Gloeilamp: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Kattenkruid (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 2A02:1810:2410:F200:4530:DCFE:2361:2919 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door RonaldB
Regel 3:
 
De gloeidraad bestaat uit het [[overgangsmetaal]] [[wolfraam]] dat een zeer hoge smelttemperatuur kent. Aanvankelijk werden voor de gloeidraad [[koolstof]] (afkomstig van [[bamboe]], [[zijde (textiel)|zijde]] of [[cellulose]]), of andere metalen, zoals [[platina]] of [[osmium]] gebruikt. Mede door zijn hoge temperatuurbestendigheid bleek wolfraam de beste oplossing. Lampen met een koolstof gloeidraad (de zogenaamde kooldraadlampen) worden nog op bescheiden schaal geproduceerd voor decoratieve doeleinden, maar hebben een zeer slecht [[Rendement (energie)|rendement]]. [[Koninklijke Philips Electronics N.V.|Philips]] heeft in [[2007]] zijn laatste kooldraadlampenmachine in [[Weert (stad)|Weert]] stopgezet.
 
==Techniek==
[[Bestand:Glühwendel brennt durch.jpg|thumb|Een gloeidraad die blootgesteld is aan de buitenlucht brandt direct door.]]
De elektrische [[elektrische weerstand (eigenschap)|weerstand]] van de [[gloeidraad]] is afhankelijk van de dikte, de lengte en het soort [[materiaal]]. Deze weerstand wordt zodanig gekozen dat bij de aanbevolen [[elektrische spanning|brandspanning]] de beste verhouding wordt bereikt tussen lichtopbrengst en levensduur. De elektrische weerstand van de [[wolfraam]] gloeidraad is in koude toestand 15x lager dan in hete toestand. Het aanschakelen van een gloeilamp gaat daarom gepaard met een kortstondige [[stroompiek]], waardoor de gloeidraad een mechanische trilling te verduren krijgt door de [[magnetische inductie]]. Daarom eindigt het leven van veel gloeilampen juist op het moment van inschakelen.
 
De gloeidraad wordt tegen verbranden beschermd door een glazen ballon waarin geen of zeer weinig [[Dizuurstof|zuurstof]] aanwezig is. Als zuurstof uit de [[lucht]] door beschadiging van de ballon bij de gloeidraad kan komen, verbrandt deze binnen een seconde na het inschakelen. De eerste gloeilampen werden [[vacuüm]] gemaakt, maar in het begin van de twintigste eeuw ontdekte men dat lampen gevuld met [[argon]] een helderder licht geven en bovendien langer meegaan. Desondanks duurde het nog vele decennia voordat de argonlampen de vacuümlampen verdrongen hadden. In vergelijking met gasgevulde lampen hebben vacuümlampen een ballon van een grotere diameter en dikker glas. Het glas van een gasgevulde [[lamp]] heeft een dikte van enkele tienden van een millimeter.
 
Ook in een gloeilamp met onbeschadigde ballon verdampt het materiaal van de gloeidraad heel geleidelijk door de verhitting en slaat neer op de binnenkant van de glazen ballon, die daardoor donkerder wordt. Door de ballon te vullen met gas wordt dit proces verminderd. Aanwezigheid van sporen van waterdamp versnelt juist het proces.
 
== Geschiedenis en uitvinding ==