Magneetzweeftrein: verschil tussen versies

De '''magneetzweeftrein''' is een [[voertuig]] dat 10 -tot 20 millimeter boven een baan zweeft door middel van een magneetveld. Deze techniek wordt ''magnetic levitation'', kortweg ''[[maglev]]'', genoemd. Ondanks dat er sinds de jaren zestig en zeventig veel experimenten werden uitgevoerd door Duitsland en Japan, zijn momenteel slechts vijf commerciële lijnen in gebruik (waarvan slechts één hogesnelheidslijn). In 2004 opende de Shanghai Transrapid, een magneetzweeftrein naar het Duitse [[Transrapid]]-concept (29,9 km, topsnelheid 430 km/h), in 2005 opende de Japanse [[Linimo]] (100 km/h) en in februari 2016 ging de [[Incheon Airport Maglev]]<ref>{{Citeer web|url=http://kojects.com/2016/02/03/incheon-airport-maglev-opens/|titel=Incheon Airport Maglev OPENS|bezochtdatum=2016-03-15|werk=Kojects}}</ref> (110 km/h) in dienst in Zuid-Korea. In 2016 volgde een lijn in [[Changsha]] en in 2017 een korte lijn in [[Peking]]. De tweede commerciële hogesnelheidsmaglevlijn wordt momenteel aangelegd in Japan (286 km, 505 km/h) en zou tegen 2027 in gebruik genomen worden.

Het idee van de magneetzweeftrein is van de [[Duitsland|Duitse]] ingenieur [[Hermann Kemper|H. Kemper]] die al in [[1935]] [[octrooi]] verkreeg. In de jaren zestig en zeventig werden zowel in [[Duitsland]] als [[Japan]] experimenten uitgevoerd met magneettreinen. In Duitsland werden in de jaren zeventig proeven verricht met beide baanconcepten (actief en passief), gesteund door de Duitse overheid (Ministerium für Forschung und Technologie). Het passieve-baanconceptpassievebaanconcept werd door de firma [[Krauss Maffei]] in samenwerking met [[MBB]] (Messerschmitt-Bölkow-Blohm) onderzocht en het actieve-baanconceptactievebaanconcept door een consortium met [[AEG]], [[Siemens AG|Siemens]] en [[Brown, Boveri & Cie|BBC]]. [[Krauss Maffei]] bouwde een proefbaan in Beieren voor hun [[Transrapid]] TR01. Ook in [[Landkreis Emsland|Emsland]] werd er een testbaan gebouwd. Ook werd er een poging gedaan om dezelfde techniek te gebruiken voor een kleiner voertuig voor openbaar vervoer in de steden (Transurban). De Duitse overheid heeft de beide concepten eind zeventiger jaren zeventig geïntegreerd in de Arbeitsgemeinschaft Transrapid. De huidige Transrapid is een zweeftrein met een actieve baan. In 1991 werd verklaard dat de technologie technisch gezien klaar was voor implementatie.

In de jaren 80tachtig werd Maglev voor de eerste twee maal commercieel ingezet op relatief korte trajecten en aan lage snelheden: Birmingham Maglev (1984-1995) in het [[Verenigd Koninkrijk]] en de M-Bahn (1989-1991) in [[Berlijn]], [[Duitsland]]. Dit bleek echter geen onderverdeeld succes.

In [[Volksrepubliek China|China]] werd in 2004 de eerste commerciële magneetzweeftrein (met hoge snelheid) in gebruik genomen: op een lijn in [[Shanghai]], tussen het centrum van het stadsdeel [[Pudong (district)|Pudong]] en de luchthaven [[Luchthaven Sjanghai Pudong|Sjanghai Pudong]]. De lijn is gebouwd door het Transrapid-consortiumTransrapidconsortium en werd in gebruik genomen op 31 december 2002. De lengte van het traject is 29,86 km en de rit duurt 7,5 minuten. De maximale snelheid van de trein ligt op ongeveer 430 km/h, hetgeen na 3 minuten versnelling wordt bereikt. De laatste 3 minuten worden gebruikt voor het remmen.

Er werd onderzocht of deze lijn kon worden doorgetrokken van Shanghai naar de 200 kilometer verder gelegen stad [[Hangzhou]], eventueel via de luchthaven [[Luchthaven Shanghai Hongqiao|Hong Qiao]]. De Chinese regering keurde initieel in februari 2006 de plannen goed, maar door bezwaren op het gebied van geluidsoverlast en gezondheidsrisico's was de aanleg van de lijn nog niet begonnen. Intussen is het project voor onbepaalde tijd uitgesteld doordat de vraag weggevallen is na de ingebruiknameingebruikneming op 26 oktober 2010 van de conventionele hogesnelheidslijn Shanghai-Hangzhou.

In 2005 opende in Japan de [[Linimo]], een magneetzweeftrein op een negen kilometer lange baan. Deze haalt echter slechts 100 km/h. Een hogesnelheidsmagneetzweeftrein is echter wel in aanbouw: de [[Chūō Shinkansen]] moet tegen 2027 [[Tokio (stad)|Tokyo]] met [[Nagoya]] verbinden met een topsnelheid van 505 km/h.

In Nederland werd in [[1973]] een project gestart om het Duitse concept (van Krauss Maffei, zie boven) ook in Nederland in te voeren. De deelnemers in dat project waren [[DAF (fabrikant)|DAF Trucks]] (penvoerder) uit Eindhoven (voertuigen), bouwbedrijf [[Overzeese Gas- en Elektriciteitsmaatschappij N.V.|OGEM]] (de baan) en [[Koninklijke Philips Electronics N.V.|Philips]] (elektronica). Het samenwerkingsverband heeft in [[1974]] een Toepassingsstudie voor Eindhoven uitgevoerd voor een systeem van openbaar vervoer op basis van de bestuurderloze (computergestuurde) Transurban. Toen was echter al snel duidelijk dat de [[oliecrisis van 1973]] dit concept, met zijn toenmalige hogere energieverbruik en zijn betonnen baan, (nog) niet toepasbaar maakte voor openbaar vervoer. Het langeafstandconcept Transrapid werd echter in Duitsland wel verder ontwikkeld.

* Het ''SAAL-traject'', een snelle verbinding tussen Schiphol -– Amsterdam -– Almere -– Lelystad

In april 2006 heeft Transrapid Nederland nog een voorstel gedaan voor een grotendeels particulier gefinancierde verbinding tussen Leiden, Schiphol, Amsterdam en Almere. Met een overheidsbijdrage van maximaal 2 miljard euro zou dit in 2012 zijn te realiseren. In november 2007 heeft het RandstadRapidconsortium een voorstel ingediend voor een deel van het SAAL-traject, met als achterliggende motivering vervolgens het Rondje Randstad te kunnen realiseren.

In het Duitse [[Lathen]], vlak over de grens bij [[Emmen (Drenthe)|Emmen]], is een testbaan aangelegd voor de door [[ThyssenKrupp|Thyssen]] ontwikkelde [[Transrapid]]. De testbaan is stilgelegd voor publieksritten vanwege een opgetreden ongeluk. Op [[22 september]] [[2006]] verongelukte een trein tijdens een testrit op de baan in Lathen. Van de 23 doden en een tiental gewonden is het merendeel personeel van Transrapid International, het bedrijf dat de zweeftrein en de 32 kilometer lange proefbaan in Lathen exploiteert. Twee mannen op het werkvoertuig raakten lichtgewond. Landrat Hermann Bröring van de Landkreis Emsland zegt gelukkig te zijn dat maar 29 mensen in de trein zaten, want er was plaats voor 90 passagiers. Het ongeluk werd waarschijnlijk veroorzaakt door een menselijke fout: een onderhoudsvoertuig, dat dagelijks het tracé schoonhoudt, stond (nog) op het traject.

Voor een eerste commerciële toepassing werd de aanleg van een 38 kilometer lange magneetzweefbaan tussen het Centraal Station van [[München]] en de [[vliegveld|luchthaven]] 'Franz-Josef Strauß' onderzocht. De reistijd kon daarmee verkort worden van 45 minuten met de huidige [[S-Bahn]] tot 10 minuten met een magneetzweefbaan. Aanvankelijk werd het benodigde bedrag geschat op 2 miljard euro wat deels beschikbaar werd gesteld door bijdragen van de nationale en deelstaatregering en Deutsche Bahn. De bijdrage van München zou relatief bescheiden zijn. Nadat de kosten opgelopen waren tot 3,4 miljard euro, is op 27 maart 2008 besloten dat de zweeftreinlijn in München niet doorgaat.

De Arabische oliestaatjes [[Qatar]] en [[Bahrein]] hebben belangstelling voor een verbinding tussen beide buurlanden. Japan heeft aangekondigd een maglev te introduceren die standaard 550  km/h gaat rijden, ter vervanging van de huidige hogesnelheidstreinen. Een eerste lijn wordt voorzien tegen 2027. De [[Verenigde Staten]] onderzoeken de toepassing van de magneettrein voor personen- en containervervoer op diverse trajecten. Opvallend is daarbij dat vorderingen worden geboekt door ontwikkelaars van techniek met permanente magneten. Hiervoor worden [[zeldzame aardmetaal|zeldzame aardmetalen]] gebruikt, die, in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, in China relatief veel voorkomen.

* [http://www.kennislink.nl/publicaties/zweven-met-de-trein/ Zweven met de trein -– Kennisnet]

* [https://web.archive.org/web/20141217224432/http://levx.com/ Levx -– toepassingen met vaste magneten]