Humanisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Zie artikel|Zie voor humanisme als hedendaagse levensbeschouwing [[Humanisme (levensbeschouwing)]]. Zie voor de gelijknamige stroming van de
'''Humanisme''' is een filosofische en ethische houding die de waarde van mensen benadrukt
Het humanisme begon met de intellectuele, literaire en wetenschappelijke beweging van de vijftiende tot de zestiende eeuw, die elke vorm van kennis wilde baseren op de literatuur en cultuur van de [[klassieke oudheid]]. De bekendste humanist uit die tijd is de christen-humanist [[Desiderius Erasmus]]. Het humanisme verving als [[filosofie]] en opvatting van de werkelijkheid, het [[bovennatuurlijk]]e verklaringsmodel van de [[Kerk (instituut)|kerk]] door het concept van de mens als maat van alle dingen. Het betekende het [[Vroegmoderne Tijd|begin van de moderniteit]] en de dominantie van de [[rede]], en het idee dat ieder mens recht had op leven, vrijheid en het nastreven van geluk, niet in een toekomstig beloofd [[paradijs]], maar in het hier en nu, in een zelf vormgegeven werkelijkheid. Oorspronkelijk
* een teruggrijpen op voornamelijk de [[Griekse oudheid]] als cultuur- en vormingsideaal.
* een [[levensbeschouwing]] die zich niet beroept op een goddelijke [[Openbaring (concept)|openbaring]], maar vertrouwt op het vermogen van de mens om zelf zijn leven zin te geven, zich baserend op [[Westerse wereld|westerse]] universele waarden zoals menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, [[Tolerantie (maatschappij)|tolerantie]] en verantwoordelijkheid.
De wortels van de westerse beschaving worden traditioneel gezocht bij de joods-christelijke traditie, de [[Griekse cultuur]] en de eeuwenlange invloed van het [[Romeinse Rijk]], en van alle drie zijn invloeden in het moderne humanisme merkbaar. Met de opkomst van het [[christendom]] komt de nadruk meer te liggen op de [[universaliteit]] van [[Ethiek|morele waarden]]. Humanisme is afgeleid van het Latijnse woord ''humanus'', menselijk, en een centraal begrip is dan ook ''humanitas'', menselijkheid.
De term
#Het eerste humanisme is dat van de [[Italiaanse renaissance]]. Er werd enthousiast teruggegrepen op de antieke beschaving. Het is vooral een beoefenen van de ''bonae litterae'' en daarmee [[Geesteswetenschappen|geesteswetenschappelijk]] georiënteerd: zie [[renaissance-humanisme]].<ref>
#Het assimileren van de Griekse en [[Hellenisering|hellenistische]] cultuur door de Romeinen
#het derde humanisme is dat van [[Duitsland]], eerste omstreeks
#Het moderne
Sommigen geven tegenwoordig de voorkeur aan slechts twee soorten van humanisme, waarbij vormen 1, 2 en 3 een cultuurideaal nastreven, terwijl de vierde vorm in de eerste plaats een complete niet-religieuze levensbeschouwing is.<ref>{{aut|Marcel Franz Fresco|Fresco, M.F.}}
In Nederland vertegenwoordigt [[Human_(omroep)|Human]] het humanisme op radio, televisie en internet. Vroeger was Human onderdeel van [[Humanistisch Verbond (Nederland)|Humanistisch Verbond]], tegenwoordig is Human als zelfstandige ledenomroep onderdeel van de [[Humanistische Alliantie]].
Regel 20:
== Overzicht ==
* [[Renaissance-humanisme]]: een moderne benaming voor een intellectuele stroming in de tijd van de Renaissance, die voor het eerst door Francesco Petrarca op gang werd gebracht en belichaamd
* [[Weimar-humanisme]], een in de
* [[Modern humanisme]]: een georganiseerde levensbeschouwing die de mens centraal stelt en uitgaat van de waarde van de mens
* [[Religieus humanisme]]: een integratie van ethische humanistische filosofie met religieuze rituelen en overtuigingen die zich richten op de menselijke behoeften, interesses en vermogens
* [[Seculier humanisme]]: een humanistische stroming die uitgaat van rede, ethiek en rechtvaardigheid
===Verwante stromingen===
Ook de volgende bewegingen en stromingen gebruiken de term
* [[Humanistische psychologie]], een school binnen de psychologie met als bekendste vertegenwoordigers Carl Rogers en Abraham Maslow
* [[Nieuw Humanisme]]: een door de Argentijn Mario Rodríguez Cobos ontwikkelde spirituele syncretistische levensbeschouwing
* [[Posthumanisme]]: de studie, het geloof en de promotie van het idee dat de tegenwoordige menselijke vorm gelimiteerd is
* [[Transhumanisme]]: een recente vorm van speculatieve filosofie die probeert om de door de natuur gestelde grenzen van het menselijke bestaan te doorbreken. Hierbij moet vooral door technisch-biologische hulpmiddelen, zo gauw deze beschikbaar komen door de technische vooruitgang, het menselijke lichaam
* [[Neohumanisme (filosofie)|Neohumanisme]], filosofie van de
{{Appendix|2=
| |||