|
Lachgas is gezond
{{Infobox chemische stof
| Naam = Lachgas
| afbeelding1 = Nitrous-oxide-2D-VB.png
| afbeeldingbreedte1 = 200
| onderschrift1 =
| afbeelding2 = Nitrous-oxide-dimensions-3D-balls.png
| afbeeldingbreedte2 = 150
| onderschrift2 =
| afbeelding3 = Nitrous-oxide-3D-vdW.png
| afbeeldingbreedte3 = 159
| onderschrift3 =
| afbeelding4 =
| onderschrift4 =
| Formule = N<sub>2</sub>O
| SMILES =
| IUPAC =
| AndereNamen = distikstof(mono)oxide, stickoxydul, E 942
| CAS = 10024-97-2
| EINECS = 233-032-0
| EG =
| VN = 1070
| Beschrijving = kleurloos gas
| Vergelijkbaar = [[stikstofoxide]], [[stikstofdioxide]]
| AfbWaarsch = {{Pictogram GHS|O}}<ref name="GESTIS">{{Link GESTIS|ZVG=4230|CAS=10024-97-2|datum=21 januari 2009}}</ref>
| Carcinogeen =
| Hygroscopisch =
| Rzinnen = {{R8}},<ref name="GESTIS" /> {{R62}}, {{R63}}<ref name="gezondheidsraad" /><ref>[http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBSGR:2007:BA1713 Verpleegkundigen van het Hagaziekenhuis te Den Haag spanden in 2007 een rechtszaak aan tegen hun werkgever inzake lachgasbelasting]</ref>
| Szinnen = {{S9}}, {{S17}}<ref name="GESTIS" />
| Omgang = niet inademen, contact vermijden
| Opslag = bewaren bij een temperatuur lager dan 50 °C; verwijderd houden van hitte, vonken en open vlammen
| ADR =
| MAC = 100 ml/m³<br />180 mg/m³ <!-- Dit zijn de MAK waarden voor Duitsland (zie BIA GESTIS), zijn er aparte MAC waarden?-->
| LethaalRat =
| LethaalKonijn =
| MSDS =
| Aggregatie= gasvormig
| Kleur = kleurloos
| Dichtheid = 1,53 10<sup>−3</sup>
| Molgewicht = 44,01
| Smeltpunt = −90,8<ref name="GESTIS" />
| Kookpunt = −88,5<ref name="GESTIS" />
| Vlampunt =
| Zelfontbranding =
| Dampdruk = 5,0599 · 10<sup>6</sup> <ref name="GESTIS" />
| Oplosbaarheid = 1,2<ref name="GESTIS" />
| GoedOplIn = water
| SlechtOplIn =
| OnoplIn =
| Dipoolmoment = 0,166
| Viscositeit =
| Kristalstructuur =
| fG0g =
| fG0l =
| fG0s =
| fH0g = 82,05
| fH0l =
| fH0s =
| S0g = 219,96
| S0l =
| S0s =
| Cpm0 =
| Evenwicht =
| KlassiekeAnalyse =
| Spectra =
}}
'''Distikstof(mono)oxide''', voorheen '''stikstofoxidule''', triviale naam '''lachgas''', is een [[Samengestelde stof|verbinding]] van [[Stikstof (element)|stikstof]] en [[Zuurstof (element)|zuurstof]] met de formule N<sub>2</sub>O. Lachgas is een [[anesthesie|anesthetisch]] gas, dat wordt gebruikt bij verdovingen, maar het wordt ook gebruikt in motoren om het motorvermogen te verhogen. In de atmosfeer is lachgas een broeikasgas.
Het is een kleurloos [[Gas (aggregatietoestand)|gas]] met een licht zoete smaak en geur. Het is zelf niet brandbaar maar is wel een krachtige [[oxidator]] en kan dus ook verbranding van brandbare stoffen versterken.
Het kan worden gemaakt in het laboratorium door verwarming van [[ammoniumnitraat]] in een vuurvaste reageerbuis voorzien van een gasopvangsysteem. Eerst komt daarbij [[ammoniak]]gas en [[Salpeterzuur|waterstofnitraat]] vrij, maar door opvang onder water door waterverdringing, ontstaat lachgas.
:<math>\mathrm{ NH_4NO_3 \rightarrow NH_3 + HNO_3 \rightarrow N_2O + 2H_2O} </math>
Bij inademing ontstaat een bewustzijnsdaling die enigszins lijkt op dronkenschap.
Het gas bestaat uit lineaire N-N-O-[[molecuul|moleculen]], die [[iso-elektronisch]] zijn met CO<sub>2</sub>, NO<sub>2</sub><sup>+</sup> en N<sub>3</sub><sup>−</sup>.
Lachgas kan op verschillende wijzen bereid worden, bijvoorbeeld uit ontleding van nitraten of van [[hyposalpeterigzuur]]:
:<math>\mathrm{ H_2N_2O_2 \rightarrow N_2 O + H_2O} </math>.
== Geschiedenis ==
| 