Wit: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k + zusterprojecten |
k herred. En we gaan het HIER toch niet over proteïnen hebben? |
||
Regel 7:
}}
{{Woordenboek|wit#Nederlands}}
'''Wit''' is de [[kleur]] die wordt waargenomen bij een gelijkmatige vermenging van de [[frequentie]]s van alle verschillende kleur[[tint]]en van het zichtbare [[elektromagnetisch spectrum|spectrum]]. Een als wit waargenomen voorwerp weerkaatst op een [[Diffusie|diffuse]] manier bijna al het licht dat erop valt. Hierdoor worden bij mensen de verschillende [[Kegeltje|kleurreceptoren]] in het [[Menselijk oog|oog]] allemaal in gelijke mate geprikkeld, met als resultaat een witte kleurbeleving.
==Het zien van wit==
[[Bestand:Solid white bordered.svg|thumb|Een wit vlak met een zwarte rand]]▼
Zoals het geval is met de meeste kleuren die voor mensen
Licht wordt in het [[menselijk oog]] als wit ervaren als de drie typen [[kegeltje]]s in het oog in dezelfde mate worden aangesproken.{{Bron?||2015|01|16}} Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer licht binnen het deel van het spectrum waarvoor het menselijk oog gevoelig is, voor alle frequenties even intens is. Een witte [[lamp]] zou alle kleuren even sterk uitstralen. Ook als licht een mengsel is van slechts de [[primaire kleur]]en in gelijke intensiteit, ziet het oog dit als wit.
Daarom wordt wit ook wel een
Het [[zonlicht]] bestaat uit alle kleuren van het spectrum, hetgeen al door [[Isaac Newton]] is ontdekt toen hij licht door een [[Prisma (optica)|prisma]] liet vallen. Voor die tijd dacht men dat wit licht de fundamentele kleur was, en dat de andere kleuren licht ontstonden door iets aan wit licht toe te voegen, net alsof wit licht een soort verf is. Wit licht krijgt echter juist een andere kleur, als een deel van het spectrum wordt weggenomen.
== Kleurtemperatuur ==
Regel 26 ⟶ 27:
De kleurtemperatuur van daglicht bedraagt 5600 [[Kelvin (eenheid)|kelvin]]. De kleurtemperatuur van een gloeilamp is veel lager, ongeveer 2400 kelvin. De menselijke [[hersenen]] corrigeren voor de kleurtemperatuur van het licht, zodat deze beide soorten licht, het daglicht en een gloeilamp, als ''wit'' worden ervaren. Een [[Negatief (fotografie)|fotografische film]] doet dit niet. Een foto gemaakt in een kamer verlicht door gloeilampen laat duidelijk zien, dat het licht niet ''wit'' is en alle kleuren worden sterk geel of roodachtig gekleurd. De [[flitser]] van een [[Fotocamera|fototoestel]] is zo ontworpen dat deze dezelfde kleurtemperatuur heeft als daglicht.
==
Wordt witte [[verf]] gemengd met andere kleuren, dan ontstaan lichte tinten zoals [[roze]] (bij menging met [[Rood (kleur)|rood]]), [[beige]] (bij menging met [[Geel (kleur)|geel]]), of
Wit is voor een schilder een van de belangrijkste [[pigment]]en en de tube wit is dan ook het eerste leeg. Als echter een schilderij wordt begonnen kan de schilder een aarzeling hebben bij het volledig witte doek. Sommigen geven er dan een voorkeur aan om het doek een kleur te geven, de [[imprimatura]].
Regel 35 ⟶ 36:
== Gebruik en gevoelswaarde ==
* Wit wordt over het algemeen gezien als de kleur van de reinheid en zuiverheid. Daarom draagt bij een [[huwelijk]] de [[bruid]] vaak een witte jurk, hetgeen de [[Maagd (geneeskunde)|maagdelijkheid]] van de vrouw symboliseert. Zo{{Bron?||2011|09|30}} zetelt ook de Amerikaanse president in het [[Witte Huis (Washington D.C.)|Witte Huis]].
* In de [[Chinese cultuur]] is wit de kleur van de [[dood]]. Door het Nederlands koninklijk huis werd bij de begrafenis van [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] wit als [[Rouwkleding|rouwkleur]] gebruikt, omdat het tevens de kleur van de opstanding is. De weduwe [[Koningin Emma]] droeg ook veel wit. De begrafenis van de Belgische koning Boudewijn in augustus 1993 - georganiseerd door zijn weduwe Fabiola - was ook deels in het wit.
* [[Witte ruis]] is een term uit de [[akoestiek]] en de [[elektronica]]. Het wil zeggen dat in een geluidsspectrum alle frequenties even sterk aanwezig zijn. Een witte-ruissignaal wordt vaak gebruikt om een meetkanaal te [[kalibratie|ijken]]. Naast witte ruis is er ook [[bruine ruis]] en [[roze ruis]].
* Tijdens een [[oorlog]] wordt met het tonen van een witte [[vlag]] bedoeld dat men zich overgeeft aan de tegenpartij.
* Met het ''witte doek'' wordt het scherm van een [[bioscoop]] bedoeld.▼
* Wit wordt gebruikt als [[liturgische kleur]], op [[Paasfeest|Pasen]] (de kleur van de [[opstanding]]) en voorts tot [[Pinksteren]] (ook op [[Witte Donderdag]]); in de Kersttijd tot en met [[Driekoningen|Epifanie]] en op alle [[feest (Katholieke Kerk)|feesten]] en [[naamdag|heiligenfeesten]] die geen [[martelaar (christendom)|martelaar]] betreffen.
* In de [[kleurcodering voor elektronica]] staat wit voor het [[cijfer]] 9.▼
== In de taal ==
▲* Met het ''witte doek'' wordt het scherm van een [[bioscoop]] bedoeld.
* [[Witte wieven]] zijn mistflarden die in de [[folklore]] voor geesten worden aangezien.
* Eiwit is het doorzichtig gedeelte van het ei, dat bij het koken of bakken wit wordt. Later werd [[proteïne|eiwit]] het woord voor een grote verzameling stoffen die in mensen, dieren en planten voorkomen. Ook [[eigeel]], dus de [[dooier]] bestaat uit eiwit, dus proteïnen.▼
* Het [[oogwit]] is het witte gedeelte van het oog. Bij aandoeningen zoals [[geelzucht]] kan dit geel worden.▼
* De [[witte mars]] was een betoging en de [[Wit comité|witte beweging]] een beweging in België uit protest tegen de behandeling van de [[zaak-Dutroux]] in België van ontvoerde kinderen.
* De [[witte woede]] is een protestbeweging van verplegend personeel tegen hun verloning en arbeidsvoorwaarden in vergelijking met andere sectoren.
▲* In de [[kleurcodering voor elektronica]] staat wit voor het [[cijfer]] 9.
* Een [[witte vulling]] in de tandheelkunde is een tandvulling van [[epoxy]]hars, dit in tegenstelling tot een [[zwarte vulling]] met [[amalgaam]].▼
* [[Witte was]] is wasgoed van witte kleur, dat een hogere wastemperatuur verdraagt en eventueel bleekmiddel zoals [[natriumhypochloriet]] en/of een [[optische witmaker]]. Dit staat in tegenstelling tot [[bonte was]] of [[kleurenwas]], die op lagere temperatuur gewassen moet worden, zonder bleekmiddel en eventueel met een speciaal waspoeder dat de kleur beter behoudt.▼
▲[[Bestand:Solid white bordered.svg|thumb|Een wit vlak met een zwarte rand]]
▲Zilverwit, sneeuwwit, hagelwit, melkwit, titaanwit, zinkwit, loodwit, ivoorwit, verkeerswit, vuilwit, gebroken wit, ijswit, wolkenwit, spierwit, crèmewit.
===
* ''Hij heeft een wit voetje bij hem'' – hij heeft bij een bepaalde persoon een streepje voor.
* ''Witte kerst'' – een [[Kerstmis]] met [[sneeuw]], veel bezongen in [[lied]]eren.
Regel 62 ⟶ 57:
* ''Witte [[raaf (dier)|raaf]]'' – een zeer zeldzame verschijning.
* ''Witboek'' – Een publicatie van de [[overheid]] over delicate situaties, bijvoorbeeld uit de diplomatie.
* De ''[[witte vloot]]''.
* ''[[Witte Donderdag]]''. De dag voor [[Goede Vrijdag]]; de dag van het laatste avondmaal van Jezus Christus met zijn 12 discipelen.
==
▲* [[Eiwit]] is het doorzichtig gedeelte van het ei, dat bij het koken of bakken wit wordt. Later werd [[proteïne|eiwit]] het woord voor een grote verzameling stoffen die in mensen, dieren en planten voorkomen
* Bij wijze van [[boutade]] drukte [[Ignatius van Loyola]], de stichter van de [[jezuïeten]], zijn geloof uit in Christus, de Kerk en de [[Heilige Geest]], in de volgende regel uit de [[Geestelijke Oefeningen]] : "''We moeten geloven dat het wit dat ik zie zwart is, als de Hiërarchische Kerk dat zo definieert, omdat we geloven dat er tussen Christus onze Heer en de Kerk die Zijn Bruid is, dezelfde Geest aanwezig is, die werkzaam is en ons leidt naar de redding van onze ziel.''"▼
▲* Het [[oogwit]] is het witte gedeelte van het oog. Bij aandoeningen zoals [[geelzucht]] kan dit geel worden.
▲* Een [[witte vulling]] in de tandheelkunde is een tandvulling van [[epoxy]]hars, dit in tegenstelling tot een [[zwarte vulling]] met [[amalgaam]].
▲* [[Witte was]] is wasgoed van witte kleur, dat een hogere wastemperatuur verdraagt en eventueel bleekmiddel zoals [[natriumhypochloriet]] en/of een [[optische witmaker]]. Dit staat in tegenstelling tot [[bonte was]] of [[kleurenwas]], die op lagere temperatuur gewassen moet worden, zonder bleekmiddel en eventueel met een speciaal waspoeder dat de kleur beter behoudt.
▲* Bij wijze van [[boutade]] drukte [[Ignatius van Loyola]], de stichter van de [[jezuïeten]], zijn geloof uit in Christus, de Kerk en de [[Heilige Geest]], in de volgende regel uit de [[Geestelijke Oefeningen]] :
* In de [[Bol van Ulbricht]] is de binnenzijde van de bol wit, maar de opening in de bol lijkt zwart.
{{commonscat|White}}
| |||