|
[[Bestand:Groentekraam.jpg|{{largethumb}}|Voeding]]
Het '''Voedingscentrum''' van de ''Stichting Voedingscentrum Nederland'' is een voor 100 procent door de Nederlandse overheid gesubsidieerde instelling die voorlichting geeft over voedsel en [[Voedsel|voeding]]. Ze is gevestigd in [[Den Haag]]. DirecteurDe [[Schijf van Vijf]] is sindshet 2014belangrijkste Gerdavoorlichtingsmodel Feunekesvan diehet daarvoorVoedingscentrum. 18De jaarSchijf bijvan Vijf is gebaseerd op de 'Richtlijnen Goede Voeding 2015' van de [[UnileverGezondheidsraad]]. in dienst was.<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuwsencyclopedie/gerdaachtergronden-feunekesschijf-benoemdvan-tot-nieuwe-directeur-voedingscentrumvijf.aspx PersberichtAchtergronden op de websiteSchijf van het VoedingscentrumVijf]</ref>
== Geschiedenis ==
Stichting Voedingscentrum Nederland is opgericht in 1998 en ontstond uit een fusie van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, het landelijke informatiecentrum Voedselovergevoeligheid, Stichting Voeding Nederland en de stuurgroep Goede Voeding. Het Voorlichtingsbureau ontstond in 1941 ten tijde van de [[Tweede Wereldoorlog]]. Doel was toen de bevolking te informeren over het zo gezond mogelijk voedsel bereiden uit beperkt verkrijgbare of ongebruikelijke grondstoffen. Zo gaf men bijvoorbeeld advies over het klaarmaken van [[bloembol]]len.
Sindsdien is er veel veranderd. Tegenwoordig leven we in tijden van overvloed. Op steeds meer plekken kun je voedsel de hele dag door kopen. Daarom is er nu ook meer aandacht voor de omgeving bij het Voedingscentrum. Uitgangspunt is om de gezonde keuze de gemakkelijke keuze te laten zijn.
De campagne 'de [[Schijf van Vijf]]', werd in 1953 bedacht door het Voorlichtingsbureau voor de voeding. De schijf was gedurende vele jaren een belangrijk voorlichtingsmiddel. In 1981 werd ze afgeschaft door een nieuwe generatie voorlichters. Omdat het Nederlandse publiek lang niet zo gevoelig bleek voor moderne voorlichtingsmethodes als verondersteld werd de schijf in 2004 in een wat andere vorm opnieuw geïntroduceerd. Ze is gebaseerd op de 'Richtlijnen gezonde voeding' van de [[Gezondheidsraad]]. Omdat hiervan een nieuwe versie werd gepubliceerd in 2015, volgde hierna ook een nieuwe Schijf van Vijf.<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/achtergronden-schijf-van-vijf.aspx Achtergronden Schijf van Vijf]</ref>
== Werkwijze ==
Bij de voorlichting worden vele middelen gebruikt, maar de website heeft speciale aandacht. tenTen behoeve van haar taken heeft de instelling onder meer mensen uit de volgende beroepsgroepen in dienst: [[diëtist]]en, voedingskundigen, [[levensmiddelentechnologie|levensmiddelentechnologen]], [[beleid]]sspecialisten en de campagnemakers.
Kennis aangaande de volgende onderwerpen is speerpunt in de voorlichting:
* [[Gezonde voeding]], waaronder [[Nederlandse gerechten van A tot Z|recepten]], [[Schijf van Vijf]], Eetwissel.
* Duurzame voeding, waaronder meer plantaardig eten, voedselverspilling voorkomen, dierenwelzijn, natuur&milieu, eerlijke handel.
* [[Voedselveiligheid]] (vooral tijdens crises zoals de [[varkenspest]] en de [[Boviene spongiforme encefalopathie|gekkekoeienziekte]])
* [[Voedselveiligheid]], waaronder het voorkomen van voedselinfecties en schadelijke stoffen in het eten.
* Voedselkwaliteitsaspecten zoals dierenwelzijn, natuur&milieu, authenticiteit en eerlijke handel
* Voeding voor bepaalde bevolkingsgroepen, waaronder (ouderen, [[zwangerschap|zwangeren]], [[kind (leeftijdsgroep)|jeugdigen]]), mensen die af willen vallen, chronische zieken.
== Kritiek ==
Zo nu en dan duiken in de media berichten op van banden tussen het Voedingscentrum en het bedrijfsleven die de neutraliteit van het Voedingscentrum onder druk zouden zetten. De meeste van deze berichten zijn gebaseerd op de situatie in het verleden toen het Voedingscentrum vanuiteen hetleerstoelenfonds bedrijfslevenbeheerde werdom gefinancierdwetenschappelijk omonderzoek (universitaire)naar leerstoelenvoeding mede mogelijk te financierenmaken.<ref name=foodlog>[http://www.foodlog.nl/artikel/pas-op-het-voedingscentrum-stuurt-een-advocaat/ Het Voedingscentrumbedrijfsleven stuurtdroeg eenbij advocaat]aan opdit foodlogwetenschappelijke fonds.nl</ref> HoewelOm ditalle inschijn hetvan verledenbelangenverstrengeling hette gevalvoorkomen was, wordtis het Voedingscentrum nudaar 100%in gefinancierd2011 doormee de Rijksoverheidgestopt. Maar in het artikel "Worden of werden jullie vroeger gesponsord door de voedingsmiddelenindustrie?" op de site van hetHet Voedingscentrum wordt het100% "werden" niet geadresseerd.<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/vragen-aan-het-voedingscentrum/worden-of-werden-jullie-vroeger-gesponsord-door-de-voedingsmiddelenindustrie-.aspx Worden of werden jullie vroeger gesponsordgefinancierd door de voedingsmiddelenindustrie?]</ref> Gevoegd bij het benoemingsbeleid, waarbij veel hoge functies van het Voedingscentrum worden bezet door medewerkers die voorheen bij bedrijven in de voedingsindustrie, [[Unilever]] voorop, werkt dit soms kritiek in de handRijksoverheid.<ref name=foodlog />
Inhoudelijk is er ook kritiek op de adviezen van het Voedingscentrum. [[Kris Verburgh]], schrijver van de bestseller "De Voedselzandloper", uitte kritiek op de "Schijf van Vijf" en plaatste daar zijn Voedselzandloper voor in de plaats. Belangrijke verschillen waren bijvoorbeeld de adviezen inzake brood, aardappelen, pasta en rijst. Deze vormdenvormen een belangrijke basis van de Schijf van Vijf, terwijl Verburgh adviseerde deze juist te laten staan. Het Voedingscentrum kwalificeerdekwalificeert de adviezen van Verburgh als onpraktisch en onwetenschappelijk.<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/voedselzandloper.aspx Voedselzandloper] op voedingscentrum.nl</ref> In 2015 heeft het Voedingscentrum een nieuwe Schijf van Vijf geïntroduceerd, die op onderdelen meer overeenkomt met de adviezen van Verburgh dan voorheen.
Een ander punt van kritiek op het Voedingscentrum is het ontbreken van bronvermeldingen bij de zaken welke het Voedingscentrum stelt. Door het ontbreken van bronvermeldingen wordt het de consument moeilijk gemaakt de adviezen van het Voedingscentrum te controleren en zich verder in de materie te verdiepen. NaarOp aanleidingde vanpagina een'Vertalen kritischeonderzoek blognaar overadviezen' legt het Voedingscentrum heeftuit hethoe publiekelijkhun aangegevenadviezen dattot stand komen.<ref>[https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/over-ons/hoe-werkt-het-voedingscentrum-precies/het-vertalen-van-wetenschappelijk-voedingsonderzoek-naar-gegeven-adviezen.aspx]</ref> deIn mogelijkhedenhun voorFactsheets bronvermeldingnemen opze haarbronvermeldingen siteop.<ref>[https://www.voedingscentrum.nl/nl/pers/factsheets.aspx]</ref> wil gaan verbeteren.
[[Daan de Wit]] illustreerde in zijn boek "Weet wat je eet" met veel voorbeelden de oorzaak van veel kritiek: het Voedingscentrum werkt op basis van het consensusmodel in de wetenschap. DatWetenschappelijke consensus betekent dat bepaaldede inzichtenmeerderheid weliswaarvan wetenschappelijk zijnde aangetoondinternationale, maargespecialiseerde nogwetenschappers geenhet consensusmet zijnelkaar eens is over de interpretatie van al het beschikbare onderzoek. Sommige onderzoeken wijken af van de consensus.<ref name=foodlog /> Voorbeeld hiervan is het advies van het Voedingscentrum om [[margarine]] te gebruiken in plaats van [[roomboter]]<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/wat-is-gezonder-roomboter-of-margarine-1.aspx Waarom is het advies margarine en geen roomboter?]</ref> en in het verlengde daarvan de visie op [[verzadigde vetten]] in het algemeen.<ref>[http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/verzadigd-vet.aspx Verzadigd vet] op voedingscentrum.nl</ref>. Wetenschappelijke consensus is het er over eens dat het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten verkleint.
=== Incident ===
In de uitzending van [[Zembla]] op 25 sept 2010 werd het Voedingscentrum bekritiseerd omdat het zwangere vrouwen niet gewaarschuwde voor het eten van [[paling]] uit de Nederlandse grote rivieren. Na de uitzending heeft het centrum dat gecorrigeerd op haar website.
== Externe link ==
| 