Gereformeerde Gemeenten: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Minus nutteloze datumlinks |
layout |
||
Regel 22:
Het lukte de 25-jarige [[Gerrit Hendrik Kersten|ds. G.H. Kersten]] als [[predikant]] te [[Meliskerke]] deze groeperingen uit het isolement te halen en in 1907 samen te binden tot de Gereformeerde Gemeenten. Op 5 juni 1907 reikte men elkaar in [[Middelburg (gemeente)|Middelburg]] de hand en ontstond het nieuwe kerkverband. De naam van het officieel orgaan van de Gereformeerde Gemeenten weekblad ''De [[Saambinder]]'' refereert aan deze gebeurtenis.[[Bestand:Gereformeerd.svg|thumb|260px|Ontstaan van de verschillende stromingen in Nederland]]
[[Bestand:Ontstaansgeschiedenis van kerken in Nederland.jpg|thumb|260px|Ontstaansgeschiedenis van kerken in Nederland]]
{{Zie ook|Zie ook [[Protestantisme in Nederland]]}}
======'''Periode 1907-1931'''======▼
'''Opbouw van de organisatie''' ▼
Ds. Kersten vervulde tot na de [[Tweede Wereldoorlog]] een centrale rol in het kerkverband. Veel gemeenten waren het naleven van een ''kerkorde'' niet meer gewend en daarom schreef hij in 1908 een brochure ''De Tucht in de Kerke Christi''. Hierin stelde hij verschillende misvattingen over de kerkelijke tucht aan de orde. Verder besteedde hij aandacht aan de ''dogmatische profilering'' van het kerkverband. Zijn boek over de ''Heidelbergse Catechismus'' heeft een sterk dogmatisch karakter. Kersten gaf ook een ''toelichting op de Gereformeerde Dogmatiek'' uit, waarvoor hij gebruik maakte van zowel werken van eigentijdse vooraanstaande gereformeerde dogmatici als prof. dr. [[Herman Bavinck]] en prof. dr. A.G. Honig sr. (werd in 1902 als opvolger van Bavinck benoemd tot hoogleraar te Kampen) tot theologen uit de periode van de [[Nadere Reformatie]] waaronder Joh. a Marck.
Regel 34:
In 1906 knoopte ds. Kersten bovendien reeds contacten aan met de Armeense zendingspredikant David Jacob Benjamin omdat hij ervan overtuigd was dat de kerk ten alle tijd de opdracht heeft om ''zending'' te bedrijven.
De hervormingen die ds. Kersten wilde doorvoeren voor het kerkverband verliepen niet altijd zonder enige strubbeling. Reeds in 1907 hield ds. L. Boone zich afzijdig van de voortvarendheid van ds. Kersten. Deze predikant verklaarde bij het oude te willen blijven, “in de lijn van de godzalige [[Lambertus Gerardus Cornelis Ledeboer|ds. Ledeboer]] ds. Van Dijke etc.” Hierdoor ontstonden de [[Oud-Gereformeerde Gemeenten (1907-1948)|Oud Gereformeerde Gemeenten]].
Niet allen binnen het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten konden zich ook vinden in de stichting van een theologische school, waaronder ds. [[Jozias Fraanje|J. Fraanje]], een predikant die destijds veel achting genoot. Ook over het stichten van eigen scholen en het actief bedrijven van politiek was er discussie.
Regel 41 ⟶ 40:
In 1930 verlieten de gebroeders Overduin vanwege een 'theologisch geschil' de Gereformeerde Gemeenten. Uiteindelijk bleken zij echter moeilijk met ds. Kersten door één deur te kunnen. In deze periode (1931) worden ook de zogenaamde ''leeruitspraken van '31 opgesteld''.
====Positie van de Gereformeerde Gemeenten ten opzichte van andere kerkverbanden voor de Tweede Wereldoorlog
In [909 richtte de [[Gereformeerde Kerken in Nederland]] (sinds 2004 [[Protestantse Kerk Nederland]] ) een verzoek aan de Gereformeerde Gemeenten om te komen tot een vereniging. Door bezwaren tegen de leer van de ‘[[veronderstelde wedergeboorte]]’ wezen de Gereformeerde Gemeenten dit verzoek vrijwel direct af.
Regel 53 ⟶ 51:
De generale [[synode]] van 1931 heeft (naar aanleiding van het conflict met o.a. de Christelijke Gereformeerde Kerk een nadere uitwerking gegeven over 'het verbond der genade' en de plaats die de [[uitverkiezing]] hierbij inneemt. De 'zes officiële leeruitspraken' luiden als volgt:
In 1935 en1936 verschijnt er een serie artikelen door [[Jan Woelderink|dr. J.G. Woelderink]] in [[De Waarheidsvriend]], het orgaan van de [[Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland|Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk]], waarin de leeruitspraken van 1931 worden bekritiseerd en de verschillende uitgangspunten nog verder verscherpt worden.<ref>H.J.C.C.J. Wilschut (2000), J.G.Woelderink: ''om de 'vaste grond des geloofs'. De ontwikkeling in zijn theologisch denken, met name ten aanzien van verbond en verkiezing''. Heerenveen: uitgeverij Groen. p.166 ev.</ref><ref>M. Golverdingen (2004), ''Om het behoud van een kerk. Licht en schaduw in de geschiedenis van de Gereformeerde Gemeenten 1928-1948''. Houten: uitgeverij Den Hertog p.54-57</ref>
▲* 2. Dat de Heilige Schrift ''slechts twee verbonden kent en niet drie'': namelijk het Verbond der Werken en het Verbond der Genade;
▲* 3. Dat Christus is de tweede Adam van Wien de eerste Adam als hoofd van het Werkverbond een voorbeeld was (Rom. 5:14) en dat Romeinen 5:12-19 zeer duidelijk handelt van de ''twee Verbondshoofden'';
▲* 4. Dat wel het ''Genadeverbond van eeuwigheid met de uitverkorenen'' in Christus is opgericht, maar de ''openbaring van het Genadeverbond in de tijd'' eerst volgt op de verbreking van het Werkverbond. (door deze openbaring is te verstaan de ''oprichting van het Verbond met de uitverkorenen'', die in de tijd in het Verbond worden ingelijfd);
▲* 5. Dat wel het ''Genadeverbond een uitwendige openbaringsvorm'' heeft, die onder Oud en Nieuw Verbond wisselt, en velen omvat die verworpenen zijn, maar dat ''alleen de uitverkorenen in het Verbond der Genade wezenlijk begrepen'' zijn;
▲* 6. Dat de ''verantwoordelijkheid van de mens wortelt in de schepping'', krachtens welke schepping God van de gevallen mens Zijn beeld terugvordert. Die ''verantwoordelijkheid wordt te groter door de bemoeienissen'' die God met de mens maakt, als duidelijk blijkt o.a. uit Lukas 10:13-15.
▲In 1935 en1936 verschijnt er een serie artikelen door [[Jan Woelderink|dr. J.G. Woelderink]] in [[De Waarheidsvriend]], het orgaan van de [[Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland|Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk]], waarin de leeruitspraken van 1931 worden bekritiseerd en de verschillende uitgangspunten nog verder verscherpt worden<ref>H.J.C.C.J. Wilschut (2000), J.G.Woelderink: om de 'vaste grond des geloofs'. De ontwikkeling in zijn theologisch denken, met name ten aanzien van verbond en verkiezing. Heerenveen: uitgeverij Groen. p.166 ev.</ref><ref>M. Golverdingen (2004), Om het behoud van een kerk. Licht en schaduw in de geschiedenis van de Gereformeerde Gemeenten 1928-1948. Houten: uitgeverij Den Hertog p.54-57</ref>.
'''Praktische uitwerking doopvisie Gereformeerde Gemeenten''' ▼
De Gereformeerde Gemeenten leren dat er ''tweeërlei bediening van het Verbond der Genade'' is, namelijk een inwendige en een uitwendige. Er is volgens hen ook tweeërlei betrekking tot en ''tweeërlei inzijn'' in het Verbond. De inwendige bediening strekt tot zaligheid, als door de bediening van Woord en Geest de mens wordt wedergeboren en komt tot het ware geloof. Zij ''beperken de beloften tot zaligheid tot hen die inwendig in het verbond begrepen zijn.'' Op Gods tijd en naar Gods welbehagen worden ze vervuld. ''Wat God eist, is tevens een belofte, namelijk: het geloof in Jezus Christus.'' Degenen die slechts in uitwendige zin tot dit genadeverbond behoren ''kunnen het Verbond verbreken'' door de weg van de zonde te kiezen. Het voorrecht in uitwendige zin tot dit genadeverbond te behoren brengt de ''verantwoording met zich mee om God in Christus te zoeken.'' ''Zowel in de doop, als in de bediening van het hoorbare Evangelie, wordt Christus aangeboden'', wordt men ernstig geroepen, want God betoont ernstig en waarachtig in zijn Woord, wat Hem aangenaam is, namelijk dat de geroepenen tot Hem komen. Hij belooft met ernst allen die tot Hem komen en geloven, het eeuwige leven.
=== Periode 1931-1953 ===
In de [[jaren 30]] en [[Jaren
▲In de [[jaren 30]] en [[Jaren '40|40]] vertoont het kerkverband van de Gerefomeerde Gemeenten een snelle groei. [[Rotterdam-Centrum]] was in 1930 met circa 3.100 leden en doopleden de grootste gemeente van het kerkverband, vooral door aanwas van arbeiders afkomstig van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden. Van Alphens' Nieuw Kerkelijk Handboek uit [[1930]] meldt dat er in 1929 67 gemeenten waren met 26.380 leden en doopleden. Twintig jaar later - in 1949 - was het aantal gemeenten volgens het Kerkelijk Jaarboek toegenomen tot 140 en het aantal leden en doopleden tot 61.883. Dat was meer dan een verdubbeling van het aantal gemeenten en het ledenaantal met een gemiddelde groei van 6,7% per jaar.
Deze groei is voor een groot deel te verklaren door de aanwas van gemeenteleden uit voornamelijk de Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken waar de 'bevindelijke prediking' gedurende de tweede helft van de [[twintigste eeuw]] steeds meer aan terrein verloor. Ook de duidelijke dogmatische profilering en van de Gereformeerde Gemeenten speelde een rol.
De oorlogsjaren gaven een tegenstelling te zien tussen de houding van Kersten (passief) tegen de Duitse bezetter en de houding van de Veenendaalse predikant Reinier Kok (verzet) Ds. Kersten werd na de oorlog zijn zetel in de [[Tweede Kamer]] ontnomen en in de [[Staatkundig Gereformeerde Partij]] manifesteerde zich een oppositiegroep tegen hem, die vond dat het hoofdbestuur "dubieuze zaken uit de oorlogsjaren" met de mantel der liefde wilde bedekken. Daartoe behoorde onder meer de Zeister predikant M. Blok. Allerlei theologische maar vooral ook persoonlijke tegenstellingen traden naar boven.
Ds. Kersten, wiens gezondheid minder werd, was zeer ingenomen met de overkomst van [[Cornelis Steenblok|dr. C. Steenblok]], die jarenlang predikant was in de Gereformeerde Kerken in Nederland. Anderen waren minder ingenomen met de aanstelling van dr. Steenblok als docent aan de [[Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten|Theologische School in Rotterdam]]. Steenblok kreeg al spoedig allerlei belangrijke posten toevertrouwd. Zo was hij naast docent aan de Theologische School, ook behulpzaam bij het redigeren van de [[dogmatiek]] en catechismusverklaring van ds. Kersten en ook spoedig hoofdredacteur van [[De Saambinder]]. Deze snelle opgang viel niet overal in goede aarde, temeer omdat Steenblok zich theologisch ging profileren op een manier die lang niet ieders instemming had. Ds. Kok had zich vanaf het begin tegen de overkomst van Steenblok verzet en hij was niet de enige. Steenblok had een doctorstitel (hij was in 1941 aan de [[Vrije Universiteit Amsterdam|VU]] gepromoveerd) en een dialoog met de meeste toenmalige predikanten van de Gereformeerde Gemeenten, die slechts een bescheiden theologische opleiding genoten hadden bleek niet gemakkelijk.
In de [[jaren dertig]] had de generale synode een uitspraak gedaan over het [[genadeverbond]]. De predikanten Kersten, Kok en Fraanje konden zich allen in de formuleringen vinden. Dat was niet zo met de opvattingen van dr. Steenblok over de ‘algemene genade’ die hij strikt wilde scheiden van het verlossingswerk van Christus. Naar zijn mening had dit uitsluitend waarde voor de 'uitverkorenen'. Dit laatste standpunt riep verzet op, want in het verleden had men daar in de Gereformeerde Gemeenten niet als zodanig over gedacht. Niettemin werd door de generale synode van 1945 de opvatting van Steenblok overgenomen.
Ds. Kok, die vanwege zijn houding in de oorlogsjaren tegenover Kersten was komen te staan, raakte in een isolement. In zijn gemeente Veenendaal rezen bezwaren tegen zijn prediking. Deze bezwaarde gemeenteleden vormden een afzonderlijke gemeente, geïnstitueerd door ds. M. van de Ketterij. Na de dood van ds. Kersten werd ds. Kok in [[1950]] geschorst wegens “vereenzelviging van Gods beloften met het aanbod van genade”.
De schorsing van Kok betekende niet de definitieve overwinning van de lijn-Steenblok. Op de Generale Synode van [[1953]] werd er kritiek geuit op dr. [[Cornelis Steenblok|Steenblok]] als docent van de theologische school. De kritiek betrof het geven van ''eenzijdig onderwijs'' met name in betrekking tot de leer van het 'aanbod van genade'.
Regel 100 ⟶ 87:
De synode onthief Steenblok van zijn functie als docent ''"wegens diens eenzijdigheid in het geven van onderwijs".'' Uit protest verlieten de predikanten Aangeenbrug, Van de Ketterij en [[Frans Mallan|Mallan]] de vergadering. Steenblok volgde hen. Zo ontstonden de [[Gereformeerde Gemeenten in Nederland]]
▲'''Sleutelrol'''
In de [[jaren zestig]] begonnen de Gereformeerde Gemeenten met zendingswerk in [[Irian Jaya]], waaruit later de [[Gereja Jemaat Protestan di Indonesia]] is ontstaan. De eerste predikant die werd uitgezonden was [[Gerrit Kuijt (predikant)|Gerrit Kuijt]]. Later is men zendingswerk begonnen in [[Albanië]], [[Ecuador]], [[Nigeria]] en [[Zuid-Afrika]].
Na Steenblok
De Gereformeerde Gemeenten kregen gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw een belangrijke ''sleutelrol'' binnen de bevindelijk-gereformeerde bevolkingsgroep, bijvoorbeeld bij het oprichten van eigen organisaties als scholen ([[Driestar Hogeschool|De Driestar]]) en zorginstellingen. Ook andere interkerkelijke initiatieven als de [[Gereformeerde Bijbelstichting]]
Terwijl andere gereformeerde kerkgenootschappen bewust afstand namen van traditionele zaken als het bedekken van het hoofd door vrouwen in de erediensten en tegelijkertijd liturgische vernieuwing en moderne media (televisie) ruim baan gaven, behield het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten grotendeels een traditioneel karakter. Opmerkelijk is dat juist de behoudende kerken, waaronder de Gereformeerde Gemeenten, het best bestand bleken tegen de opkomst van de [[secularisatie]] en nog steeds een zekere mate van groei vertonen. Ondanks de groei kent het kerkverband de laatste jaren wel degelijk een relatief grote uitstroom van leden,<ref>https://www.rd.nl/kerk-religie/gg-verliezen-in-tien-jaar-tijd-20-000-doop-leden-1.1514693</ref>
▲Terwijl andere gereformeerde kerkgenootschappen bewust afstand namen van traditionele zaken als het bedekken van het hoofd door vrouwen in de erediensten en tegelijkertijd liturgische vernieuwing en moderne media (televisie) ruim baan gaven, behield het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten grotendeels een traditioneel karakter. Opmerkelijk is dat juist de behoudende kerken, waaronder de Gereformeerde Gemeenten, het best bestand bleken tegen de opkomst van de [[secularisatie]] en nog steeds een zekere mate van groei vertonen. Ondanks de groei kent het kerkverband de laatste jaren wel degelijk een relatief grote uitstroom van leden<ref>https://www.rd.nl/kerk-religie/gg-verliezen-in-tien-jaar-tijd-20-000-doop-leden-1.1514693</ref>, waaronder de zogenaamde kerkverlaters.
Evenals andere orthodox gereformeerde kerkverbanden houden de Gereformeerde Gemeenten vast aan het gezag van de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] als zijnde het door God geïnspireerde Woord, en de leer zoals verwoord door de [[Apostolische geloofsbelijdenis|algemeen christelijke]] en [[Drie Formulieren van Enigheid|gereformeerde belijdenis geschriften]]: de [[Nederlandse Geloofsbelijdenis]], de [[Heidelbergse Catechismus]] en de [[Dordtse Leerregels]]. Op grond daarvan worden maatschappelijk-ethische kwesties als [[abortus]], [[euthanasie]] en [[homoseksualiteit]] (praxis) beoordeeld en over het algemeen afgewezen.
De Gereformeerde Gemeenten willen vast houden aan een ''Schriftuurlijk-bevindelijke prediking'', waarbij ds. A. Moerkerken het begrip 'bevinding' definieert als 'het geheel aan geestelijke ervaringen, die Gods kinderen ondervinden wanneer de Heilige Geest de weldaden van Christus komt toepassen."<ref>[https://www.digibron.nl/search/detail/0136ba875766e7583fbf440a/de-bevindelijk-gereformeerden/3 Ds. J. Westerink, De bevindelijk gereformeerden],''Driestar Educatief'', 1 november 1999</ref>
Liturgisch wordt in de eredienst vastgehouden aan de [[Statenvertaling]] van de Bijbel en de psalmenberijming van [[1773]]. Er zijn enkele gemeenten (in de provincie [[Zeeland (provincie)|Zeeland]]) waar de Psalmen van [[Petrus Datheen|Datheen]] gezongen worden. Overal worden de psalmen [[iso-ritmisch zingen|niet-ritmisch]] gezongen.
Uit cijfers blijkt dat Gereformeerde Gemeenten op de westrand van de [[Veluwe]] hard groeien. In [[1960]] telde de classis [[Barneveld (gemeente)|Barneveld]]
▲Uit cijfers blijkt dat Gereformeerde Gemeenten op de westrand van de [[Veluwe]] hard groeien. In [[1960]] telde de classis [[Barneveld (gemeente)|Barneveld]] 5.615 leden en in 2011 16.543, een verdrievoudiging.<ref>http://www.gergeminfo.nl/classis_barneveld.htm</ref> De Gereformeerde Gemeenten in [[Rotterdam]] namen in ledenaantal af van 7.494 in 1950 tot 1.587 in 2000. De gemeenten rond Rotterdam ([[Hendrik-Ido-Ambacht|Hendrik-ido-Ambacht]], [[Alblasserdam]], [[Sliedrecht]] etc.) namen in diezelfde periode toe van 1.533 naar 7.272.<ref>[http://www.digibron.nl/search/share.jsp?uid=00000000012dd11ddf8ad0e70858991c&sourceid=1011 Reformatorisch Dagblad d.d. 5 juli 2000: Veluwse gemeenten als trekpleister]</ref> Het gevolg van een en ander was dat er enerzijds veel kerken buiten de '[[Bijbelbelt|Bijbelbelt]]' werden gesloten als [[Haarlem]], [[Akkrum]], [[Rotterdam-West]], [[Den Haag Zuid|’s-Gravenhage-Zuid]], en [[Lemmer]]. Anderzijds werden op verschillende plaatsen binnen de Bijbelbelt vele nieuwe en grote kerkgebouwen gebouwd. Men trekt naar plaatsen waar veel eigen voorzieningen (scholen) zijn. Gevolg hiervan is dat kerkelijke gemeenten in de grote steden en buiten de Bijbelbelt nog altijd steeds kleiner en minder worden.
===Recente ontwikkelingen===
▲'''Interne discussies'''
Vleugelvorming kennen de Gereformeerde Gemeenten in beperkte mate. Onder predikanten komen over het algemeen geen problematische verschillen over de leer en/of prediking openbaar. Een predikant die regelmatig de pen opneemt in een poging om bepaalde verschillen te overbruggen of gevoelige thema’s aan te snijden is ds. C. Harinck.<ref>https://www.rd.nl/kerk-religie/ds-c-harinck-leven-bij-gods-beloften-1.1396698</ref> Er is tot op heden een algemeen verstaan en verdraagzaamheid onder elkaar.<ref>http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/1425/lichte-en-zware-dominees/</ref> Wel is er tussen bepaalde gemeenten soms verschil in ‘klimaat’ waar te nemen. Dit uit zich bijvoorbeeld in een bepaald uitnodigingsbeleid van predikanten. Recent verliet wel een predikant uit [[Kruiningen]] met een deel van zijn gemeente het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten. Voor deze kwestie was veel aandacht vanuit de pers.
Regelmatig wordt er intern ook kritiek geuit op de prediking binnen de Gereformeerde Gemeenten door individuele gemeenteleden. De critici op de prediking hadden een woordvoerder in prof. dr. ir. [[Johan Blaauwendraad]], dr. [[Klaas van der Zwaag]] en mr. A.A. Bart. Door middel van diverse publicaties werd er kritiek geuit rondom o.a. het thema ‘de toe-eigening van het heil’. Hun kritiek werd echter op synodaal niveau afgewezen en al deze woordvoerders zagen zich gedwongen om het kerkgenootschap te verlaten.<ref>https://www.rd.nl/oud/kl/010605kl01.html</ref>
Recent ontstond ook onrust onder meer na het afwijzen van de [[Herziene Statenvertaling]] door de synode. Oproepen om herziening en/of het vervangen van verouderde woorden in de [[Statenvertaling]] worden regelmatig gedaan, omdat vele jongeren en ouderen moeite hebben met het verstaan van de Bijbel. Recent verscheen bij uitgeverij De Banier, ''De Bijbel met uitleg.'' Dit is een editie van de [[Statenvertaling]] zoals uitgegeven door de [[Gereformeerde Bijbelstichting]] met uitleg van woorden en verzen en illustraties. Aan dit initiatief namen behalve vanuit de Gereformeerde Gemeenten (ds. B. Labee) ook predikanten uit andere kerkverbanden deel, waaronder J. Belder ([[Protestantse Kerk Nederland]]), A.A.Egas ([[Christelijke Gereformeerde Kerken]]), J. Joppe ([[hersteld Hervormde Kerk]]), ds. J.A. Weststrate ([[Gereformeerde Gemeenten in Nederland|Gereformeerde Gemeente in Nederland]] en namens de [[Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland|Oud Gereformeerde Gemeenten]] drs. P.A. Zevenbergen.
'''Kerkelijke eenheid en samenwerking'''▼
Naar aanleiding van het onderzoek naar de scheuring van [[1953]] door dr. M. Golverdingen komt ''kerkelijke eenheid'' met de [[Gereformeerde Gemeenten in Nederland|Gereformeerde Gemeente in Nederland]] regelmatig ter sprake. Aan beide zijde is ingenomenheid getoond met dit onderzoek. Het gesprek tussen beide kerkverbanden loopt nog steeds en is over het algemeen 'broederlijk' van aard.<ref>https://www.digibron.nl/search/detail/6dcd76ed871442b79e6a745b1af64a13/ds-mallan-blij-met-eerherstel-dr-steenblok</ref><ref>https://www.rd.nl/opinie/ds-van-eckeveld-wie-zou-niet-wenen-over-scheuring-van-1953-1.1141169</ref>
Ook vanuit de behoudende hoek van de [[Christelijke Gereformeerde Kerken| Christelijke Gereformeerde Kerken]] wordt de wens geuit om meer kerkelijk samenleven. Zo riep recent ds. A.A. Egas de Gereformeerde Gemeenten op om predikanten waarmee geestelijke herkenning bestaat op de kansels toe te laten.<ref>https://www.rd.nl/opinie/ds-egas-beleg-bidstond-om-schuld-verdeeldheid-te-belijden-1.1137462</ref> Vanwege de breedte van het kerkverband van de christelijke gereformeerden ligt hier echter wel een grote moeilijkheid, waardoor de kans dat dit ooit mogelijk wordt zeer gering is. Ten opzichte van de [[Hersteld Hervormde Kerk]] zijn de verwachtingen tot meer samenwerking in de toekomst positiever. Recent trokken beide kerkverbanden gebroederlijk op rondom de herdenking van de [[Synode van Dordrecht|Dordtse synode (1618-1619).]] Behalve deze ontwikkelingen ontmoet men elkaar ondertussen op allerlei vlakken en is er veel onderlinge samenwerking rondom de [[Staatkundig Gereformeerde Partij]], de [[Gereformeerde Bijbelstichting]], het [[Reformatorisch Dagblad]] en het reformatorische onderwijssysteem.
Individueel is er waar mogelijk ook samenwerking te bespeuren buiten eigen kring met onder andere evangelischen rondom maatschappelijke-ethische thema’s waaronder [[abortus]] en de discussie rondom [[genderneutraliteit]]. Zo is door vele prominenten uit de reformatorische en evangelische gezindte, waaronder de Gereformeerde Gemeenten, de [[Nashvilleverklaring|Nashvilleverklaring]] ondertekend. De Nashvilleverklaring is een document opgesteld door evangelicale christenen in de [[Verenigde Staten]] die zich zorgen maakten over het overheidsbeleid met betrekking tot [[homoseksualiteit]] en [[Transgender|transgenders]]. De verklaring verdedigt [[Bijbel (christendom)|Bijbelse]] waarden ten aanzien van [[seksualiteit]], benadrukt het belang van huwelijkstrouw en wijst homoseksuele relaties af, evenals polygamie, overspel en de ideologie achter genderneutraliteit.
▲Individueel is er waar mogelijk ook samenwerking te bespeuren buiten eigen kring met onder andere evangelischen rondom maatschappelijke-ethische thema’s waaronder [[abortus]] en de discussie rondom [[genderneutraliteit]]. Zo is door vele prominenten uit de reformatorische en evangelische gezindte, waaronder de Gereformeerde Gemeenten, de [[Nashvilleverklaring|Nashvilleverklaring]] ondertekend. De Nashvilleverklaring is een document opgesteld door evangelicale christenen in de [[Verenigde Staten]] die zich zorgen maakten over het overheidsbeleid met betrekking tot [[homoseksualiteit]] en [[Transgender|transgenders]]. De verklaring verdedigt [[Bijbel (christendom)|Bijbelse]] waarden ten aanzien van [[seksualiteit]], benadrukt het belang van huwelijkstrouw en wijst homoseksuele relaties af, evenals polygamie, overspel en de ideologie achter genderneutraliteit. <ref>https://www.rd.nl/kerk-religie/vijf-vragen-over-nashvilleverklaring-1.1538958</ref> Om aan de kritiek dat de pastorale toon teveel werd gemist, is de verklaring door de Nederlandse initiatiefnemers later voorzien van een naschrift 'gericht op de pastorale praktijk'. Volgens de initiatiefnemers is de verklaring bovendien niet bedoeld als 'anti-homo', maar wil opkomen voor het 'klassiek-christelijke standpunt over man en vrouw', vanwege de enorme invloed van de homo-lobby op de samenleving'. Wij willen een ander geluid laten horen, namelijk wat de kerk altijd heeft voorgestaan'. <ref>https://nos.nl/artikel/2266476-initiatiefnemer-nashville-verklaring-geen-anti-homo-manifest.html</ref>
==Theologische posities inzake actuele theologische thema's==
Inzake het debat 'schepping en/of evolutie' houdt het kerkverband vast aan de 'klassieke opvatting van de scheppingsleer', waarvoor argumenten aangedragen zijn in een publicatie van Prof. dr. M.J. Paul ''Oorspronkelijk.'' Dit boek is een tegenhanger van het boek ''En de aarde bracht voort'' door [[Gijsbert van den Brink|Prof. dr. G. van den Brink]]. Laatst genoemde wil de theorie van de evolutie verzoenen met de klassieke scheppingsleer. Volgens drs. G. Clements, docent aan de Theologische School in Rotterdam kunnen echter beide visies onmogelijk met elkaar verenigd worden.
== Kerkelijke instanties ==
▲'''Zending en evangelisatie'''
De Gereformeerde Gemeenten tellen verschillende deputaatschappen, stichtingen en verenigingen. De Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) is de zendingsorganisatie van de kerk, hoewel ook enkele gemeenteleden voor andere organisaties werkzaam zijn. Het zendingswerk van de Gereformeerde Gemeenten begon in de [[jaren zestig]], hoewel eerder daartoe opgeroepen was. In [[Irian Jaya]] werd aanvankelijk gewerkt onder het volk van de [[Yali (volk)|Yali]], terwijl de arbeid later uitgebreid werd tot verschillende andere volken. Een deel van die arbeid is niet langer pionierszending, maar groeit in de richting van ondersteuning en toerusting van de inmiddels zelfstandig geworden jonge kerk. In [[Nigeria]] wordt in twee gebieden gewerkt. In [[Zuid-Afrika]] is sprake van ondersteunend werk. Nieuwe werkterreinen zijn [[Guinee]], [[Ecuador]] en [[Albanië]]. Ook op [[Israël]] is het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten sterk georiënteerd.
De [[Jeugdbond der Gereformeerde Gemeenten]] (JBGG) is de organisatie voor jeugdwerk. Gehandicaptenzorg is in handen van ''Siloah'' en ''Helpende Handen''. Het Deputaatschap Bijzondere Noden (BN) regelt hulpverlening. Via de ''Cursus Godsdienst Onderwijs'' uitgaande van de Gereformeerde Gemeenten, kunnen door individuele gemeenteleden en ambtsdragers toerustingscursussen gevolgd worden, alsmede een vrijwel volledige HBO opleiding theologie.
Regel 162 ⟶ 137:
In [[1844]] wordt aan de Raampoortlaan in [[Rotterdam]] een stenen kerkje in gebruik genomen. In [[1850]] wordt te [[Benthuizen]] een houten kerk gebouwd. Het gebouw was van hout want het was de bedoeling dat het een tijdelijk onderkomen zou zijn. Men hoopte nog altijd op terugkeer naar de Hervormde Kerk. Van de 19e-eeuwse kerkgebouwen is er niet een meer over. Kort na de eeuwwisseling wordt te Rotterdam de [[Boezemsingelkerk]] gebouwd, toentertijd bepaald geen doorsneekerk voor de Gereformeerde Gemeenten. De oorspronkelijke gevel had een klassiek gedetailleerd toegangsportaal met fraaie glas-in-loodramen. Slechts de door oefenaar [[Nicolaas Hendrik Beversluis|N.H. Beversluis]] ontworpen [[Segeerstraatkerk]] te Middelburg kwam enigszins in de buurt, andere kerken van de voorgangers van de Gereformeerde Gemeenten misten deze allure. Ze werden ook wel getypeerd onder de naam ''schuurkerken''. Heden ten dage zijn nog enkele voorbeelden te zien, onder andere in [[Wolphaartsdijk]] en [[Borssele (dorp)|Borssele]]. Laatstgenoemd kerkgebouw behoort inmiddels tot het beschermde dorpsgezicht.
In de [[jaren dertig]] verschenen statigere kerken zoals de [[Salemkerk]] in [[Lisse]] en het kerkgebouw te [[Krabbendijke]]. Deze kerken worden ook wel ''andreaskruiskerken'' genoemd. Na [[1945]] worden op grotere schaal kerken gebouwd, vanwege de groei van de Gereformeerde Gemeenten. De ontwerpen veranderen van zeer traditioneel naar vrij modern. Het nieuwe kerkgebouw ([[1951]]) van de gemeente in [[Kampen (stad)|Kampen]] wordt ontworpen door een architect van de [[Amsterdamse School (bouwstijl)|Amsterdamse School]], [[Nicolaas Lansdorp]]
In het laatste kwart van de [[20e eeuw|20e-eeuw]] worden enerzijds weer traditionelere kerken gebouwd, anderzijds worden enkele architecturaal opvallende kerken gebouwd, zoals de [[Sionkerk (Goes)|Sionkerk]] (1979) te Goes, [[Bodegraven]] (1996), [[Alblasserdam]] (1987) en [[Ooltgensplaat]] (1996). Enkele opvallende aangekochte bedehuizen zijn de [[Mariakerk (Groningen)|Magnalia Deïkerk]] te Groningen, de [[Westerkerk (Utrecht)|Westerkerk]] te Utrecht (in gebruik van 1966 tot 2018) en de [[Hoofdstraatkerk (Leiderdorp)|Hoofdstraatkerk]] langs de A4 te Leiderdorp. De gemeente Westzaan verwierf noodgedwongen een doopsgezinde vermaning uit [[1695]] en bezit hiermee het oudste kerkgebouw van het kerkverband. In de 21e-eeuw worden nieuwe kerken gebouwd in plaatsen als [[Barneveld (dorp)|Barneveld]], [[Geldermalsen (plaats)|Geldermalsen]], [[Gouda]], [[Middelharnis]], [[Tholen (stad)|Tholen]], [[Dirksland]], [[Ede (plaats in Nederland)|Ede]] en [[Scherpenzeel (Gelderland)|Scherpenzeel]]. In diverse gemeenten worden plannen gemaakt voor nieuwe kerken, zoals te [[Yerseke]] en te [[Berkenwoude]].
Regel 180 ⟶ 155:
Verder bevinden zich zendingsgemeenten in Irian Jaya ([[Gereja Jemaat Protestan di Indonesia]], 68 gemeenten met ruim 10.000 leden<ref>http://www.digibron.nl/search/detail.jsp?sourceid=1011&uid=00000000012dd229c5f7733e635a2c98&docid=1</ref><ref>http://www.reformiert-online.net/adressen/detail.php?id=1318&lg=eng</ref>), Nigeria ([[Nigeria Reformed Church]], 14 gemeenten met circa 2500 leden<ref>http://www.reformiert-online.net/adressen/detail.php?id=1434&lg=eng</ref>) en Bolivia (1 gemeente met 117 leden). Het totaal aantal leden van de Gereformeerde Gemeenten komt hiermee op circa 130.000. De ontwikkeling van het ledenaantal van de Nederlandse gemeenten is hieronder weergegeven:<ref>Zie: de regelmatig verschenen berichten op [http://www.dekrantvantoen.nl www.dekrantvantoen.nl] en [http://www.digibron.nl www.digibron.nl]</ref>
* [[1930]] - 26.380<ref>[http://www.digibron.nl/search/detail.jsp?sourceid=1011&uid=00000000012da2fb475d6d320fbadd1a&docid=14 ''De Gereformeerde Gemeenten vroeger''. Saambinder, d.d. 21 december 2000]</ref>
* 1949 - 61.883
* 1953 - 67.144
Regel 304 ⟶ 279:
==Bekende leden==
▲'''Markante personen uit de geschiedenis van de Gereformeerde Gemeenten zijn:'''
* Nicolaas Hendrik Beversluis (1850-1931)
* Andries Makkenze (1854-1921)
Regel 328 ⟶ 302:
* Jan van Haaren, docent Theologische School Rotterdam (1933-1983)
▲'''Bekende predikanten in de huidige kerkelijke context zijn:'''
* J. Mijnders (1921, predikant
* C. Harinck (1933), predikant
Regel 347 ⟶ 320:
* G.W.S. Mulder, (1973), predikant, partijvoorzitter [[Staatkundig Gereformeerde Partij]]
▲'''Overige leden met een bijzondere maatschappelijke functie:'''
* [[André Aleman]], hoogleraar cognitieve neuropsychiatrie
* [[Jan Baan]], grondlegger [[Baan (bedrijf)|Baan Company]]
Regel 359 ⟶ 330:
==Literatuur==
===Literatuur uit eigen kring===
* H.A. Hofman, ''Ledeboerianen en Kruisgezinden'', Utrecht, 1977.
*''‘k Zal gedenken. Portret van 75 jaar Gereformeerde Gemeenten'', Woerden, 1981.
* G.D. Pas e.a., ''Het braambos niet verteerd'', Gouda, 1985.
* H. Florijn, ''De Ledeboerianen. Een onderzoek naar de plaats, invloed en denkbeelden van hun voorgangers tot 1907'', Houten, 1991.
*Ds. M. Golverdingen, ''Ds. G.H. Kersten, Facetten van zijn leven en werk
*Ds. M. Golverdingen, ''Kleine geschiedenis van de gereformeerde gezindte
*Dr. M. Golverdingen, ''Om het behoud van een kerk, Periode 1928-1948
* Dr. M. Golverdingen, [http://theoluniv.ub.rug.nl/44/1/2014%20Golverdingen%2C%20M.%20dissertatie.pdf ''Vernieuwing en verwarring. Periode 1946-1950]
*Dr. M. Golverdingen, ''Geschiedenis van een scheuring. Periode 1950-1957
* W. Westerbeke, [http://www.theologienet.nl/documenten/Historie%20Ger.%20Gem.%20I.%201907-1953.pdf ''En de braambos verteerde niet. Facetten uit de historie van de Gereformeerde Gemeenten (1907-1953)'']
*W. Westerbeke, ''Facetten uit het leven van ds. G.H. Kersten
*W. Westerbeke, ''Uit het leven van ds. J. Van Haaren
===Overige literatuur===
* J.P. Zwemer, ''De bevindelijke gereformeerden'', Kampen, 2001 (serie: Wegwijs).
* J.P. Zwemer, ''In conflict met de cultuur. De bevindelijk gereformeerden en de Nederlandse samenleving in het midden van de twintigste eeuw'', Kampen, 1992.
*F. Van Lieburg, ''dominee Kersten
* A. van der Meiden, ''De zwarte-kousen kerken. Portret van een onbekende bevolkingsgroep'', Utrecht, 1968. (Vijfde herziene uitgave 1993).
* C.S.L. Janse, ''Bewaar het pand. De spanning tussen assimilatie en persistentie bij de emancipatie van de bevindelijk gereformeerden'', Houten, 1985.
==Externe links==
* [http://www.gergeminfo.nl Officiële website]
| |||