|
[[Bestand:Gabrielle Petit.jpg|thumb|Standbeeld van Gabrielle Petit op het Sint-Jansplein te Brussel]]
'''Gabrielle Petit''' ([[Doornik]], [[20 februari]] [[1893]] - [[Schaarbeek]], [[1 april]] [[1916]]) was een [[België|Belgisch]] verzetsheldin uit de [[Eerste Wereldoorlog]]. Rond haar dood voor het vuurpeloton werd een nationale cultus gecreëerd.
== Biografie ==
Petit kwam uit een verarmde familie van belastingontvangers. Toen haar moeder overleed, plaatste haar vader Gabrielle en haar zus in een weeshuis. ToenOp haar vijftiende moest ze 16van was,school gingaf. zeZe ging in [[Brussel (stad)|Brussel]] wonen, waar ze werkte in winkels en kroegen. Als vrouw alleen was het geen makkelijk leven. Ze was vaak depressief en ondernam een zelfmoordpoging.
== Oorlog! ==
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was ze verloofd met een militair. AlhoewelHij ze hetraakte liefstgewond aan dehet zijdefront vanen haarontsnapte verloofdeuit zoukrijgsgevangenschap. strijden,Ze gafhielp zehem zich op als vrijwilligster voor hetvia [[Rode KruisNederland]]. Toen zij haar verloofde hielp te vluchten naar [[NederlandEngeland]] te vluchten, zodat hij zich via [[Engeland]] weer bij het Belgische leger aan de andere kant van het front kon voegen. Omdat ze als vrouw niet aan zijn zijde kon strijden, werdwilde zijze inverpleegster worden en gaf ze zich op als vrijwilligster voor het [[Rode Kruis]]. In [[Folkestone]] werd ze geworven door de Britse inlichtingendienst [[Wallinger London]].<ref>Edwin Ruis, 'Spionnennest 1914-1918. Spionage vanuit Nederland in België, Duitsland en Engeland (Meppel 2012), p. 74.</ref> In Engeland kreeg ze een korte opleiding die haar moest voorbereiden op spoorwegspionage. De Duitse troepenbewegingen per spoor werden door haar doorgegeven aan de [[Entente|geallieerden]]. Gebruikmakend van vermommingen reisde ze door [[België]] onder de schuilnaam Legrand (''de grote'', het omgekeerde van haar echte naam). De rapporten schreef ze op kleine blaadjes zijdepapier die ze in haar kleding verstopte.
In Engeland kreeg ze een korte opleiding die haar moest voorbereiden op spoorwegspionage. In juli 1915 was ze terug in Brussel. De Duitse troepenbewegingen per spoor werden door haar doorgegeven aan de [[Entente|geallieerden]]. Gebruikmakend van vermommingen reisde ze door België en Noord-Frankrijk. De Duitse geheime politie hield haar aan maar liet haar bij gebrek aan bewijzen weer gaan. Ze ging voort onder de schuilnaam Legrand (''de grote'', het omgekeerde van haar echte naam). De rapporten schreef ze op kleine blaadjes zijdepapier die ze in haar kleding verstopte. Ze moest zelf koeriers vinden en wist dat dit erg riskant was omdat de Duitsers hun infiltranten goed betaalden.
== De val klapt dicht ==
BeginOp 2 februari 1916 liep ze in de val. Ze werd verraden, gearresteerd en na een proces achter gesloten deuren ter dood veroordeeld voor "[[krijgsverraad]] bestaande uit verspieding". Ze weigerde een [[genade]]verzoek te ondertekenen, hoewel de Franse spionne [[Louise de Bettignies]] gratie had verkregen. In de [[gevangenis van Sint-Gillis]] schreef ze op de muur: "Ik vraag geen genade, om de mof te laten zien dat ik mijn voeten aan hem veeg.".<ref>{{Aut|G. Schrauwen}}: Sophie De Schaepdrijver over 'de klaprozenexplosie'. 'WO I was geen zinloze oorlog'. ''Knack Weekend'', 1 januari 2014, p. 20; Sophie De Schaepdrijver, ''Gabrielle Petit. The death and life of a female spy in the First World War'', 2015</ref> Uit de gevangenis schreef ze aan haar zus Hélène ("ik zal hen tonen hoe een Belgische vrouw weet te sterven") en aan haar meter ("geen blinddoek"). Op 1 april 1916 werd ze voor het vuurpeloton gezet aan de [[Nationale Schietbaan]] te [[Schaarbeek]].
'2015, Sophie De Schaepdrijver, Biografie: Gabrielle Petit. The death and life of a female spy in the First World War'</ref>" Op 1 april 1916 werd ze voor het vuurpeloton gezet aan de [[Nationale Schietbaan]] te [[Schaarbeek]].
== GedachtenisNagedachtenis ==
De dood van Petit veroorzaakte meer deining dan de Duitsers hadden verwacht. In bezet Brussel droeg [[Jozef Cardijn|Cardijn]] een ''[[Te deum]]'' aan haar op voor een volle [[Sint-Goedelekathedraal]]. In een lastercampagne stelden de Duitsers dat ze het voor het geld had gedaan en zich had geprostitueerd.
* In [[1920]] en [[1928]] werden films over haar leven gemaakt. Er werden toneelstukken en gedichten over haar geschreven. Op het Sint-Jansplein te Brussel staat haar standbeeld. [[Sint-Gillis]], waar ze in de cel zat, functioneerde een tijd als [[bedevaartsoord]]. Haar originele celdeur bleef tot op heden bewaard. ▼
* In [[1923]] kreeg ze in Brussel het eerste standbeeld voor een vrouw uit de werkende klasse op Europees grondgebied.
Na de oorlog ontstond een cultus rond Petit. [[Sint-Gillis]], waar ze in de cel zat, functioneerde een tijd als [[bedevaartsoord]]. Haar originele celdeur bleef tot op heden bewaard. Haar lichaam werd in mei 1919 herbegraven op de [[Begraafplaats van Schaarbeek]] in aanwezigheid van [[Elisabeth in Beieren (1876-1965)|koningin Elisabeth]]. Op het Brusselse Sint-Jansplein kreeg ze in 1923 een monument dat plechtig werd ingehuldigd. Het werk van [[Egide Rombaux]] (1865-1942) was het eerste standbeeld voor een vrouw uit de werkende klasse op Europees grondgebied. Ook in haar geboortestad werd een standbeeld opgericht.
* In 2005 werd ze in [[Vlaanderen]] en [[Wallonië]] genomineerd voor de titel [[De Grootste Belg]]. In de Waalse versie eindigde ze op nummer 85 en in de Vlaamse op 94. ▼
* In 2007 schreef [[David Van Reybrouck]] de roman ''Slagschaduw'' waarin een journalist zoekt naar het verleden van de dame die ooit model was en poseerde voor [[Egide Rombaux]] (1865-1942), een samenwerking die resulteerde in de beeltenis van Petit. ▼▲* In 2005 werd ze in [[Vlaanderen]] en [[Wallonië]] genomineerd voor de titel [[De Grootste Belg]]. In de Waalse versie eindigde ze op nummer 85 en in de Vlaamse op 94.
== In de kunst ==
▲* In [[1920]] en [[1928]] werden films over haar leven gemaakt. Er werden ook toneelstukken en gedichten over haar geschreven. OpIn hetBrussel Sint-Janspleinen teDoornik Brussel staat haarstaan standbeeld . [[Sint-Gillis]],van waar ze in de cel zat, functioneerde een tijd als [[bedevaartsoord]]haar. Haar originele celdeur bleef tot op heden bewaard.
▲* In 2007 schreef [[David Van Reybrouck]] publiceerde in 2007 de roman ''Slagschaduw'' , waarin een journalist zoekt naar het verleden van de dame die ooit model was en poseerdestond voor [[Egide Rombaux]] (1865-1942), een samenwerking die resulteerde in dehet beeltenisstandbeeld van Petit.
== Galerij ==
<gallery widths="175" heights="130">
Bestand:Evere-Cimetière de Schaerbeek-Mémorial Gabrielle Petit-01.JPG|PetitGedenkplaat op de [[Begraafplaats van Schaarbeek]]
Bestand:L'Evénement illustré - 7 juin 1919.jpg|Petit in ''L'Evénement illustré'' - 7 juni [[(1919]])
Bestand:Schaerbeek Rue Colonel Bourg Enclos des fusillés 02.jpg|[[SchaarbeekEreperk der Gefusilleerden]], Colonel Bourg Enclos des fusillés
Bestand:Prison de Saint-gilles - 20080325.JPG|Ingang [[gevangenisGevangenis van Sint-Gillis]]
File:Prison de Saint Gilles au XXe siècle.jpg|Rond het centrum zijn in stervorm vijf vleugels
</gallery>
== Culturele referenties ==
In ''Slagschaduw'', een roman van [[David Van Reybrouck]] uit 2007, nemen Petit en haar standbeeld op het Sint-Jansplein een voorname plaats in.
== Bibliografie ==
| 