Portugees oorlogsschip: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 77.109.124.169 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door BonstraGeert |
|||
Regel 17:
}}
Het '''Portugees oorlogsschip''' (wetenschappelijke naam: ''Physalia physalis'') is een [[siphonophorae|staatkwal]] die voorkomt in de warmere zeeën. Het is geen echte [[Schijfkwallen|kwal]], maar een complexe [[Kolonie (biologie)|kolonie]] van honderden [[Poliep (neteldier)|poliepen]] van vier typen. De naam is afkomstig van ontdekkingsreizigers uit de 16e eeuw. [[Portugal]] was toen de grootste zeemacht en de Portugese [[Kraak (zeeschip)|''kraken'']] boezemden iedereen angst in, net als dit "dier".
== Eigenschappen ==
Het Portugees oorlogsschip bestaat uit vier typen poliepen. Iedere poliep heeft zijn eigen taak.
* [[pneumatofoor]]: Naast het lichaam, dat gemiddeld 9 tot 35 cm groot is, heeft het een gasblaas, dat als "zeil" dienstdoet. Dit zeil, dat in feite een [[poliep (neteldier)|poliep]] is, kan met lucht gevuld worden als het dier aan de oppervlakte moet blijven, en kan bij gevaar leeglopen waardoor het dier onderduikt. Ook kan dit zeil in een bepaalde hoek gedraaid worden, zodat het organisme invloed kan uitoefenen op de richting waarin het zich beweegt. Zelfs schuin tegen de wind in voortbewegen (laveren) is mogelijk.
* [[dactylozoïde]]n: het Portugees oorlogsschip kan 15 tot 50 meter lange tentakels ontwikkelen die de prooi, vooral kleine vissen, vangen en verlammen.
* [[gastrozoïde]]n: de spijsverteringspoliepen. De tentakels vangen de prooi en spuiten die in met gif zodat hij verlamd/verdoofd raakt, waarna deze naar de gastrozoïden getransporteerd wordt.
* [[gonozoïde]]n: de voortplantingspoliepen.
== Voortplanting ==
Elk Portugees oorlogsschip kent twee stadia: dat van een drijvende groep poliepen en dat van een kleine, rondzwemmende meduse, die lijkt op een kwal. Dit is het geslachtsrijpe stadium, waarin het dier zowel eitjes als sperma maakt. Het ontwikkelt zich als een kleine bult op één van de voortplantingspoliepen die aan de blaas hangen, tot het losbreekt om een drijvende larve te worden. Dit begint als één poliep, maakt er meer en wordt zo een volledige kolonie.
== Vijanden ==
De natuurlijke vijanden van het Portugees oorlogsschip zijn de [[lederschildpad]] en de verschillende soorten [[Nudibranchia|zeeslakken]], die immuun zijn voor het gif en de dieren op hun menu hebben staan.
== Gif ==
Het Portugees oorlogsschip, dat sporadisch in de [[Noordzee]] gesignaleerd wordt, wordt vaak ten onrechte als [[schijfkwallen|kwal]] aangeduid. Dit kan tot een verkeerde behandeling van de beten leiden, aangezien het gif van poliepen van een andere samenstelling is dan dat van een schijfkwal. Het gif doodt meestal niet, maar veroorzaakt wel veel pijn, en eventueel [[koorts]], een [[shock]], en [[ademhalingsproblemen]]. Toch overleven sommige mensen een ontmoeting met het Portugees oorlogsschip niet, niet in de laatste plaats door het gevaar in het water in de tentakels verstrikt te raken, verlamd te raken en te [[Verdrinking|verdrinken]].
Een tweede kennismaking kan bovendien resulteren in een [[allergie|allergische]] reactie op het gif.
De reactie, een [[Anafylaxie|anafylactische shock]], is een acute en in principe levensbedreigende allergische reactie op een lichaamsvreemde stof. Hierdoor wordt een hevige [[immuunreactie]] van het lichaam op gang gebracht.
== Etymologie ==
De naam werd in de zestiende eeuw door ontdekkingsreizigers met een dichterlijke vrijheid gegeven. In die periode was [[Portugal]] een belangrijker zeemacht dan [[Engeland]] of [[Spanje]]. Net zoals het dier joegen de Portugese schepen iedereen schrik aan.
{{Appendix|2=
*[http://www.wnf.nl/nl/bibliotheek/?act=dierenbieb.details&dierid=1759 Portugees Oorlogsschip], WNF
*[http://kwallenradar.nl/portugees-oorlogsschip Portugees Oorlogsschip], kwallenradar.nl
*[http://animals.nationalgeographic.com/animals/invertebrates/portuguese-man-of-war/ Portugese man-of-war], National Geographic
}}
[[Categorie:Hydroïdpoliep]]
[[Categorie:IUCN-status niet geëvalueerd]]
| |||