Slag bij Austerlitz: verschil tussen versies

In 1804 begon de [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland|Britse]] premier [[William Pitt de Jongere]], die een Franse invasie van [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland|Groot-Brittannië]] vreesde, de [[Derde Coalitie]] te smeden tegen de [[hegemonie]] op het Europese continent van de Franse [[eerste consul]], weldra keizer, Napoleon. Eerst lukte het hem om een anti-Frans verdrag te sluiten met Zweden, daarna met Rusland en uiteindelijk met het Oostenrijkse keizerrijk dat op 8 september 1805 met zestigduizend man het [[Keurvorstendomkeurvorstendom Beieren]] binnenviel om een Franse opmars naar het oosten te blokkeren. In de zomer van 1805 zag Napoleon in dat als de Oostenrijkse en Russische legers zich zouden kunnen verenigen, het [[Koninkrijkkoninkrijk Pruisen]] zich daar vermoedelijk bij zou aansluiten wat een mogelijke overmacht aan vijandelijke troepen zou kunnen opleveren. Hij besloot Oostenrijk in een bliksemcampagne op de knieën te dwingen voordat de terughoudende [[Frederik Willem III van Pruisen]] zijn neutraliteit zou opgeven. Daarbij werd hij geholpen door de Oostenrijkse fout het grootste deel van hun leger in Italië in te zetten. In september 1805 zond Napoleon 194.000 troepen van zijn ''[[Grande Armée]]'' van 350.000 man die hij bij [[Boulogne-sur-Mer|Boulogne]] voor de invasie geconcentreerd had, de [[Rijn]] over. In een grote omsingelende beweging omvatten de Fransen de Oostenrijkse troepen en dreven ze samen bij [[Ulm (Baden-Württemberg)|Ulm]]. Op 20 oktober gaf het [[garnizoen]] van Ulm zich vrijwel zonder slag of stoot over en lag de weg open voor een snelle Franse opmars, geleid door Napoleon zelf, naar Wenen dat op 13 november zonder noemenswaardige strijd viel.

Het lukte Napoleon echter om de geallieerde troepen zo te manipuleren dat ze tot een aanval overgingen. Koetoezov had namelijk geen vrijheid van handelen: zijn leger werd begeleid door [[Keizerkeizer Frans II|Frans II]], de keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]], en tsaar [[Alexander I van Rusland|Tsaar Alexander I]]. Frans II, die de oorlog eigenlijk al verloren achtte, wilde zo snel mogelijk een regeling met Frankrijk, in de hoop de schade beperkt te houden. Alexander I, daarin gesteund door het grootste deel van het Oostenrijkse officierenkorps, wilde de kans niet laten liggen om Napoleon een nederlaag toe brengen nu hij in zijn vooruitgeschoven positie zo kwetsbaar leek. Napoleon speelde daar op 25 november handig op in door generaal [[Anne Jean Marie René Savary]] naar het geallieerde hoofdkwartier te sturen met het aanbod om een wapenstilstand te sluiten. Frans II ging daar op 27 november gretig op in. Alexander I zag zich hierdoor bevestigd in zijn oordeel dat Napoleon in het nauw gebracht was. Op 28 november zond hij generaal-adjudant [[Pjotr Dolgoroekov]] naar het kamp van Napoleon met de eis dat Frankrijk al het Oostenrijkse grondgebied zou ontruimen en heel Italië opgeven. Hoewel de Franse keizer haast van woede explodeerde, lukte het hem zijn uiterlijke kalmte te bewaren en een verslagen indruk te maken. Hierop liet Napoleon de hoogten van [[Prace]] of ''Prätzen'' ontruimen, de heuvelrug die ten westen van de [[Litava]] ligt, waarbij de troepen moesten voorwenden dat ze in paniek geraakt waren door de zich verzamelende vijand. Tijdens een geallieerde krijgsraad op 1 december kreeg tsaar Alexander de overhand en men besloot een plan van generaal-majoor [[Franz von Weyrother]] uit te voeren om zelf de hoogten van Prace te bezetten en daarna een veldslag aan te gaan waarbij men met 59.300 man, oprukkend in vijf elkaar volgende [[colonne (slagorde)|colonne]]s, de zwakkere Franse rechterflank zou doorbreken. Men meende daarbij zeer goede vooruitzichten te hebben op een overwinning gezien een algeheel numeriek overwicht van ongeveer negentigduizend tegenover vijftigduizend man en 278 tegenover 139 stukken geschut.