Habsburgse Nederlanden: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 41:
==Ontstaan (1482-1515)==
In de 15e eeuw bestond het rijk van de [[Bourgondische hertogen]] uit twee delen: enerzijds het [[
Het
De Bourgondische Nederlanden kwamen na de dood van de laatste hertogin van Bourgondië, [[Maria van Bourgondië (hertogin)|Maria van Bourgondië]], in 1482 aan haar zoon [[Filips I van Castilië|Filips de Schone]] uit het [[huis Habsburg]]. Vanwege diens minderjarigheid werden zijn taken tot [[1494]] echter waargenomen door zijn vader, aartshertog [[Maximiliaan I van Oostenrijk]], de latere keizer, die als [[regent (bestuurder)|regent]] optrad.
Regel 48:
Filips de Schone was, in tegenstelling tot zijn vader, enkel [[landsheer]] van de Nederlanden, en kon al zijn tijd en aandacht aan dit grondgebied besteden. Hij probeerde de Nederlanden buiten de grote oorlogen van die tijd (tussen de Habsburgers en [[Frankrijk]] en [[Engeland]]) te houden. Ook gaf Filips de Schone meer macht aan de gewesten, zonder daarmee concessies te doen aan de centrale macht.
Toen Filips de Schone in [[1506]]
In [[1515]] werd Karel (die later [[
==Uitbreiding (1515-1543)==
De Nederlandse landsheerlijkheden die keizer Karel V van zijn vader erfde werden de ''patrimoniale gewesten'' genoemd. Hieraan zouden onder zijn regering een heel aantal gewesten, de niet-patrimoniale, worden toegevoegd. Als eerste was dat de bisschopsstad [[Doornik]], die in 1521 veroverd werd. Een jaar later werd ook [[Friesland]] definitief voor Habsburg gewonnen, hoewel dat al sinds 1515 formeel onder hun heerschappij viel.
In de jaren daarna veroverde hertog [[Karel van Gelre]] [[heerlijkheid Groningen
De stad Utrecht riep hiertegen in 1527 de hulp van Karel V in, in ruil waarvoor de bisschop in 1528 zijn wereldlijke heerschappij over Utrecht (het Nedersticht), Overijssel (het [[Oversticht]]) en Drenthe overdroeg aan Karel V. Nadat Gelderse en Deense troepen in 1536 Groningen binnenvielen, onderwierp ook dit gewest zich ter bescherming aan Karel V. Bij de verdrijving van de Denen werd meteen ook Drenthe ingelijfd.
Regel 64:
Na de verovering van Gelre waren de Habsburgse Nederlanden een min of meer aaneengesloten en afgerond geheel geworden. Alleen in het zuidelijke deel vormde het [[prinsbisdom Luik]] nog een grote enclave. Als geheel werden deze Nederlandse gewesten wel aangeduid als de [[Zeventien Provinciën]]. Met name waren dit:
* 1. [[
* 2. [[
* 3. [[
* 4. [[
* 5. [[
* 6. [[
* 7. [[
* 8. [[
* 9. [[
* 10. [[Staten van Limburg en de Landen van Overmaas|
* 11. [[
* 12. [[
* 13. [[Doornik en het Doornikse]] (sinds 1521)
* 14. [[
* 15. [[
* 16. [[
* 17. [[
De hierboven gevolgde opsomming staat echter niet geheel vast. Zeventien was op een gegeven moment het aantal [[staten]]vertegenwoordigers bij de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]] in [[Brussel (stad)|Brussel]] en mede vanwege het symbolische karakter van dat getal is men dat blijven noemen. Maar de vertegenwoordigingen konden weleens wisselen omdat een bepaalde [[heerlijkheid (bestuursvorm)|heerlijkheid]] soms afhing van een andere. Zo hoorde graafschap Zutphen bij Gelre en hertogdom Limburg bij Brabant. Anderzijds hadden het markizaat Antwerpen, Doornik of Rijsels-Vlaanderen soms een eigen delegatie.
[[Afbeelding:Spanish_Netherlands.svg|{{largethumb}}|De Habsburgse Nederlanden (oranje), het
Karel V had als doel om de Nederlanden om te vormen tot één staat.
*Met de [[Damesvrede van Kamerijk|Vrede van Kamerijk]] (1529) bevrijdde hij
*Met de verovering van
*Met de [[Transactie van Augsburg]] ([[1548]]) verzwakte hij het leenverband van de Nederlandse gebieden ten opzichte van de keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]].
*Hij voltooide zijn streven met de [[Pragmatieke Sanctie (1549)]], waarmee het erfopvolgingsrecht van de afzonderlijke gewesten zodanig werd aangepast dat de [[Lage Landen|Nederlanden]] steeds één en onverdeeld overgeërfd zouden worden.
| |||