Sibbergroeve: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Heuts e.a. noemt 1200, dus dan maar zo |
Paragraafindeling; tekstuitbreiding + refs toegevoegd; gallery vernieuwd (meer variatie) |
||
Regel 1:
[[Bestand:Sibbe-Sibbergroeve.JPG|thumb|Ingang groeve, Bergstraat. De muur rechts is gebouwd met Sibbersteen]]
[[Bestand:Ingang Sibbergroeve - panoramio (cropped).jpg|thumb|Secundaire ingang Daelhemerweg voor groepsevenementen]]
[[Bestand:Valkenburg, Geulpoort, herbouw2014-12.jpg|thumb|Herbouw van de [[Geulpoort]] in Valkenburg met Sibbersteen (2014)]]▼
De '''Sibbergroeve''' is een uitgestrekte ondergrondse [[mergelgroeve]] in het dorp [[Sibbe]] in de [[Nederland]]se gemeente [[Valkenburg aan de Geul]]. De groeve heeft een geschatte lengte van circa 90 km (oude gedeelte ca. 30 km; nieuwe gedeelte ca. 60 km). De totale oppervlakte bedraagt ca. 85 ha en is daarmee – samen met de groeve in de [[Sint-Pietersberg]] – de grootste in Nederland.<ref>Van Wijngaarden (1967), p. 23.</ref>
== Geschiedenis ==
Het betreft momenteel de enige mergelgroeve in Nederland waar nog op de ouderwetse manier (dat wil zeggen: door middel van 'blokbreken') [[Limburgse mergel|mergelsteen]] wordt gewonnen uit een ondergronds gangenstelsel. De groeve is al sinds de middeleeuwen in gebruik. Sibbersteen ([[Limburgs]]: ''suubersjtein'') staat bekend als een makkelijk verwerkbare, relatief harde steensoort, die tegenwoordig vooral in de restauratiebouw wordt toegepast. De Sibbergroeve heeft een geschatte lengte van circa 90 km (oude gedeelte ca. 30 km; nieuwe gedeelte ca. 60 km). De totale oppervlakte bedraagt ca. 85 ha en is daarmee – samen met de groeve in de [[Sint-Pietersberg]] – de grootste in Nederland.<ref>Van Wijngaarden (1967), p. 23.</ref>▼
De groeve is vermoedelijk al sinds de middeleeuwen in gebruik. Omstreeks 1850 werd de "nieuwe berg" in gebruik genomen, waarvoor op de splitsing Bergstraat-Lokerstraat een nieuwe ingang werd gemaakt. Deze ingang is tot op heden in gebruik. De groeve wordt anno 2019 uitgebaat door twee bouw- en restauratiebedrijven die gespecialiseerd zijn in het winnen en bewerken van mergelsteen met ieder ca. 15 man eigen personeel. De bewerkte mergelblokken worden gebruikt bij zowel (kleinschalige) nieuwbouwprojecten als restauraties van monumenten.<ref>Heuts e.a. (2005), pp. 85-89.</ref>
== Gebruik ==
=== Mergelwinning ===
▲Het betreft momenteel de enige mergelgroeve in Nederland waar nog op de ouderwetse manier (dat wil zeggen: door middel van 'blokbreken') [[Limburgse mergel|mergelsteen]] wordt gewonnen uit een ondergronds gangenstelsel.<ref>Heuts
=== Ander gebruik ===
Door de constante temperatuur van circa 10 graden Celcius is de groeve zeer geschikt voor het bewaren van landbouwproducten zoals aardappelen en bieten, wat in het verleden veelvuldig gebeurde. Ook is de Sibbergroeve gebruikt voor de teelt van [[champignon]]s, [[witlof]] en [[schorseneren]]. Van 1937 tot 1963 is mergel uit de Sibbergroeve gebruikt om kalk te produceren. Dit gebeurde in de kalkbranderij Biebosch ("het Kalkswerk"). Van deze [[kalkoven]] zijn nog resten te zien aan de [[Sibbergrubbe]]. Sinds de jaren 1990 is een deel van de groeve in gebruik door het bedrijf ASP Adventure, die er onder andere ondergrondse
<gallery widths="150" heights="150">
Bestand:INTERIEUR, HET HAKKEN VAN BLOKKEN MERGEL - Sibbe - 20265405 - RCE.jpg|Demonstratie zagen van blok Sibbersteen, 1980
Bestand:Mergelbewerking in verband met restauratie Sint Janskerk te Maastricht - Sibbe - 20199482 - RCE.jpg|Mergelbewerking i.v.m. restauratie [[Sint-Janskerk (Maastricht)|Sint-Janskerk]]
▲
Bestand:Sibbe, Biebosch, vm kalkoven03.jpg|Restant kalkoven Biebosch, 2014
</gallery>▼
== Cultuurhistorie ==
In de Sibbergroeve bevindt zich ook een kapel, waarschijnlijk daterend uit de [[Franse tijd in Nederland|Franse tijd]] (1794-1814), toen veel priesters moesten onderduiken omdat ze de [[eed van haat]] jegens het koningschap en de anarchie weigerden af te leggen. De houtskooltekeningen die zich in de nabijheid van het altaar bevinden, zijn van de hand van de Duitse kunstenaar [[Joseph Lücker]] (1865) en van schoolmeester J. Habets (rond 1900). De kapel is een [[rijksmonument]]. Elders in de groeve bevinden zich opschriften en handtekeningen uit de 17e eeuw en later.
<gallery
Bestand:
Bestand:Sibbe-Kapel Sibbergroeve (
Bestand:Sibbe-Kapel Sibbergroeve (
Bestand:Sibbe-Kapel Sibbergroeve (
▲</gallery>
</gallery>
Regel 31 ⟶ 37:
* [http://www.sibbergroeve.nl Sibbergroeve.nl]
----
{{references|2=2|85%}}
}}
| |||