Kruisvereniging: verschil tussen versies

Een '''kruisvereniging''' wasis in Nederland een particuliere [[vereniging (rechtspersoon)|vereniging]] gericht op het geven van voorlichting op het terrein van volksgezondheid, de bevordering van hygiëne, het voorkomen en bestrijden van besmettelijke ziektes, infecties en epidemieën en; het verzorgen en verplegen van zieken thuis en het uitlenen van verpleegartikelen en hulpmiddelen. Doelgroep waren de arme, onwetende bevolkingslagen, ook volks- of [[arbeidersklasse]] genoemd. Eind 19e, begin 20e eeuw hoorde ook het opleiden van ''pleegzusters'' tot haar werkgebied omdat daaraan toen een groot gebrek was.

De eerste kruisvereniging, het [[Witte_Kruis_(kruisvereniging)|Witte Kruis]], werd in 1875 opgericht door de Amsterdamse arts [[Jacobus Penn]] naar het voorbeeld van de Amersfoortse Vereniging tot bestrijding van besmettelijke ziekten en de choleracommissies.<ref name="stolk">Harmke Stolk-Van Delen, ''Wijkverpleging in historisch perspectief: ontstaan en ontwikkeling van de wijkverpleging (1890–ca. 1930) met aandacht voor aspekten van medicalisering en professionalisering'', Verpleegkundig historische cahiers 2, Rodopi, Amsterdam, 1986, [https://books.google.nl/books?id=pQEHOuKz3lkC&pg=PA36 p. 5, 9, 36-39]</ref> De benaming 'kruis' is afgeleid van de internationale organisatie het [[Rode Kruis]] dat een rood kruis als symbool voert, geïnspireerd op de vlag van [[Zwitserland]], het woonland van Rode Kruis oprichter [[Henri Dunant]]. Het werk werd gefinancierd door bijdragen van leden, door particuliere giften en door het gratis ter beschikking stellen van arbeid door vrouwen, die eind 19e, begin 20e eeuw vaak gratis of tegen kost en inwoning werkten.<ref>{{Citeer web |url=https://hart.amsterdam/nl/page/137470/de-ideale-verpleegster |auteur=Laura van Hasselt |titel=De ideale verpleegster |uitgever=Gemeente Amsterdam |datum=22 december 2016 |bezochtdatum=29 oktober 2018}}</ref>

De eerste tien kruisverenigingen in Noord Holland bundelden zich op provinciaal niveau en snel volgden kruisverenigingen verspreid over het hele land. De volgende kruisverenigingen die werden opgericht, waren georganiseerd naar geloofs- of politieke richting, zoals dat tot de jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederland gebruikelijk was ([[verzuiling]]). Om van de diensten gebruik te kunnen maken moest men lid zijn. Er kwamen steeds meer plaatselijke verenigingen en vestigingen verspreid over het land, met kruispost en consultatiebureau, waar leden heen konden gaan en van waaruit de voorlichting, preventie, verpleging en verzorging van zieken thuis door opgeleide verpleegsters en ziekenverzorgenden plaatsvond. Het werk van de verenigingen kreeg de benaming ''[[kruiswerk]]''.

*[[Het Oranje Kruis (Nederland)]], vrijwillige hulpverlening bij ongevallen en rampen, [[Eerste_hulp_bij_ongevallen | EHBO]]