Willebrord Snel van Royen: verschil tussen versies

In zijn studentenjaren maakte Snellius deel uit van de kring van begaafde studenten rondomrond [[Josephus Justus Scaliger|Scaliger]], waar hij zijn kennis van de klassieke talen verder kon uitbreiden.

Daarnaast had Willebrord een grote belangstelling voor wiskunde. Hij werd een privé leerlingprivéleerling van de wiskundige [[Ludolph van Ceulen]], die in die jaren tevens verbonden was aan de door prins [[Maurits van Oranje|Maurits]] onder invloed van [[Simon Stevin]] in Leiden gestichte ingenieursschool.

De jaren 1600 en 1601 bracht Snellius voornamelijk in het buitenland door. In 1600 bezocht hij [[Adriaan van Roomen]] in [[Würzburg (stad)|Würzburg]]. Na een periode in deze stad, reisden vanVan Roomen en Snellius samen naar [[Praag]], waar Snellius kennis maakte met [[Tycho Brahe]]. Snellius werkte daar enige tijd als een van Brahes assistenten bij diens astronomische waarnemingen. Een andere assistent was [[Johannes Kepler]]. Aan deze periode kwam een einde toen Brahe in oktober 1601 overleed. Nog steeds in gezelschap van vanVan Roomen bezocht hij vervolgens geleerden in verschillende Frankische steden in het huidige [[Hessen]] en het noorden van [[Beieren]], een streek waar zijn vader lang had gewoond;: [[Joannes Praetorius]] in [[Altdorf bei Nürnberg|Altdorf]], [[Michael Mästlin]] in [[Tübingen (stad)|Tübingen]] en Wilhelm Hatzfeld en Christophorus Vulteius in [[Bad Hersfeld|Hersfeld]]. In het voorjaar van 1602 was hij weer in Leiden. In 1603 bracht hij korte tijd in [[Parijs (hoofdbetekenis)|Parijs]] door om daar rechten te studeren. Ook daar had hij contact met verschillende wiskundigen. Hij werd echter al snel door zijn vader gevraagd om naar Hessen te reizen om zich daar onder bescherming te stellen van de plaatselijke vorst.

In augustus 1608 tradtrouwde hij in het huwelijk met Maria de Langhe, een dochter van Janneke Symons en Laurens Adriaens de Langhe, een burgemeester van [[Schoonhoven]]. Een aanzienlijk familielid, Amelis van Rosendael<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu03_01/molh003nieu03_01_1666.php Amelis van Rosendael]</ref>, een zoon van de [[Gouda (hoofdbetekenis)|Goudse]] burgemeester [[Jan van Rosendael]], was een generatie eerder met Aleijda de Langhe, een tante van Maria getrouwd. Het paar kreeg ten minste zeven kinderen, van wie er drie de volwassenheid bereikten. In de begrafenistoespraak wordt zelfs melding gemaakt van achttien kinderen,. waarschijnlijkWaarschijnlijk werden hier de [[miskraam|miskramen]] meegeteld.

Willebrord Snel van Royen volgde in [[1613]] zijn vader, [[Rudolph Snel van Royen]], op als [[hoogleraar]] [[wiskunde]] aan de [[Universiteit Leiden]]. Hij publiceerde een groot aantal boeken op het gebied van de zuivere en toegepaste wiskunde, over [[landmeetkunde]], [[navigatie]], [[hydrografie]] en [[astronomie]]. Ook maakte hij vertalingen in het [[Latijn]] en gaf hij werken van andere geleerden uit.

In [[1615]] was Snellius, na het werk van [[Eratosthenes]] in het [[Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk|Ptolemeïsche Egypte]] van de 3e eeuw v.Chr., waarschijnlijk weer de eerste om met behulp van [[triangulatie]] (driehoeksmeting) een grootschalige [[graadmeting]] uit te voeren om de [[Bolvormige Aarde|omtrek van de aarde]] te bepalen. Hij kreeg daarbij steun van twee van zijn studenten, de Oostenrijkse baronnen Erasmus en Casparus Sterrenberg. Ook kreeg hij in verschillende steden hulp van bevriende regenten. In zijn werk ''De terrae ambitûs vera quantitate'' (1617) beschrijft Snellius onder de auteursnaam ("De Nederlandse Eratosthenes") zijn methode en komt hij tot een schatting van de [[afstand]] van 28.500 [[Rijnlandse roede]]n - in moderne eenheden - 107,37 [[kilometer|km]]<ref>Een Rijnlandse roede is in deze berekening als 3,767358 meter beschouwd.</ref>, 107,37 [[kilometer|km]] in moderne eenheden, voor een breedtegraad. 360 keer 107,37 geeft dan een omtrek van 38.653 kilometer van de aarde. De werkelijke omtrek bedraagt 40.075 kilometer. Snellius onderschatte de omtrek van de aarde dus met 3,5%.

Snellius kwam tot zijn resultaat door de afstand tussen hoge punten in het vlakke westen en zuidwesten van Nederland te berekenen met behulp van [[driehoeksmeting]]. Om deze metingen nauwkeurig uit te voeren, liet Snellius een metersgrote [[gradenboog]] maken waarmee hij hoeken in tienden van graden nauwkeurig op kon meten. Deze is te bezichtigen in het [[Rijksmuseum Boerhaave]]. In totaal werden er in een netwerk van veertien steden 53 driehoeksmetingen uitgevoerd. Snellius maakte bij zijn metingen gebruik van de methode van de [[Achterwaartse insnijding|achterwaartse snijding]].

De door Snellius gebruikte hoge punten waren noodzakelijkerwijs bijna allemaal [[kerktoren]]s. Verder waren er in zijn tijd nauwelijks hoge gebouwen. In globale volgorde van noord naar zuid en zoveel mogelijk de opeenvolgende meetpunten volgend: [[Alkmaar (hoofdbetekenis)|Alkmaar]] ;: [[Grote of Sint-Laurenskerk (Alkmaar)|St. Sint-Laurenskerk]] ; [[Haarlem (hoofdbetekenis)|Haarlem]] : [[Grote of Sint-Bavokerk|Sint-Bavokerk]] ; [[Leiden (hoofdbetekenis)|Leiden]] : een toen nieuw deel (uit 1599) van de [[stadsmuur]]<ref>deDe toren van de [[Pieterskerk (Leiden)|Pieterskerk]] was in 1512 ingestort.</ref> ; [[Den Haag]] : [[Grote of Sint-Jacobskerk (Den Haag)|Sint-Jacobskerk]] ; [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]] : [[Oude Kerk (Amsterdam)|Oude Kerk]] ; [[Utrecht (stad)|Utrecht]] : [[Dom van Utrecht]] ; [[Zaltbommel (stad)|Zaltbommel]] : [[Grote of Sint-Maartenskerk (Zaltbommel)|Sint-Maartenskerk]] ; [[Gouda (hoofdbetekenis)|Gouda]] : [[Sint-Janskerk (Gouda)|Sint-Janskerk]] ; [[Oudewater]] : [[Grote of Sint-Michaëlskerk (Oudewater)|Sint-Michaëlskerk]] ; [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]] : [[Grote of Sint-Laurenskerk (Rotterdam)|Laurenskerk]] ; [[Dordrecht (hoofdbetekenis)|Dordrecht]] : [[Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk (Dordrecht)|Grote Kerk]] ; [[Willemstad (Noord-Brabant)|Willemstad]] : [[Koepelkerk (Willemstad)|Koepelkerk]] ; [[Bergen-op-Zoom]] : [[Sint-Gertrudiskerk (Bergen op Zoom)|Sint-Gertrudiskerk]] ; [[Breda (hoofdbetekenis)|Breda]] : [[Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk (Breda)|Onze-Lieve-Vrouwekerk]].

De werkelijke afstand tussen de twee meetpunten in [[Alkmaar (hoofdbetekenis)|Alkmaar]] en [[Breda (hoofdbetekenis)|Breda]], twee plaatsen die op twee [[Decimale graad|centigraden]] na op een afstand van 1 graad op de [[meridiaan (geografie)|meridiaan]] liggen, bedraagt 116,1 kilometer<ref>Uitgerekend op basis van de coördinaten in de Nederlandse wikipedia van de Sint-Laurenskerk in Alkmaar en de Onze-Lieve -Vrouwekerk in Breda.</ref>. Het verschil in breedtegraden tussen Alkmaar (52° 37′ 57″ NB) en Breda (51° 35′ 20″ NB) bedraagt in het decimale stelsel uitgedrukt 1,0436 graad. Aangenomen{{Bron?||2017|03|13}} dat Snellius hiervoor corrigeerde moet hij een afstand van 1,0436 * 107,37 = 112,05 kilometer tussen de Sint-Laurenskerk in Alkmaar en de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Breda hebben berekend.

In zijn boek de ''Tiphys Batavus'' uit 1624 bestudeerde Snellius de [[navigatie]] op zee. Het werk bestaat uit een theoretisch wiskundig gedeelte, waarin hij onder andere de [[loxodroom]] bestudeerdbestudeert, en een tweede deel dat zich bezighoudt met praktische toepassingen.

Onafhankelijk van hem herontdekte en publiceerde de in Holland levende Fransman [[René Descartes|Descartes]] deze wet in zijn ''[[Verhandeling over de methode|Discours de la Méthode]]'', [[1637]]. Pas veel later bleek dat de Engelsman [[Thomas Harriot]] de herontdekking van deze wet reeds voor 1601<ref>{{aut|Eugene Hecht}}: Optics (fourth edition). 4.4.1. The Law of Refraction (p. 101)</ref> of in 1602<ref>{{en}}[http://www-rohan.sdsu.edu/~aty/explain/optics/discovery.html Discovery of the Law of Refraction]</ref> deed op basis van niet gepubliceerde experimenten in voorgaande jaren. Ook de 10e-eeuwse, in [[Kalifaat van de Abbasiden|Bagdad]] levende, [[Perzië|Perzische]] geleerde [[Ibn Sahl (wiskundige)|Ibn Sahl]] was in 984 al bekend met deze wet. Alle vier de genoemde heren maakten bij hun herontdekking waarschijnlijk in belangrijke mate gebruik van later verloren gegane [[Hellenisme|Hellenistischehellenistische]] geschriften uit de 3e en de 2e eeuw voor Christus.

* editeurEditeur van ''Coeli et siderum in eo errantium observationes Hassiacae'', [[1618]] met de astronomische waarnemingen van landgraaf [[Willem IV van Hessen-Kassel]].