Gangmaakmotor: verschil tussen versies

Bij de zware motoren, die gebruikt worden voor "stayerwedstrijden", die op wielerbanen plaatsvinden, stelt het bijzonder lange stuur de gangmaker in staat rechtop te staan of (minder gebruikelijk) te zitten en aldus zo veel mogelijk abri te maken (verlenen).

Na de [[Eerste Wereldoorlog]] bouwde [[Alessandro Anzani]] een zware 2000 cc [[V-twin]] door twee cilinders van een [[stermotor]] van een vliegtuig te gebruiken. Deze machine had nog [[snuffelklep]]pen, [[handsmering]] en een [[loodaccu|accu]]-[[bobine]]-[[ontstekingssysteem|ontsteking]]. Er was geen [[koppeling (aandrijving)|koppeling]] noch een [[versnellingsbak]] aan boord. Vanaf de [[krukas]] werd het achterwiel via een 10  cm brede [[riemaandrijving|riem]] aangedreven. De motorfiets had voldoende [[vermogen (natuurkunde)|vermogen]] om het meetrappen van de gangmaker overbodig te maken. Pas in 1925 kwam er een verbeterde motor, van [[BAC (Frankrijk)|Louis Bac]], die als vliegtuigingenieur bij [[Peugeot]] werkte en zijn motor samen met een collega en met gangmaker Arthur Pasquier ontwikkelde. Deze "BAC" had eveneens een V-twin motor, maar nu met gecommandeerde kleppen en een [[cilinderinhoud]] van 2.400 cc. Daarvoor was de [[slag (zuiger)|slag]] met liefst 28  mm verlengd, tot 138  mm, terwijl de [[boring (werktuigbouw)|boring]] slechts 105  mm bedroeg. Het ontwikkelde [[koppel (natuurkunde)|koppel]] zorgde ervoor dat de motor tot bijna het stationaire toerental kon worden afgeknepen, maar zonder koppeling of versnellingsbak toch ca. 110  km/h kon halen en zelfs dan niet meer dan 2.000 tpm draaide. Hoewel deze machine een [[wet-sumpsysteem|wet-sump smeersysteem]] had, was er slechts een halve liter olie aan boord. In 1935 verbeterde de Fransman Meyer de BAC. Hij maakte een [[dry-sumpsysteem]] met een aparte olietank. Toen deze Meyer-BAC in 1938 uit productie ging werden er geen zware gangmaakmotoren meer gebouwd. Dat betekende ook dat de gangmakers zelf voor onderhoud én onderdelen moesten zorgen. Toen ze in 1973 door de [[UCI]] verboden werden, werd geschat dat er nog 86 zware gangmaakmotoren in Europa waren. Er werd toen ook gereden met lichtere handelsmotoren: machines tot 1.000 cc waarbij de gangmakers op de pedalen stonden om een zo groot mogelijke slipstream te maken. De [[KNWU]] had toen 10 [[BSA A 65 T Thunderbolt]]s in bezit, die door gangmaker [[Joop Stakenburg]] onderhouden werden, maar dus geen privébezit meer waren.

Bestand:Hedstrom-tandem-pacer.jpg|De eerste motorfiets van Carl Oscar Hedstrom, ééneen van de oprichters van [[Indian]], was deze tandem-pacer uit 1899