Nederlands: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Repareer link naar doorverwijspagina met Zeusmodus, Jacob Cats → Jacob Cats (dichter) |
|||
Regel 705:
Een van de oudste en bekendste [[literatuur|literaire]] zinnen in het Nederlands is: ''[[Hebban olla vogala]]'' (ca. 1100). Het als de ''[[Egmondse Williram]]'' bekendstaande literaire werk is een bewerkte vertaling uit het [[Hoogduits]], eveneens rond 1100 ontstaan in de [[Benedictijnen|benedictijnse]] [[Sint-Adelbertabdij]] te [[Egmond]] (sinds ca. 1600 in de [[Universiteitsbibliotheek Leiden|Leidse universiteitsbibliotheek]]). De oudste oorkonde in het Nederlands is de [[schepenbrief van Bochoute]] ([[Oost-Vlaanderen]]) uit 1249.
Men laat de Nederlandse literatuurgeschiedenis in grote lijnen meestal in de 12e eeuw beginnen met het werk van de [[Maasland (Limburg-Luik)|Maaslandse]] dichter [[Hendrik van Veldeke]] (onder andere ''[[Leven van Sint-Servaas]]'', ca. 1170). De Nederlandse literatuur uit de [[Middeleeuwen]] en de [[Renaissance]] is hoofdzakelijk in [[poëzie]]vorm geschreven. De bekendste romans uit die tijd zijn de [[ridderroman]]s, terwijl ook [[Hagiografie|heiligenlevens]] en [[dierdicht]]en populair waren. Voorbeelden zijn: ''[[Karel ende Elegast]]'', ''[[Lanseloet van Denemerken]]'', ''[[Beatrijs]]'', ''[[Mariken van Nieumeghen]]'' en ''[[Van den vos Reynaerde]]''. In de 16e eeuw kwamen nieuwe genres in zwang, zoals de [[tragedie (toneel)|tragedie]]. Veel schrijvers kwamen uit de Zuidelijke Nederlanden: [[Anna Bijns]], [[Jan van der Noot]] en [[Filips van Marnix van Sint-Aldegonde]]. Bekende schrijvers uit de 'Hollandse' 17e eeuw zijn [[Joost van den Vondel|Vondel]], [[Gerbrand Adriaensz. Bredero|Bredero]], [[Pieter Corneliszoon Hooft|P.C. Hooft]] en [[Jacob Cats (dichter)|Jacob Cats]]. Na 1750 werden veel [[literair genootschap|literaire genootschappen]] opgericht, en daar begon voor de meeste schrijvers ook een carrière in de letteren.
Al in de 18e eeuw was de Franse invloed op het Nederlands als cultuurtaal groot. Doordat de [[Franse tijd in België|Zuidelijke Nederlanden]] in 1794 onderdeel werden van de [[Eerste Franse Republiek]], gevolgd door de [[Franse tijd in Nederland|inlijving van de Noordelijke Nederlanden]] door het [[Eerste Franse Keizerrijk]] in 1810, werd het Nederlands verboden.{{Bron?|Wettelijk verboden?|2019|04|02}} Het onderwijs werd bijna helemaal [[Verfransing|verfranst]].
| |||