1510-1519: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 8:
* [[1517]] - [[31 oktober]] - [[Maarten Luther]], [[Augustijnen (kloosterorde)|Augustijner]] monnik, moraal[[Theologie|theoloog]] en [[Reformatie|kerkhervormer]], spijkert zijn 95 stellingen tegen de deur van de kerk in het Duitse [[Wittenberg (stad)|Wittenberg]]. De geschriften van Luther tegen de [[aflaathandel]] en andere misstanden in de kerk zijn al in het voorjaar van 1518 in Antwerpen te koop.
* In 1519 en 1520 houden Maarten Luther, [[Johannes Eck]] en Andreas Bodenstein (vaak [[Andreas Karlstadt]] genoemd) godsdienstgesprekken, de zogeheten [[Leipziger Disputation]]. Een poging van [[Petrus Mosellanus]] om tussen de partijen te bemiddelen, mislukt.
;Christendom▼
* Het [[Vijfde Lateraans Concilie]] (1512 - 1517) te Rome wordt samengeroepen door [[paus Julius II]], en door zijn opvolger [[paus Leo X]] bekrachtigd. De behandelde onderwerpen zijn de behoefte aan hervormingen van het kerkelijk bestuur, het ontstaan van een atheïstische filosofie, de wrijvingen tussen de bisschoppen en de kloosterorden.▼
* In 1514 sterft de Utrechtse kluizenaar [[Suster Bertken]]. In de volgende jaren verschijnen twee boekjes van haar hand, beide van religieuze aard. Het ene, Het boecxken van dye passie bevat overwegingen in proza over het lijden van Christus. Het andere, Suster Bertkens boeck tractierende van desen puncten, bevat een aantal gebeden, een traktaat over de kerstnacht, een dialoog tussen de gelovige ziel en haar bruidegom Christus en ten slotte acht liederen. Het zijn deze liederen die Suster Bertken een plaatsje zullen bezorgen in de Nederlandse literatuurgeschiedenis. ▼
=== Italiaanse Oorlogen ===
Regel 29 ⟶ 33:
*[[1516]]-[[1517]] : Selim verovert [[Syrië]], [[Palestina (regio)|Palestina]] en [[Ottomaans Egypte|Egypte]], waar hij een eind maakt aan het sultanaat van de [[Mamlukken]]. Het Turkse grondgebied is in acht jaar verdrievoudigd. De laatste kalief van Bagdad wordt gedwongen zijn waardigheid af te staan aan Selim, die nu immers de meeste moslims regeert.
=== Heilig Roomse Rijk ===
▲;Christendom
*1515 : [[Weens Dubbelhuwelijk]]. Op 22 juli huwen [[Lodewijk II van Hongarije]], uit het [[Huis Jagiello]] met [[Maria van Hongarije (1505-1558)|Maria van Habsburg]] en [[Keizer Ferdinand I (1503-1564)|Ferdinand van Habsburg]] met [[Anna van Bohemen en Hongarije|Anna Jagiello]] in de [[Stephansdom (Wenen)| Stephansdom]].
▲* Het [[Vijfde Lateraans Concilie]] (1512 - 1517) te Rome wordt samengeroepen door [[paus Julius II]], en door zijn opvolger [[paus Leo X]] bekrachtigd. De behandelde onderwerpen zijn de behoefte aan hervormingen van het kerkelijk bestuur, het ontstaan van een atheïstische filosofie, de wrijvingen tussen de bisschoppen en de kloosterorden.
*1516 : [[Ferdinand II van Aragon]] sterft, de kleinzoon van [[Keizer Maximiliaan I]] wordt [[Keizer Karel V|Carlo primo van Spanje]].
▲* In 1514 sterft de Utrechtse kluizenaar [[Suster Bertken]]. In de volgende jaren verschijnen twee boekjes van haar hand, beide van religieuze aard. Het ene, Het boecxken van dye passie bevat overwegingen in proza over het lijden van Christus. Het andere, Suster Bertkens boeck tractierende van desen puncten, bevat een aantal gebeden, een traktaat over de kerstnacht, een dialoog tussen de gelovige ziel en haar bruidegom Christus en ten slotte acht liederen. Het zijn deze liederen die Suster Bertken een plaatsje zullen bezorgen in de Nederlandse literatuurgeschiedenis.
*1519 : Keizer Maximiliaan I sterft, [[Keizer Karel V|Karel]] wordt [[Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers|Rooms-Duitse koning]].
*1512 : Oprichting van de [[Bourgondische Kreits]].
* De Saksische hertog [[Joris met de Baard]] verkoopt zijn rechten op de Friese landen aan de Habsburger [[keizer Karel V|Karel V]]. Het verzet van de Friezen hiertegen leidt tot een nieuwe [[Fries-Hollandse oorlogen|Fries-Hollandse Oorlog]], terwijl [[Pier Gerlofs Donia|Grote Pier]] op eigen houtje verhaal gaat halen in [[West-Friesland (regio)|West-Friesland]].▼
*1514 : [[beleg van Groningen (1514)|Beleg van Groningen]]. De Saksische hertog en stadhouder van Friesland [[George van Saksen (1471-1539)|Joris met de Baard]] slaagt er niet in zijn heerschappij over de Ommelanden en vooral de stad Groningen op te leggen.
▲*1515 : De Saksische hertog [[Joris met de Baard]] verkoopt zijn rechten op de Friese landen aan de Habsburger [[keizer Karel V|Karel V]]. Het verzet van de Friezen hiertegen leidt tot een nieuwe [[Fries-Hollandse oorlogen|Fries-Hollandse Oorlog]]
1516 : [[Gelderse Oorlogen]]. [[Maarten van Rossum]], de militaire leider, krijgt steun van de Friese opstandelingenleiders [[Pier Gerlofs Donia]] (Grote Pier) en [[Wijerd Jelckama]] (Grote Wierd).
▲* De Franse stad [[Doornik]] wordt van 1513 tot 1519 door de Engelsen bezet.
=== Azië ===
Regel 50 ⟶ 55:
*1519 : [[Ferdinand Magellaan]] begint aan zijn [[Circumnavigatie|reis rond de wereld]].
* Als de [[conquistadores]] in 1512 van de Spaanse Kroon het recht krijgen om op de eilanden [[Barbados]], [[Dominica]], [[Matinnio]], [[Saint Lucia]], [[Saint Vicente]], [[Grenada]] en [[Tobago]] op indiaanse slaven te gaan jagen, wordt dat een groot fiasco. In 1514 proberen 1500 zwaarbewapende Spanjaarden om de [[Kariben]] van Dominica tot slaaf te maken. Dankzij de strijdlust en hun in dodelijk gif gedoopte pijlen, weten de Caraïben hen in een mum van tijd het eiland af te jagen.
*De Spanjaarden beginnen in [[1511]] de verovering van [[Cuba (land)|Cuba]]. Hun gouverneur [[Diego Velázquez de Cuéllar]] geeft toestemming voor verkenningen naar het westen, zoals aan [[Francisco Hernández de Córdoba (Yucatán)|Francisco Hernández de Córdoba]]'s expeditie naar Yucatán in 1517 en de expeditie van [[Hernán Cortés]] naar Mexico in 1519.
| |||