Geheel getal: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 8:
Een geheel getal heet 'geheel' omdat het zonder [[Breuk (wiskunde)|fractionele]] of zonder cijfers achter de komma kan worden geschreven. De getallen 21, 4 en −121 zijn bijvoorbeeld gehele getallen, terwijl 9,75, 5½ en <math>\sqrt{12}</math> geen gehele getallen zijn. De [[Verzameling (wiskunde)|verzameling]] gehele getallen is een [[deelverzameling]] van de [[Reëel getal|reële getallen]], en wordt meestal voorgesteld door een vet gedrukte '''Z''' of het [[symbool]] <math>\Z</math> ([[Unicode]] U+2124 {{Unicode|ℤ}}), wat voor ''[[wiktionary: Zahlen|Zahlen]]'', het [[Duits]] voor getallen, staat.<ref>{{en}} {{aut|Jeff Miller}}, [https://web.archive.org/web/20100131022510/http://jeff560.tripod.com/nth.html ''Earliest Uses of Symbols of Number Theory].</ref>
 
Het gedeelte van deDe [[wiskunde]], datdie zich met de studie bezighoudt naar de eigenschappen van de gehele getallen, noemt men de [[getaltheorie]].
 
== Formele definitieDefinitie ==
De gehele getallen kunnen formeel worden gedefinieerd als [[Equivalentierelatie#Equivalentieklasse|equivalentieklassen]] van paren [[natuurlijke getallen]].
 
== Integer ==
Voor de representatie van gehele getallen in de [[computer]] maakt men gebruik van het datatype [[Integer (informatica)|integer]]. Het is echter belangrijk daarbij op te merken dat deze twee niet hetzelfde zijn. Het datatype integer is een [[eindige verzameling]], beperkt door het geheugen, terwijl de gehele getallen een [[oneindige verzameling]] vormen.
 
== Algebraïsche eigenschappen ==
{{Zijbalk getalverzamelingen}}
 
De verzameling gehele getallen is [[Gesloten verzameling|gesloten]] onder [[optellen]], [[aftrekken (wiskunde)|aftrekken]] en [[vermenigvuldigen]]: elke optelling, aftrekking of vermenigvuldiging van twee gehele getallen levert opnieuw een geheel getal. De verzameling is niet gesloten onder de bewerking [[delen]]: niet elke deling van twee gehele getallen levert opnieuw een geheel getal op, bijvoorbeeld 1/2 is een [[rationaal getal]]. De gehele getallen vormen een [[Ring (wiskunde)|ring]].
 
De gehele getallen kunnen worden gedefinieerd als de elementen van de kleinste verzameling <math>\mathbb{Z}</math> met de eigenschappen:
Regel 26 ⟶ 18:
: <math>z \in \mathbb{Z} \implies z - 1 \in \mathbb{Z}</math>
 
De gehele getallen kunnen formeel worden gedefinieerd als [[Equivalentierelatie#Equivalentieklasse|equivalentieklassen]] van paren [[natuurlijke getallen]].
== Ordening ==
 
De elementen van <math>\mathbb{Z}</math> hebben een bepaalde volgorde. Strikter geformuleerd: de verzameling <math>\mathbb{Z}</math> wordt [[Totale orde|totaal geordend]] door de [[Relatie (wiskunde)|relatie]] <math><</math> (kleiner dan) en bevat in die ordening zowel oneindig stijgende als oneindig dalende ketens.
Voor de representatie van gehele getallen in de [[computer]] maakt men gebruik van het datatype [[Integer (informatica)|integer]]. Het is echter belangrijk daarbij op te merken dat deze twee niet hetzelfde zijn. Het datatype integer is een [[eindige verzameling]], beperkt door het geheugen, terwijl de gehele getallen een [[oneindige verzameling]] vormen.
: <math>\ldots <-2<-1<0<1<2<\ldots</math>
Deze orde heeft de eigenschappen:
# als <math>a<b</math> en <math>c<d</math>, dan is <math>a+c<b+d</math>
# als <math>a<b</math> en <math>0<c</math>, dan is <math>ac<bc</math>
 
== Geheeltallige delingEigenschappen ==
* De verzameling gehele getallen is [[Gesloten verzameling|gesloten]] onder [[optellen]], [[aftrekken (wiskunde)|aftrekken]] en [[vermenigvuldigen]]: elke optelling, aftrekking of vermenigvuldiging van twee gehele getallen levert opnieuw een geheel getal. De verzameling is niet gesloten onder de bewerking [[delen]]: niet elke deling van twee gehele getallen levert opnieuw een geheel getal op, bijvoorbeeld 1/2 is een [[rationaal getal]]. De gehele getallen vormen een [[Ring (wiskunde)|ring]].
{{Zie hoofdartikel|Geheeltallige deling}}
 
* De elementen van <math>\mathbb{Z}</math> hebben een bepaalde volgorde. Strikter geformuleerd: de verzameling <math>\mathbb{Z}</math> wordt [[Totale orde|totaal geordend]] door de [[Relatie (wiskunde)|relatie]] <math><</math> (kleiner dan) en bevat in die ordening zowel oneindig stijgende als oneindig dalende ketens.
Een belangrijke eigenschap van de gehele getallen is de volgende. Bij iedere twee gehele getallen <math>a</math> en <math>b</math>, waarvan <math>b\ne 0</math> is, zijn altijd twee unieke gehele getallen <math>q</math> en <math>r</math> te vinden, met <math>0\le r <|b|</math>, zodat:
:: <math>a=bq+r\ldots <-2<-1<0<1<2<\ldots</math>.
: Deze orde heeft de eigenschappen:
In bovenstaande stelling heet het getal <math>q</math> het [[quotiënt]] en <math>r</math> de [[rest]] van de deling van <math>a</math> door <math>b</math>.
#:* als <math>a<b</math> en <math>c<d</math>, dan is <math>a+c<b+d</math>
#:* als <math>a<b</math> en <math>0<c</math>, dan is <math>ac<bc</math>
 
Als* inBij bovenstaandeiedere stellingtwee gehele getallen <math>r=0a</math>, is de [[Breuk (wiskunde)|breuk]]en <math>a/b=q</math>, dus geheel. Alswaarvan <math>rb\ne 0</math>, is, zijn altijd twee deunieke breukgehele getallen <math>a/b=q</math> een niet-geheel [[rationaal getal]], met een geheel deelen <math>qr</math> ente eenvinden, gebroken of fractioneel deelmet <math>0\le r/ <|b|</math>., zodat:
:: <math>a=bq+r</math>.
: In bovenstaande stelling heet het getal <math>q</math> het [[quotiënt]] en <math>r</math> de [[rest]] van de deling van <math>a</math> door <math>b</math>. Deze vorm van delen heet [[geheeltallige deling]].
: Als in bovenstaande stelling <math>r=0</math>, is de [[Breuk (wiskunde)|breuk]] <math>a/b=q</math>, dus geheel. Als <math>r\ne 0</math>, is de breuk <math>a/b=q</math> geen geheel, maar een [[rationaal getal]], met een geheel deel <math>q</math> en een gebroken of fractioneel deel <math>r/b</math>.
 
== Kardinaliteit ==
Regel 73 ⟶ 67:
Door de definitie van kardinale gelijkheid hebben de twee verzamelingen dezelfde kardinaliteit.
 
== VerwanteMeer onderwerpengehele getallen ==
De [[Geheel getal van Gauss|Gauss-gehele getallen]] en de [[Geheel getal van Eisenstein|Eisenstein-gehele getallen]] zijn twee verschillende uitbreidingen van de gehele getallen naar de [[Complex getal|complexe getallen]].