Intrede van Leopold I in België: verschil tussen versies

Toen [[Leopold I van België|Leopold van Saksen-Coburg-Gotha]] in 1816 huwde met de Britse troonopvolgster [[Charlotte Augusta van Wales|Charlotte]], de enige dochter van de latere koning [[George IV van het Verenigd Koninkrijk|George IV]], leek hem een toekomst weggelegd als [[prins-gemaal]] van het [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland]]. Prinses Charlotte stierf echter een jaar later in het kraambed, op 6 november 1817, nadat ze daags voordien was bevallen van een doodgeboren zoon. Na dit persoonlijk drama voor prins Leopold leek zijn toekomst plots onzeker.

 

 

Na het overlijden van zijn vrouw Charlotte zag Leopold, op dat moment 40 jaar oud, door het afwijzen van de Griekse troon evenwel een tweede kans aan zich voorbijgaan om een Europese troon te bestijgen.

 

== Het Belgisch koningschap ==

 

Na een mislukte poging om [[Lodewijk van Orléans (1814-1896)|Lodewijk van Orléans]], de hertog van Nemours, op de troon te installeren, kwam prins Leopold van Saksen-Coburg-Gotha in het vizier van [[Joseph Lebeau]], die op dat moment minister van Buitenlandse Zaken was. Op 18 april 1831 reisde een Belgische delegatie af naar Londen om er te polsen naar de eventuele interesse bij Leopold om Koning der Belgen te worden. Deze delegatie bestond uit graaf [[Félix de Mérode]], [[Henri de Brouckère]], burggraaf [[Charles Hippolyte Vilain XIIII]], priester [[Leo de Foere|Leon de Foere]] en [[Jules Van Praet]].<ref>{{aut|Claessens, H.}}, ''[https://books.google.be/books?id=ctT-X9lGuNQC&pg=PA76&lpg=PA76&dq&source=bl&ots=LfuEVQKc-C&sig=TybwB7AnKy73UfFaFO-mLz_GGyc&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwi9_4H-yMLdAhXNKFAKHTTQAesQ6AEwCHoECAIQAQ#v=onepage&q&f=false Leven en liefdes van Leopold I]'', p. 76.</ref> Tijdens de ontmoeting met de Belgische delegatie stelde Leopold: "''Messieurs, vous avez rudement traité la royauté, qui n'était pas là pour se défendre. Votre Charte est bien démocratique; cependant je crois qu'en y mettant de la bonne volonté de part et d'autre, on peut encore marcher''".<ref group=vertaling>"Heren, u heeft het koningschap hard aangepakt, dat zich overigens niet kon verdedigen. Het Charter [''de Belgische Grondwet''] is zeer democratisch; ik denk echter dat het met goede wil aan beide zijden wel kan lukken."</ref><ref>[https://www.senate.be/www/?MIval=/publications/viewPubDoc&TID=67114393&LANG=nl ''Parl.St.'' Senaat 2008-2009, 2 juli 2009, Dotaties aan de koninklijke familie: Verslag namens het bureau, DOC 4-1335/1.]</ref> De [[Belgische Grondwet]] waarop Leopold doelde was in die tijd inderdaad de meest liberale grondwetten ter wereld: ze voorzag immers in [[fundamentele vrijheden]], zoals onder meer de [[persvrijheid]] en de [[vrijheid van godsdienst]], maar ook in de [[constitutionele monarchie]], een staatsvorm met slechts beperkte macht voor de koning.<ref group="noot">Met de keuze voor deze staatsvorm zette het [[Nationaal Congres (België)|Nationaal Congres]] zich af van koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]], die over het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] regeerde als een [[Verlicht despotisme|verlicht despoot]]. De [[constitutionele monarchie]] zou overigens in 1848 in [[Nederland]] worden ingevoerd onder impuls van [[Johan Rudolph Thorbecke]].</ref>

Na een moeizame koningskeuze verkoos het Congres op 4 juni 1831 prins Leopold tot [[Lijst van koningen der Belgen|Koning der Belgen]].<ref>{{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA263&lpg=PA263&dq=&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', p. 263.</ref> Bij de stemming waren 196 Congresleden aanwezig. Onder hen stemden 152 Congresleden voor prins Leopold, 14 voor regent [[Erasme Louis Surlet de Chokier]] en 10 zonder meer tegen prins Leopold. Tevens waren er 19 onthoudingen en één ongeldige stem. Vier Congresleden waren afwezig.<ref group="noot">De afwezige leden van het [[Nationaal Congres (België)|Nationaal Congres]] waren burggraaf [[Philippe de Bousies]], [[Jean Ghisbert de Leeuw]], [[Laurent Dethier]] en graaf [[François de Robiano]].</ref> Vervolgens proclameerde Congresvoorzitter [[Etienne de Gerlache]] prins Leopold tot Koning der Belgen, evenwel onder voorwaarde dat hij de [[Belgische Grondwet]] zou aanvaarden en voor het Congres de grondwettelijke eed zou afleggen.<ref>{{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA269&lpg=PA269&dq=&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', p. 269-271.</ref>

 

 

Leopold liet zijn aanvaarding van het koningschap afhangen van het [[Ratificatie|ratificeren]] van het [[Verdrag der XVIII Artikelen]] door België. Dit verdrag werd op 26 juni 1831 door de Belgische delegatie in Londen aanvaard. Op 9 juli keurde het Nationaal Congres het verdrag goed met 126 stemmen tegen 70.<ref>{{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA565&lpg=PA565&dq=&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', p. 565.</ref>

== De ontvangst in De Panne ==

[[Bestand:Arrivée de Léopold Ier à la frontière belge le 17 juillet 1831.jpg|miniatuur|Aankomst van Leopold I aan de Belgische grens. De Panne, 17 juli 1831.]]

 

Omstreeks 11 uur stak Leopold de grens over en arriveerde hij in het plaatsje [[Adinkerke]].<ref group=noot>[[De Panne]] was toen slechts een gehucht van de gemeente [[Adinkerke]].</ref> Hij ontving er bloemen van de tienjarige Pauline, die was verkleed als [[Nimf (mythisch wezen)|nimf]]. Ze was de dochter van [[Louis-Auguste Ollevier]], kolonel van de Veurnse [[Burgerwacht (België)|burgerwacht]]. Naast de bloemen gaf ze ook nog een schild met het opschrift "''A Léopold, la Belgique reconnaissante''".<ref group=vertaling>"Het erkentelijke België aan Leopold."</ref><ref name="Het Nieuwsblad20/08/2005">''[https://www.nieuwsblad.be/cnt/g0ah6mjd De echte landing van Leopold I]'', Het Nieuwsblad, 20 augstus 2005.</ref> Hij werd er ontvangen door voorzitter van de [[Ministerraad]] en minister van Binnenlandse Zaken [[Etienne de Sauvage]], minister van Buitenlandse Zaken en lid van het [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]] [[Joseph Lebeau]], die hem in april nog had voorgedragen als kandidaat voor de troon, minister van Oorlog graaf [[Constant d'Hane de Steenhuyse]], opperbevelhebber van de [[Burgerwacht (België)|Burgerwacht]] en lid van het [[Voorlopig Bewind (België)|Voorlopig Bewind]] baron [[Emmanuel van der Linden d'Hooghvorst]] en burgemeester en herbergier Ryckeboer van Adinkerke.<ref>''[http://toerisme.depanne.be/product/898/leopold-i-monument Leopold I-monument]'', website van Toerisme De Panne.</ref> Er was ook een eenheid van de burgerwacht aanwezig.<ref name="Bronne58"/> Leopold werd er ontvangen in herberg ''De Pelikaan''.<ref name="Claessens81"/>

 

== De doorreis naar Brussel ==

 

Vervolgens vertrok het konvooi naar [[Oostende]]. Aldaar werd Leopold verwelkomd door de [[bisschop]]pen van [[Bisdom Gent|Gent]] en [[Bisdom Brugge|Brugge]].<ref name=" VanOpbroecke344">{{aut|Van Opbroecke, R.}}, ''1830. De geboorte van een staat'', Roeselare, Roularta, 2010, p. 344, ISBN 9789086793624.</ref> Op de Grote Markt kreeg hij er een opvoering te zien van de plaatselijke [[rederijker]]skamer en van enkele [[boogschieten|boogschuttersverenigingen]].<ref name="Bronne59">{{aut|Bronne, C.}}, ''Leopold I en zijn tijd'', p. 59.</ref>

Diezelfde dag zette men de intrede verder via [[Maldegem]] en [[Eeklo]], richting [[Gent]]. De hoogwaardigheidsbekleders wilden de hoofdstad van [[Oost-Vlaanderen]] evenwel vermijden vanwege de hoge [[Orangisme (na 1830)|orangistische aanhang]] in die stad. Leopold ging echter niet akkoord met de omleiding en wilde toch door de stad reizen. Hij trok die dag met zijn koets met zes trekpaarden door de Gentse binnenstad, bezocht de [[Sint-Baafskathedraal]], wist er de bevolking te bedaren en schonk er 10 000 gulden aan de armen.<ref name="Bronne59"/>

 

 

== De eedaflegging ==

=== De ontvangst aan de Antwerpsepoort en de intrede in Brussel===

[[Bestand:Entrée de Léopold Ier à Bruxelles le jour de son avènement le 21 juillet 1831.jpg|miniatuur|Intrede van Leopold I in Brussel op de dag van zijn eedaflegging. Brussel, Antwerpsepoort, 21 juli 1831.]]

 

Vervolgens trad hij de stad binnen. Hij volgde de route van de Nieuwbrug, over de [[Nieuwstraat (Brussel)|Nieuwstraat]] en het [[Muntplein (Brussel)|Muntplein]], langs de Kleerkopersstraat, de [[Grasmarkt]], de [[Magdalenasteenweg]], om uit te komen aan de [[Kunstberg]] en finaal het [[Koningsplein (Brussel)|Koningsplein]]. Langs gans deze route stonden troepen van de Burgerwacht opgesteld.<ref name="Huyttens613"/> Onderweg werd de prins toegejuicht door een uitzinnige menigte. Overal hing een [[vlag van België|zwart-geel-rode driekleur]] te wapperen in de wind.<ref name="Bronne60">{{aut|Bronne, C.}}, ''Leopold I en zijn tijd'', p. 60.</ref>

Tijdens de intrede van de prins hield het Nationaal Congres nog een laatste vergadering in het [[Paleis der Natie]], vanaf 10 uur. Regent Surlet de Chokier kwam aan om 11 uur. Hij nam het woord, maar was te geëmotioneerd om lang te spreken. Wat later meldde men de vergadering het vertrek van prins Leopold uit het kasteel van Laken. Daarna, rond 12 uur, begaf de ganse vergadering zich naar het Koningsplein en wachtte daar de aankomst van prins Leopold af. Op het Koningsplein werden de Congresleden met applaus verwelkomd.<ref name="Huyttens615"/>

 

 

 

De koninklijke [[troon]] stond in het midden van de tribune. Op de rugleuning stond de Belgische [[Motto#Wapenspreuk|wapenspreuk]] ''[[Eendracht maakt macht|L’union fait la force]]''<ref group=vertaling>"Eendracht maakt macht."</ref> geschreven.<ref name="Huyttens614"/> De troon was bedoeld voor ''koning'' Leopold I. Daarvoor stonden negen rijkelijke zetels. Deze waren voorbestemd voor ''prins'' Leopold, regent [[Erasme Louis Surlet de Chokier]], voorzitter van het Nationaal Congres [[Etienne de Gerlache]], ondervoorzitters van het Congres [[Jean Raikem]] en [[Charles Destouvelles]], en de secretarissen van het Congres. De plaatsen in de tribune, links en rechts van de troon, waren voorbehouden voor de leden van het Brussels Hooggerechtshof, van het [[Rekenhof]], van het Hoog Militair Gerechtshof, van de burgerlijke rechtbank van Brussel, en verder voor de administrateurs-generaal, de [[Gouverneur (België)|gouverneurs]] en de [[Deputatie (provinciebestuur)|deputaties]]. De plaatsen voor de tribune waren voorbehouden voor de leden van het Nationaal Congres.<ref name="Huyttens615"/>

=== De plechtige zitting van het Nationaal Congres===

[[Bestand:Prestation de serment de Léopold Ier, Place royale, le 21 juillet 1831.jpg|400px|miniatuur|Eedaflegging van Leopold I. Brussel, Koningsplein, 21 juli 1831.]]

 

Voorzitter van het Nationaal Congres De Gerlache opende de plechtige zitting, maar gaf onmiddellijk het woord aan regent Surlet de Chokier. In zijn optimistische toespraak overschouwde hij zijn regentschap, waarna hij zijn functie als regent officieel neerlegde. Hij legde zijn macht opnieuw in handen van het Nationaal Congres, zo noemde hij het.<ref name="Huyttens616"/> Congresvoorzitter De Gerlache hield daarop ook een toespraak, waarin hij vooral de regent bedankte.<ref name="Huyttens618">{{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA618&lpg=PA618&dq=&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', p. 618.</ref> Daarna stond secretaris van het Nationaal Congres [[Charles Hippolyte Vilain XIIII]] recht. Hij las de volledige nieuwe, [[Belgische Grondwet]] voor. Secretaris [[Jean-Baptiste Nothomb]] droeg vervolgens de grondwettelijke eed voor.<ref name="Huyttens619">{{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&pg=PA619&lpg=PA619&dq=&source=bl&ots=Wml3wyeE6g&sig=iGKQTnWxW1sAFEeh2EEUzfHBOx0&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiXoIus2ZjZAhVD3KQKHTGyC4AQ6AEIQjAD#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', p. 619.</ref>

Sinds de wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten is 21 juli de dag van de [[nationale feestdag van België]].<ref>''[http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/wet/1890/05/27/1890052700/justel Wet van 27 mei 1890 tot vaststelling van het tijdstip der nationale feesten]'', Belgisch Staatsblad, 9 juni 1890, p. 1601.</ref> Deze datum is een [[Feestdagen in België|wettelijke feestdag]]. De meeste Belgen hebben daarom vrijaf op 21 juli. Traditiegetrouw houdt de Koning der Belgen op 20 juli een toespraak. Op 21 juli vinden er dan verschillende plechtigheden plaats in Brussel. ’s Ochtends is er een [[Te Deum (hymne)|Te Deum]] in de [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]]. In de namiddag is er een volksfeest in het [[Warandepark]] en vindt er een militair en burgerlijk [[Optocht|defilé]] plaats op het [[Paleizenplein]]. De dag wordt afgesloten met [[vuurwerk]].

 

 

Het jaar daarop, in 1958, werd in De Panne een monument opgericht op de plaats waar Leopold destijds zijn eerste stappen op Belgische bodem zette. Architect Victor Martiny was de ontwerper van het monument. De inhuldiging vond plaats op 5 oktober 1958, in aanwezigheid van koning [[Boudewijn van België|Boudewijn]], eerste minister [[Gaston Eyskens]] en de burgemeester van de kustgemeente.<ref>''[https://depanne.com/nl/bezienswaardigheid/1324/standbeeld-koning-leopold-i.html Standbeeld Koning Leopold I - Bezienswaardigheid]'', website van de gemeente De Panne.</ref> In De Panne vinden ook de jaarslijkse Leopoldfeesten plaats. In 2006 woonden koning [[Albert II van België|Albert II]] en koningin [[Paola Ruffo di Calabria|Paola]] de feesten bij naar aanleiding van de 175ste verjaardag van de aankomst van Leopold.<ref>''[http://www.dhnet.be/archive/l-arrivee-de-leopold-a-la-panne-51b7fef4e4b0de6db99c3737 L'arrivée de Léopold à La Panne]'', La Dernière Heure, 17 juli 2006.</ref>

*{{fr}} {{aut|Huyttens, E.}}, ''[https://books.google.be/books?id=UL9SAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=nl#v=onepage&q&f=false Discussions du Congrès national de Belgique 1830-1831, volume 3]'', Brussel, Société typographique belge, Adolphe Wahlen et Cie., 1844, 636 p.

*{{nl}} {{aut|Van Opbroecke, R.}}, ''1830. De geboorte van een staat'', Roeselare, Roularta, 2010, p. 344, ISBN 9789086793624.

'''Noten'''

{{References|group=noot||2}}

'''Vertalingen'''

{{References|group=vertaling||2}}

'''Referenties'''

{{References||2}}