Tutu werd geboren in [[Klerksdorp]] in de Zuid-Afrikaanse provincie [[Transvaal (provincie)|Transvaal]]. Hij stamt af van de [[Xhosa (volk)|Xhosa]] en de [[Tswana (volk)|Tswana]]. Omdat hij een opleiding in de zorg niet kon betalen werd hij in 1955 schoolmeester. Twee jaar later nam hij ontslag en startte hij een theologische opleiding in [[Johannesburg]]. In 1961 werd hij benoemd tot priester van de anglicaanse Kerk en vertrok hij naar [[Londen]] waar hij zijn [[alma mater]] behaalde aan [[King's College London|King's College]].
In 1978 werd Tutu secretaris-generaal van de South African Council of Churches (SACC) en kreeg hij bekendheid als woordvoerder van [[Zwarte Zuid-Afrikanen]], wier burgerrechten door de blanke apartheidsregering onderdrukt werden. Hij legde de nadruk op geweldloos protest en buitenlandse druk via een economische [[boycot]]. In 1984 won hij de Nobelprijs voor de Vrede. Twee jaar later werd hij de eerste zwarte aartsbisschop van Kaapstad. In 1985 redde hij het leven van een man die op het punt stond [[lynchen|gelyncht]] te worden door een menigte.<ref>{{en}} [http://www.nytimes.com/1985/07/11/world/bishop-tutu-saves-man-from-crowd.html BISHOP TUTU SAVES MAN FROM CROWD]. ''New York Times'' (11 juli 1985)</ref>
[[Bestand:Tutu meets Schweitzer (8).jpg|thumb|Tutu met zijn dochter Mpho Andrea in Nederland, 2012]]
Na de vrijlating van [[Nelson Mandela]] in 1990 en de daaropvolgende democratisering van Zuid-Afrika poneerde Tutu het concept van de ''regenboognatie'', waarin de vele volken van Zuid-Afrika in vrede zouden samenleven. In 1994 werd Mandela tot president verkozen en een jaar later benoemde hij Tutu tot hoofd van de [[Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie|Waarheids- en Verzoeningscommissie]], waarin de mensenrechtenschendingen in apartheidstijd naar voren werden gebracht. In 1996 trad Tutu af als aartsbisschop van Kaapstad.
In 2007 was hij co-stichter van [[The Elders]], een raad van oud-wereldleiders met het doel om wereldwijde problemen op te lossen.
In 2010 maakte Tutu bekend zich terug te trekken uit het openbare leven om het rustiger aan te doen.<ref>[http://nos.nl/artikel/173623-desmond-tutu-uit-het-openbare-leven.html Desmond Tutu uit het openbare leven], ''nos.nl'', 22 juli 2010</ref> Desondanks was Tutu in september 2012 op bezoek in Nederland. Hij bezocht onder andere Deventer, Culemborg, Enschede, Groningen en Den Haag. Op 19 september reikte Tutu de [[Internationale Kindervredesprijs]] in de [[Ridderzaal]] in Den Haag uit. Op 2 november 2013 sprak hij tijdens de herdenkingsdienst voor [[Friso van Oranje-Nassau van Amsberg|prins Friso]] in Delft.
Hij bleef op de achtergrond ook diverse doelen steunen, waaronder [[Oxfam Novib]]. Zijn ambassadeurschap daarvan trok hij in februari 2018 echter in, nadat naar buiten was gekomen dat medewerkers van de organisatie mee hadden gedaan aan zogeheten seksfeesten in Haïti.<ref>[https://www.rd.nl/vandaag/buitenland/desmond-tutu-stopt-als-ambassadeur-van-oxfam-1.1467863 Desmond Tutu stopt als ambassadeur van Oxfam], ''rd.nl'', 15 februari 2018</ref>
