Pruisisch blauw: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
medische toepassing bij elkaar gevoegd, subkopjes. |
||
Regel 64:
}}
'''Pruisisch blauw''' is een van de eerste moderne synthetische [[pigment]]en. Het wordt ook wel '''Berlijns blauw''' genoemd. Er is zeer weinig van dit pigment nodig om de sterke [[cyaan]]blauwe [[kleur]] te verkrijgen. De kleur is echter niet zo [[lichtecht]]. Door de hoge kleursterkte is de kleur snel overheersend. De kleur heeft vaak een [[Groen (kleur)|groenachtige]] ondertoon en is voor mengen van [[Violet|paars]] daardoor minder geschikt.
==Ontdekking==
Regel 100 ⟶ 98:
| h= 205|s=100|v=43
}}
=== Pigment ===
Pruisisch blauw werd in de loop van de achttiende eeuw snel het dominante blauwe pigment in de schilderkunst. Het is sterk glacerend wat de potentiële verzadiging sterk doet toenemen want in dekkende lagen is de kleur nogal dof; de grootste kleurkracht wordt verkregen door een transparant glacis over een witte reflecterende onderlaag. De lichtechtheid is op zich goed maar in mengingen met witte verf gecombineerd met directe blootstelling aan zonnestraling en een hoge luchtvochtigheid wil de kleur nog weleens sterk teruglopen. Het pigment verdraagt geen kalk en is dus ongeschikt voor [[fresco (schilderterm)|fresco]]; evenmin kan het gebruikt worden voor [[acrylverf]]. Het nummer in de ''Colour Index'' is PB27. Al in de achttiende eeuw kreeg het een ruime industriële toepassing. Een beroemd voorbeeld daarvan is dat de uniformen van het Pruisische leger met Pruisisch blauw gekleurd werden.
Het pigment was een voorloper van het gebruik van blauw in [[blauwdruk]]ken, en werd gebruikt in een vroege vorm van fotografie, de [[cyanotypie]]. In Japan werd het pigment populairder dan [[indigo (kleurstof)|indigo]]. Opgelost in [[oxaalzuur]] kan Pruisisch blauw als inkt gebruikt worden. Het pigment wordt ook gebruikt in verf, op lint voor [[schrijfmachine]]s en in [[carbonpapier]]. Het pigment is niet giftig en kan daarom ook in [[cosmetica]] worden gebruikt. Vanaf ongeveer 1970 werd Pruisisch blauw steeds meer vervangen door een ander pigment, [[Ftalocyanine|phtaloblauw]].
De [[Nederlandse Spoorwegen]] gebruikten de kleur voor het schilderen van rijtuigen en locomotieven vanaf 1954. Na 1968 ging het bedrijf over op blauwgeel.
=== Medisch gebruik ===
Pruisisch blauw is sinds 2003, in de vorm [[kaliumhexacyanoferraat(II)]], opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de [[Wereldgezondheidsorganisatie|WHO]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.who.int/medicines/publications/essentialmeds_committeereports/TRS946_EMedLib.pdf|titel=THE SELECTION AND USE OF ESSENTIAL MEDICINES|bezochtdatum=20190221|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2007|uitgever=WHO|taal=}}</ref> Het wordt als poeder gebruikt als tegengif in geval van vergiftiging met [[thallium]] of radioactief [[cesium]]. Het kan deze stoffen in de [[ingewanden]] aan zich binden waardoor ze met de ontlasting uit het lichaam verwijderd worden. De stof werkt tegen een thallium vergiftiging doordat de kaliumatomen vervangen worden door thallium.<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b3d68246|titel=Prutswerk met polonium-210, maar erg effectief|bezochtdatum=2019-02-21|auteur=Martijn van Calmthout|datum=2006-12-09|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref>
== Wetenswaardigheden ==
[[Jan Wolkers]] gebruikte de term om onverschilligheid uit te drukken; hij laat de vrouwelijke hoofdpersoon van ''[[Turks Fruit (boek)|Turks Fruit]]'' zeggen dat iets haar "Pruisisch blauw" is.
| |||