Stefan Uroš IV Dušan: verschil tussen versies

'''Stefan Uroš IV Dušan''' ([[Servisch]]: Стефан Урош IV Душан) (* [[1308]] - [[20 december]] [[1355]]), Silni "de Sterke", was koning van [[Servië]] van [[1331]] tot [[1346]] en tsaar van Servië en [[Griekenland]] van [[1346]] tot [[1355]]. Hij was in die tijd ééneen van de machtigste vorsten van Zuidoost-Europa; onder zijn heerschappij bereikte Servië het territoriale hoogtepunt.

Dušan was de zoon van koning [[Stefan Uroš III Dečanski]] en prinses Theodora van Bulgarije. Hij behoorde tot het geslacht der [[Nemanjić|Nemanjiden]]. Dušan bracht zeven jaar van zijn jeugd door in [[Constantinopel]] ([[1314]]-[[1320]]), waar hij de Griekse taal leerde, en inzicht verwierf in de Griekse cultuur, levensstijl en staatsbeheersing. Hij zou volgens de kronieken in [[lichaamslengte|lengte]] een van de grootste mannen van zijn tijd geweest zijn, namelijk meer dan 2 meter. Bewijs van zijn uitstekende strijdkunsten leverde hij in [[1329]], toen hij de Bosnische ban Stjepan Kotromanić versloeg, en het jaar erop toen hij aan de zijde van zijn vader vocht tegen de Bulgaren in de Slag van Velbužd.

De burgeroorlog in Griekenland, tussen de negen jaar oude keizer [[Johannes V van Byzantium]], en zijn regent [[Johannes VI van Byzantium|Johannes VI]], buitte hij uit: hij zette de aanval in vanaf [[1342]], en veroverde in de jaren daarop grote delen van Byzantijns Griekenland, buiten de Peloponnesos en Thessaloniki bij gebrek aan een vloot. Na deze overwinningen riep hij zichzelf in [[1345]] uit tot tsaar, en werd hij in het voorjaar van dat jaar plechtig gekroond in [[Skopje]] als "''Tsaar en alleenheerser der Serven, Grieken, Bulgaren en Albanezen''" door de Servische patriarch Janichie II, bijgestaan door de Bulgaarse patriarch Simeon en de aartsbisschop van [[Ohrid]], Nikolas. De Grieken zochten bondgenootschap bij de Turken, die ze voor het eerst in de geschiedenis [[Europa (werelddeel)|Europa]] binnen brachten. Het eerste treffen tussen Serven en Turken op Europese bodem, de [[slag bij Stefaniana|slag bij Stefaniana]] in [[1345]], pakte uit in het nadeel van de Serven. De Serviërs waren niet opgewassen tegen de Ottomaanse ruiterij. Toen [[Johannes VI van Byzantium|Johannes VI]] in 1347 de keizerskroon van Byzantium veroverde dank zij Turkse hulp, wisselde Dušan van kamp. Hij koos voor de afgezette keizer Johannes V. In [[1348]] veroverde Dušan [[Thessalië]] en [[Despotaat Epirus|Epirus]], maar zag een gevaar in de Turkse aanwezigheid in de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]]. Hij zocht naar strategieën om hen terug te drijven, maar werd gehinderd door Hongaarse aanvallen in zijn rug. De keizerskroon in het [[Byzantijnse rijk]], zijn hoogste ambitie, heeft hij niet gehaald.

Dušan verhief de rang van de [[Servisch-orthodoxe Kerk]] van [[aartsbisdom]] tot [[patriarchaat (kerk)|patriarchaat]], en verwierf hij de Servische heerschappij over de [[Athos (berg)|Athosberg]] en alle Griekse bisdommen (buiten Ohrid en ondergeschikt aan het patriarchaat van Constantinopel). Hierdoor werd hij vervloekt door de [[Grieks-orthodoxe Kerk]]. Hij wist dat de [[patriarch van Constantinopel]] hem nooit tot keizer van Byzantium zou kronen. Hij zocht toenadering met de kerk van Rome, teneinde over een samenwerking te spreken tussen de katholieke kerk en zijn Servisch-orthodoxe kerk. Toen [[paus Innocentius VI]] ermee dreigde hem rooms-katholiek te dopen, stuurde Dušan de Roomse gezanten boos weg. Op hun terugkeer naar Rome vroegen de gezanten aan de Hongaarse koning Lodewijk I de afvallige Dušan af te zetten, wat nooit gelukt is.