Giraffen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vijanden --> natuurlijke vijanden, de mens is wel als vijand aan te duiden; rare verklaring v/h woord trofee geschrapt |
tweemaal 2 paragrafen samengevoegd, niet herschreven; taxonomie omvat ook de relaties met andere geslachten of families, dus uitgebreider kopje is hier nuttig |
||
Regel 15:
'''Giraffen''' (''Giraffa'') zijn een [[Geslacht (biologie)|geslacht]] van [[Evenhoevigen|evenhoevige]] [[zoogdieren]] uit de familie [[Giraffidae]] waarvan de vertegenwoordigers voorkomen in [[Afrika (hoofdbetekenis)|Afrika]]. Ze zijn bekend om hun lange nek en het vlekkenpatroon op hun vacht. Samen met hun nauwste verwant, de veel kleinere [[okapi]], die een kastanjebruin lichaam, gestreepte poten en een gevlekte kop heeft, vormen de giraffen de [[Familie (biologie)|familie]] ''Giraffidae''.
==
Over de indeling van giraffen in soorten bestaat geen [[consensus]] onder [[zoölogie|dierkundigen]]. Er zijn onderzoekers die vasthouden aan slechts één soort ''Giraffa camelopardalis'', verdeeld in zes ondersoorten.<ref name=WR>{{en}}{{Citeer web |url=https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=14200476|titel=Wilson & Reeder Mammals of the World|uitgever=Bucknell University|bezochtdatum=19 februari 2018}}</ref> Er zijn ook onderzoekers die vier soorten (''C. giraffe'', ''G. tippelskirchi'', ''G. reticulata'' en ''G. camelopardalis'') onderscheiden waarbij twee soorten verder worden ingedeeld in twee respectievelijk drie ondersoorten.<ref name=Fenn>{{en}}{{aut|Fennessy, J.}} ''et al''. 2016. Multi-locus Analyses reveal four giraffe species instead of one. ''Current Biology'' {{DOI|10.1016/j.cub.2016.07.036}}; [http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(16)30787-4?_returnURL=http%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS0960982216307874%3Fshowall%3Dtrue full text]</ref> De literatuur over de diverse soorten, ondersoorten of rassen giraffen levert dus een verwarrend beeld. Volgens de specialisten van de [[International Union for Conservation of Nature and Natural Resources|IUCN]] in 2016 is verder [[DNA-onderzoek]] vereist voor een indeling waarover consensus mogelijk is. In navolging van Wilson & Reeder onderscheidt ook de [[IUCN]] maar een soort, met echter tien (en niet zes) ondersoorten. In afwachting van beter onderzoek waarop een indeling in soorten en ondersoorten kan worden gebaseerd, kent de [[IUCN]] aan de afzonderlijke ondersoorten geen speciale Rode Lijst status toe. De groep als geheel heeft de status kwetsbaar.<ref name=Muller>{{en}}{{aut|Muller, Z.}} ''et al''. 2016. ''Giraffa camelopardalis'' (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T9194A109326950. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T9194A51140239.en. Downloaded on 18 February 2018.</ref>
De [[Taxonomie (biologie)|taxonomie]] van de giraffen levert een verwarrend beeld. Onder specialisten is geen consensus over de indeling in soorten en ondersoorten. Wilson & Reeder onderscheiden maar één soort ''G. camelopardalis'' met zes ondersoorten:<ref name=WR/>
*''G. c. camelopardalis''
*''G. c. reticulata
*''G. c. rothschildi
*''G. c. thornicrofti
*''G. c. tippelskirchi
*''G. c. giraffa
De IUCN beschouwt ook alle giraffen als één soort: ''Giraffa camelopardalis'' maar dan onderverdeeld in tien ondersoorten. [[DNA-onderzoek]] gepubliceerd in 2016 levert een (voorlopig) nieuwe indeling in vier soorten<ref name=Fenn/>
*[[Zuidelijke giraffe]] (''G. giraffa''), bestaande uit twee ondersoorten
**[[Angolagiraffe]] (''G. g. angolensis'') en
**[[Kaapse giraffe]] (''G. g. giraffa'');
*[[Masaigiraffe]] (''G. tippelskirchi''), deze omvat de vroeger wel als apart erkende [[Thornicrofts giraffe]] (''G. tornicrofti'');
*[[Somalische giraffe]] (''G. reticulata''); en
*[[Noordelijke giraffe]] (''G. camelopardalis''), met vier ondersoorten
**Nubische giraffe (''G. c. camelopardalis'')
**[[Rothschildgiraffe]] (''G. c. rothschildi'')
**[[Kordofangiraffe]] (''G. c. antiquorum'')
**[[Tsjaadgiraffe]] (''G. c. peralta'').
Daarnaast is er een groep uitgestorven soorten:
*†''[[Giraffa gracilis]]''
*†''[[Giraffa jumae]]''
*†''[[Giraffa priscilla]]''
*†''[[Giraffa punjabiensis]]''
*†''[[Giraffa pygmaea]]''
*†''[[Giraffa sivalensis]]''
*†''[[Giraffa stillei]]''
<gallery perrow="2" widths="265" heights="265" caption="Twee onderling verschillende geografische onderverdelingen in (onder-)soorten">
Giraffa distribution.svg|Indeling in zeven ondersoorten
Genetic subdivision in the giraffe based on mitochondrial DNA sequences.png|Nieuwe stamboom als resultaat van DNA-onderzoek
</gallery>
Het DNA-onderzoek uit 2016 levert een fylogenetische stamboom die de verwantschap tussen de vier soorten nader in kaart brengt.<ref name=Fenn/>
{{clade | style = font-size: 100%;line-height:150%
|label1=''Giraffa''
|1={{Clade
|1= ''Giraffa giraffa'' ([[zuidelijke giraffe]])
|2={{Clade
|1= ''Giraffa tippelskirchi'' (IUCN: [[masaigiraffe]], ''G. c. tippelskirchi'')
|2={{Clade
|1= ''Giraffa reticulata'' (IUCN:[[Somalische giraffe]] ''G. c. reticulata''
|2= ''Giraffa camelopardalis'' ([[noordelijke giraffe]])
}}
}}
}}
}}
== Etymologie ==
Regel 118 ⟶ 169:
Giraffen blijven aanwezig in de moderne cultuur. [[Salvador Dalí]] beeldde hen af met vlammende manen in sommige van zijn surrealistische schilderingen. Dalí beschouwde de giraffe als een symbool van mannelijkheid, en een vlammende giraffe was bedoeld als een "mannelijk kosmisch apocalyptisch monster". Verschillende kinderboeken gaan over giraffes, zoals David A. Ufer's ''The Giraffe Who Was Afraid of Heights'' (Nederlands: ''De giraffe die hoogtevrees had''), Giles Andreae's ''Giraffes Can't Dance'' (''Giraffen kunnen niet dansen'') en [[Roald Dahl]]'s ''The giraffe and the Pelly and Me'' (''[[De Giraffe, de Peli en Ik]]''). Een van de ''[[Just So Stories]]'' van [[Rudyard Kipling]] is het verhaal ''How the Giraffe Got its Long Neck''. Giraffen zijn ook verschenen in animatiefilms, als minder belangrijke personages in Disney's ''[[The Lion King (1994)|The Lion King]]'' en ''[[Dombo|Dumbo]]'', en in meer prominente rollen in bijvoorbeeld ''[[The Wild]]'' en in de ''[[Madagascar (film)|Madagascar]]''-films.
De giraffe speelt een belangrijke rol in het door [[Annie M.G. Schmidt]] geschreven kinderliedje "''[[Dikkertje Dap]]''". In dit liedje klimt een jongetje, genaamd Dikkertje Dap, met een ladder in de nek van een giraffe in [[Artis]] om met hem te praten.
=== Jacht ===
Regel 138 ⟶ 191:
Door mens-dier-conflicten waren er in de jaren 90 nog slechts 49 dieren in Niger over. Dankzij de inzet van de organisatie voor de bescherming van de giraffen (ASGN) in Niger was de populatie in 1996 weer gegroeid tot 230 dieren. De ASGN beschermt de populatie door de lokale bevolking, die haar leefomgeving deelt met de giraffen, in te laten zien dat ze sociaal en economisch kunnen profiteren van de aanwezigheid van de giraffen. Ook beschermen ze hun leefomgeving zodat het geen belemmering hoeft te zijn als mens en dier in dezelfde omgeving leven.
{{Appendix|1=Noten}}
| |||