Latijns-Amerikaanse literatuur: verschil tussen versies

De '''Latijns-Amerikaanse literatuur''' is de [[literatuur]] van de bevolking van [[Noord-Amerika|Noord]]-en [[Zuid-Amerika]], [[Midden-Amerika]] en het [[Caribisch gebied]], in hoofdzaak geschreven in het [[Spaans]] en daarnaast ook in het [[Portugees]]. Latijns-Amerikaanse literatuur kwam in het bijzonder op het voorplan gedurende de tweede helft van de [[20e eeuw]] dankzij het internationale succes van de stijl die [[magisch realisme]] heet. Vandaar dat de literatuur die in deze regio werd geproduceerd vaak ten onrechte uitsluitend vereenzelvigd wordt met deze literaire stijl en haar voornaamste exponent, [[Gabriel García Márquez]].

[[Precolumbiaans]]e culturen waren veelal [[mondelinge overlevering|mondeling]], alhoewel bijvoorbeeld de [[Azteken]] en de [[Maya's]] een uitgebreid [[schrift]] kenden. Na de komst van de [[Europese kolonisatie van Amerika|Europese kolonisators]] werden sommige [[mythologie|mythologische]] en [[religie|religieuze]]uze verhalen op schrift gesteld, zoals bij de [[Popol Vuh (boek)|Popol Vuh]].

De 19e eeuw was een periode waarin romans in de [[romantiek (stroming)|romantische]] of [[naturalisme (literatuur)|naturalistische]] traditie trachtten in te spelen op een gevoel van nationale trots. Ze concentreerden zich vooral op wat toen als een belangrijke kwestie werd ervaren: de grens tussen beschaving en barbarij. Veel van de thema's in de 19e-eeuwse romantische Latijns-Amerikaanse literatuur hadden te maken met het contrast tussen de cultuur van de inheemse bevolking en de kolonisators, en het moeilijke assimilatieproces. Auteurs die deze thematiek behandelden waren onder meer de Argentijnse [[Domingo Faustino Sarmiento]] met zijn ''[[Facundo]]'' (1845), de Colombiaan [[Jorge Isaacs]] met ''[[María (roman)|María]]'', de Ecuadoraan [[Juan León Mera]] met ''[[Cumandá (roman)|Cumandá]]'' (1879) en de Braziliaan [[Euclides da Cunha (schrijver)|Euclides da Cunha]] met ''[[Os Sertões]]'' (1902). Deze werken vormen nog steeds de grondslag en nationale [[Literaire canon|canon]] van Spaanssprekende landen, die ook in hun schoolcurricula zijn terug te vinden. Zo zijn Jorge Isaacs en Euclides da Cunha nog steeds bekend in heel Latijns-Amerika en worden zij ook nu nog op school gelezen door kinderen.

Een andere exponent van de 19e-eeuwse Latijns-Amerikaanse literatuur is [[José Hernández (schrijver)|José Hernández]] met zijn episch gedicht ''[[Martín Fierro]]'' (1872). Het verhaal van een arme [[gaucho]] die wordt opgeroepen om te gaan vechten aan de "frontier" tegen de indianen is een voorbeeld van de "[[gauchesque]]", een Argentijns [[poëzie]]genre dat het leven van de gaucho's als thema kiest. In de 19e eeuw groeide ook in Latijns-Amerika de populariteit van de romantische poëzie.

Volgens de literaire criticus [[Harold Bloom]] is de meest vooraanstaande Latijns-Amerikaanse schrijver aller tijden de Argentijn [[Jorge Luis Borges]]. In zijn controversiële boek ''[[The Western Canon]]'' zegt Bloom: ''"Van alle Latijns-Amerikaanse auteurs van deze eeuw <ref>De 20e eeuw</ref> is hij de meest universele ... Als je Borges vaak en van nabij leest, word je iets van een 'Borgesiaan', want om hem te lezen is een bewustzijn van de literatuur nodig waarin niemand verder dan hij is gegaan."'' <ref>The Western Canon: The Books and School of the Ages. New York: Harcourt Brace, 1994.</ref>

Onder de Latijns-Amerikaanse romanschrijvers is [[Gabriel García Márquez]] waarschijnlijk de meest prominente auteur van de [[20e eeuw]]. Zijn boek ''[[Honderd jaar eenzaamheid|Cien Años de Soledad]]'' uit 1967, is een van de belangrijkste werken in de wereldliteratuur van de 20e eeuw. Borges sprak erover als "de [[Don Quichot (boek)|Don Quichot]] van Latijns-Amerika." <ref>Jorge Luis Borges: Conversations. Ed. Richard Burgin. Univ of Miss. 1998.</ref>