Consul (Rome): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Tekst vervangen door "hey man" Labels: Vervangen Misbruikfilter: Leeghalen |
k Wijzigingen door KaremAlkadah (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Caudex Rax |
||
Regel 1:
Een '''consul''' was de hoogste [[magistraat]] in het [[Romeinse Rijk]]. Ieder jaar werden twee vooraanstaande [[Senaat (Rome)|senatoren]] door het Romeinse volk gekozen in deze functie, die geacht werden elkaar te controleren. Het Romeinse consulaat bestond ruim duizend (1050) jaar van [[509 v.Chr.]] tot [[541|541 na Chr.]] toen het door keizer [[Justinianus I van Byzantium|Justinianus]] werd afgeschaft.
Volgens de Romeinse traditie werd, toen de [[Etruskisch]]e koningen waren verdreven, een nieuwe grondwet gemaakt waarin werd vastgelegd dat een tweetal jaarlijks gekozen [[magistratus|magistraten]] aan het hoofd van de [[Romeinse senaat|Senaat]] zouden staan. Deze magistraten kregen de titel ''consul'' toegekend. De Latijnse stam ''con'' betekent 'samen'.
In het begin van de republiek waren er nog geen ''consules'' en daarom gaf men het ''[[imperium (Rome)|imperium]]'' van de verdreven ''rex'' (koning) aan de ''[[Praetor Maximus|praetor maximus]]'', een reeds bestaande functie. Deze werd echter in [[367 v.Chr.]] vervangen door twee ''consules'' waarvan één van [[Plebejer|plebejische]] afkomst moest zijn. Ze werden bijgestaan door een ''[[praetor]]'' met ''iurisdictio'' (d.i. de bevoegdheid om recht te spreken), die hun ''collega minor'' werd. Nog later zouden de bevoegdheden van de ''consules'' afbrokkelen ten voordele van nieuwe ambten of afsplitsingen van oude.
Tijdens de Republikeinse periode zorgde deze regeling ervoor dat een enkele persoon nooit alle macht aan zich kon trekken. De consulverkiezingen vonden halverwege het voorafgaande jaar plaats. De gekozen consuls werden dan ''[[consul designatus|consules designati]]'' (afgekort ''Cos. des.''), genoemd tot zij daadwerkelijk de functie bekleedden.
Het consulaatsysteem bleef tijdens het Romeinse Keizerrijk gehandhaafd, maar sinds [[Gaius Julius Caesar Octavianus|Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus)]] werden consuls benoemd. Tijdens de keizertijd was het consulaat voornamelijk een traditionele erefunctie zonder politieke macht en de consulaire taken waren meestal ceremonieel. Als Romeinse keizers tot consul benoemd werden lieten zij dit vaak op hun munten vermelden (bijvoorbeeld '''Cos. III''' betekent 'voor de derde keer consul')
De traditionele attributen van een Romeinse consul stammen deels uit de traditie van de Etruskische koningen en waren onder andere: een consulaire scepter (''[[scipio (staf)|scipio]]'') met een adelaar op de top; een speciale stoel ''[[sella curulis]]''; een speciaal gewaad ''[[toga (Rome)|toga picta]]''; soms een gouden kroon en een ''[[quadriga]]'' (tweewielige wagen met vier paarden) waarin een consul stond tijdens een triomftocht.
De kleding van een consul bestond uit een toga met een cape. Een consul had het recht op zijn toga een purperen rand te dragen. Verder werd een consul begeleid door twaalf [[lictor]]en en gaf zijn naam aan het [[Ab Urbe Condita (jaartelling)|Romeinse jaar]].
== Zie ook ==
* [[Consul suffectus]]
* [[Lijst van Romeinse consuls tijdens de Republiek|Lijst van Romeinse consuls tot 27 v.Chr.]]
* [[Lijst van Romeinse consuls tijdens het Keizerrijk]] van 27 voor Chr. tot 642 na Chr.
== Externe link ==
*[http://www.livius.org/cn-cs/consul/consul.html {{Aut|J. Lendering}}, art. Consul, Livius.org, 2006.]
{{Commonscat|Roman consuls}}
[[Categorie:Romeins consul| ]]
[[Categorie:Romeins ambt]]
[[Categorie:Latijn]]
| |||