote was overleden en zijn huis verbeurd was verklaard. Nadat hij in 1791 toch nog werd uitgeleverd, is hij tot vijf jaar verbanning uit Friesland veroordeeld. Eisinga keerde terug naar Visvliet en trad daar opnieuw in het huwelijk.
You're bringin' the killer within me out of me
 
You don't want to be the enemy of the demon who went in me
Na de omwenteling in 1795 keerde hij naar Franeker terug. Eisinga werd lid van het Provinciaal Bestuur en adviseerde in een aantal commissies onder andere om twee rechters te royeren na het [[Kollumer Oproer|Kollumer oproer]]. Eisinga werd buitengewoon hoogleraar aan de [[Franeker Academie]], tot deze in 1811 op last van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] werd gesloten. Eisinga werd benoemd tot [[Broeder van de Orde van de Nederlandse Leeuw]], een onderscheiding waaraan ook een klein inkomen was verbonden. Eisinga overleed in 1828 op 84-jarige leeftijd. Hij liet een testament na waarin hij de werking van zijn planetarium beschreef.
And be on the receiving end of me, what stupidity it'd be
 
Every bit of me's the epitome of a spitter
Eise Eisinga is begraven op de begraafplaats van de [[Salviuskerk (Dronrijp)|Salviuskerk]] in Dronrijp. De grafsteen heeft geen leeftijd of sterfdatum. Er staat een leesbaar puzzeltje op de zerk, waarmee de sterfdatum en leeftijd van zijn vader, die daar ook begraven ligt, berekend kunnen worden. De ouderlijke woning van Eise Eisinga staat 100 meter vanaf zijn laatste rustplaats. Tegenover zijn geboortehuis staat een borstbeeld om hem te herdenken.
When I'm in the vicinity, motherfucker, you better duck
 
Or you finna be dead the minute you run into me
==Planetarium==
A hundred percent of you is a fifth of a percent of me
[[Eelko Alta]], een [[Dominee|predikant]] uit [[Bozum]], beweerde in een boekje dat de wereld de mei 1774 later zou vergaan als gevolg van een samenstand van vier [[Planeet|planeten]]. Eisinga kon met zijn planetarium bewijzen dat Alta dit niet juist had.<ref>[http://www.planetarium-friesland.nl/nl/geschiedenis Website Planetarium Friesland, Einde der tijden?]</ref> Het planetarium is nog steeds in werking te zien in Franeker.
I'm 'bout to fuckin' finish you bitch, I'm unfadable
 
You wanna battle, I'm available, I'm blowin' up like an inflatable
[[Bestand:Clockwork Planetarium Eise Eisinga.webm|thumbnail|left|640px|thumbtime=30|alt=Raderwerk van planetarium]]
I'm undebatable, I'm unavoidable, I'm unevadable
{{clear}}
I'm on the toilet bowl, I got a trailer full of money and I'm paid in full
 
I'm not afraid to pull the—
==Nagedachtenis==
[[Bestand:Eise Eisinga.JPG|thumb|Herinnering aan Eise Eisinga in Franeker]]
De volgende zaken herinneren aan Eisinga:
*Eisinga werd ereburger van Franeker.
*De straat waaraan het vroegere woonhuis van Eisinga lag werd later de Eise Eisingastraat genoemd.
*Op 5 mei 1994 gaf de [[PTT (Nederland)|PTT]] een [[postzegel]] van 80 cent uit, ter gelegenheid van het 250e geboortejaar van Eisinga.
*In hetzelfde jaar publiceerde [[Pieter Terpstra (schrijver)|Piter Terpstra]] een roman over Eisinga.
*In mei 2006 ontving het planetarium het [[predicaat Koninklijk]].
*In 2006 werd Eise Eisinga opgenomen in de [[Canon van Nederland]].
 
{{clearleft}}
 
==Bibliografie==
*''Wolken en stjerren; roman oer Eise Eisinga'', door [[Pieter Terpstra (schrijver)|Pieter Terpstra]] (1994), ISBN 90-330-0237-X
*[http://images.tresoar.nl/wumkes/pdf/HavingaE_PlanetariumboekEiseEisinga.pdf E. Havinga, W.E. van Wijk & J.F.M.G. d'Aumerie, ''Planetariumboek Eise Eisinga'', Arnhem: Van Loghum Slaterus 1928.]
 
==Externe link==
*[http://www.planetarium-friesland.nl/ Planetarium van Eisinga]
 
{{Appendix}}
 
{{DEFAULTSORT:Eisinga, Eise}}
[[Categorie:Nederlands astronoom]]
[[Categorie:Nederlands patriot (18e eeuw)]]
[[Categorie:Lid van het Intermediair Wetgevend Lichaam]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Eise_Eisinga"