Kalf (rund): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanv.
enige red. en gevraagde bronnen toegevoegd
Regel 5:
Een '''kalf''' is het jong van een [[koe (rund)|koe]], maar bij andere grote zoogdieren wordt de aanduiding ook gebruikt. Het baren noemen we ''kalven'' of ''afkalven'', en het pasgeboren kalf heet een ''nuchter kalf'', afgekort ''nuka''. Een vrouwelijk kalf wordt ook ''vaarskalf'', ''koekalf'' of ''kuis'' genoemd, een mannelijk kalf is een ''stierkalf'' of ''bul''.
 
Een kalf weegt bij de geboorte ongeveer 40 kg, en heeft nog weinig [[afweer]]. Daarom is het belangrijk dat het kalf de eerste dagen [[griest]] en [[biest (melk)|biest]] (van de eigen moeder) krijgt omdat daar veel antistoffen (eiwitten) in zitten. Een kalf dat bij de moeder is weggehaald, krijgt de biest uit een (speen)emmer te drinken. Na het kalven komt de gewone [[koemelk|melk]] op gang. In de uier van de koe zit dan nog biest; deze wordt telkens vermengd met de nieuwe melk die de koe aanmaakt. Wordt een koe volledig leeggemolken of door het kalf leeggezogen, dan zit er geen biest meer in de uier, want na het kalven wordt die niet meer aangemaakt.{{Bron?||2010|05|31}}<ref>[https://www.abzdiervoeding.nl/rundvee/goede-biest-is-goud/ [Abzdiervoeding.nl, ''Goede biest is goud'' bezocht 21-01-2020]</ref>
 
Een kalf krijgt melk of kunstmelk te drinken. Bij de geboorte van een kalf is alleen de [[lebmaag]] ontwikkeld, de andere drie magen ontwikkelen zich later. Na een twee weken begint het met het eten van wat [[krachtvoer]](brok) en [[ruwvoer]] ([[kuilgras]]). Het [[propionzuur]] in het krachtvoer en het structuurrijke hooi stimuleren de [[pens]]ontwikkeling en langzaamaan gaat een kalf meer vast voedsel eten en krijgt het minder melk. Als een kalf ruim twee maanden oud is, weegt het ongeveer 80 kg en krijgt het op de boerderij geen melk meer.
Regel 12:
 
== Vaarskalveren en stierkalveren ==
Een vaarskalf is een runderkalf van het vrouwelijk geslacht. Na ongeveer een jaar noemnoemt jemen het geen vaarskalf meer maar een [[Pink (rund)|pink]]. Ze is dan [[geslachtsrijp]] en weegt ongeveer 350 kg. De kans op een stierkalf is ongeveer 50% bij natuurlijke drachtbevruchting of bij [[Bevruchtingkunstmatige inseminatie bij dieren|kunstmatige inseminatie]] met gewoon sperma. Bij op [[gesekst spermasekse]] geselecteerd sperma ligt de kans op een vaarskalf op ongeveer 90%. Na ongeveer veertien maanden (afhankelijk van de grootte van de pink) wordt ze voor het eerst gedekt/[[Kunstmatige inseminatie bij dieren|geïnsemineerd]].
 
Een mannelijk kalf wordt stierkalf genoemd. Een stierkalf is bij de geboorte zwaarder dan een vaarskalf. Dit veroorzaakt een groter aantal moeilijke geboorten, en ook is het aantal doodgeboorten groter dan bij vaarskalveren. Door het grotere gewicht is de [[Draagtijd|drachtsduur]] van een stierkalf iets langer dan bij een vaarskalf: de drachtsduur van een vaarskalf is gemiddeld 280 dagen tegenover 281 dagen bij een stierkalf. Na twee weken gaan de meeste stierkalveren als [[vleeskalf]] naar een mesterij; een paar stierkalveren worden [[stier (rund)|dekstieren]]. De meeste vaarskalveren blijven op het bedrijf. Vanaf ongeveer acht maanden is een stiertje in staat een koe of pink te dekken, vanaf dat moment noem je het geen stierkalf meer.
 
== Ziekten ==
Om [[paratuberculose]]-besmetting te voorkomen is het verstandig het eerste half jaar het kalf nog niet naar buiten te doen en hooi te voeren in plaats van kuilgras.{{Bron?||2017|07|09}}<ref>[https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/paratuberculose-rund#aanpak Gddiergezondheid.nl, ''Aanpak paratuberculose - Bedrijfsvoering'' bezocht 21-01-2020]</ref>
 
Als de moeder van het kalf positief getest is op ''infectieuze bovine rhinotracheïtis'' (IBR) ofwel [[koeiengriep]] kan er biest van een andere koe of ''kunstbiest'' gegeven worden omdat besmetting met IBR kan plaatsvinden via de moedermelk.
 
== Oormerken ==
De kalveren moeten na drie dagen hun oormerk inkrijgen. Sommige boeren weigeren dat pertinent. Ze hebben dan wel kans op een boete. Ook kan het kalf dan afgevoerd worden.
 
 
{{Appendix}}
{{Commonscat|Calves}}