Versie van 3 sep 2019 17:01 bewerken BoH (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 47.453 bewerkingen k →‎Open en gesloten circulatie ← Oudere bewerking		Versie van 4 sep 2019 04:05 bewerken ongedaan maken BoH (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 47.453 bewerkingen →‎Geleedpotigen Nieuwere bewerking →
Regel 149: ==== Geleedpotigen ==== Bij de geleedpotigen hebben [[~~Watervlooien~~watervlooien]], Calanoida en ''Gamasodes'' wel een hart, maar geen [[bloedvat]]en. Dit is mogelijk omdat alle organen bij deze kleine diertjes zo dicht bij elkaar liggen dat lichaamsbeweging voldoende is om de vloeistof door lacunaire ruimtes te bewegen. Bij primitieve geleedpotigen als de [[Branchiopoda\|kieuwpootkreeftjes]] [[Phyllopoda]], [[bidsprinkhaankreeften]], [[Pekelkreeftjes (orde)\|pekelkreeftjes]] en de [[Kakkerlakken\|kakkerlak]] [[Blattoidea]] loopt een [[~~Dorsaal\|~~dorsaal]] bloedvat over vrijwel de gehele lengte van het lichaam. Bij onder meer [[duizendpotigen]], schorpioenen, [[zwaardstaarten]] en een aantal hogere kreeftachtigen ligt het bloedvat [[ventraal]]. {\| class="vatop" style="float:right; clear:left; margin-left: 1em; margin-bottom: 1em;" Bij veel [[kreeftachtigen]], enkele [[Chelicerata]] en insecten is centralisatie van de pompfunctie verder doorgevoerd, wat resulteert in een ingekort hart. Bij [[tienpotigen]] is het hart [[Sacciform\|zakvormig]] met drie paar ostia en een uitgebreid vaatstelsel. Complexere geleedpotigen hebben naast een hart en een aorta dan ook een stelsel van [[slagader]]s. Bij insecten en lagere kreeftachtigen zijn slagaders nauwelijks of niet aanwezig, wat bij insecten met tracheeën ook niet nodig is.▼ \|{{Stamboom/start}} {{Stamboom\|border=0\| \|,\|-\|-\| [[Pericard]]ium<br />↓ \|-\|-\|.\|}} {{Stamboom\| \|!\| \| \| [[Hart]]<br />↓ \| \| \|!\|}} {{Stamboom\|border=0\| ↑<br />[[Long (orgaan\|Longen]] \|~\|~\|#\|~\|~\| ↑<br />[[Kieuw]]en }} {{Stamboom\|border=0\| \|!\| \| \| [[Weefsel (biologie)\|Weefsels]]<br />↓ \| \| \|!\|}} {{Stamboom\|border=0\| \|`\|-\|-\| ← [[Borstholte]] →\|-\|-\|'\|}} {{Stamboom/eind}} \|- \| <small>Bloedsomloop bij ''[[Austrothelphusa transversa]]''<ref>{{aut\|Harry H. Taylor\|Taylor, H.H.}}; {{aut\|Peter Greenaway (zoöloog)\|Greenaway, P.}} (1984): [https://jeb.biologists.org/content/jexbio/111/1/103.full.pdf 'The Role of the Gills and Branchiostegites in Gas Exchange in a Bimodally Breathing Crab, ''Holthuisana Transversa'': Evidence for a Facultative Change in the Distribution of the Respiratory Circulation'] in ''Journal of Experimental Biology'', Volume 111, p. 103-121</ref></small> \|} ▲Bij veel [[kreeftachtigen]], en enkele [[Chelicerata]] en insecten is centralisatie van de pompfunctie verder doorgevoerd, wat resulteert in een ingekort hart. Bij [[tienpotigen]] is het hart [[Sacciform\|zakvormig]] met drie paar ostia en een uitgebreid vaatstelsel. Complexere geleedpotigen hebben naast een hart en een aorta dan ook een stelsel van [[slagader]]s. Bij insecten en lagere kreeftachtigen zijn slagaders nauwelijks of niet aanwezig, wat bij insecten met tracheeën ook niet nodig is. Dat geleedpotigen een open bloedcirculatie hebben in tegenstelling tot de gesloten bloedsomloop van de ~~Bilateriaan~~oer-bilateriaan hangt mogelijk samen met het [[exoskelet]] waardoor een hydroskelet niet meer nodig was. Het exoskelet verhindert ook spiercontractie van de lichaamswand om de coelomische vloeistof te transporteren, wat bijdroeg aan de evolutie naar een hart. Zo kon het coeloom sterk in omvang verkleinen tot alleen rond de voortplantings- en ademhalingsorganen en werd de taak grotendeels overgenomen door de hemocoel, een holte die over vrijwel de gehele lengte van het lichaam loopt. Het exoskelet liet ook geen huidademhaling meer toe, wat bijdroeg aan de ontwikkeling van [[kieuw]]en. ==== Open en gesloten circulatie ====

Hart en vaatstelsel: verschil tussen versies