San (volk): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 84.24.8.72 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door 217.120.38.253 |
|||
Regel 10:
}}
[[Afbeelding:San-Paintings Murewa ZW.jpg|{{largethumb}}|Schilderingen van de San bij Murewa ([[Zimbabwe|ZW]])]]
De '''San''' of '''Bosjesmannen''' is een verzamelnaam voor een aantal verschillende bevolkingsgroepen in [[Zuid-Afrika]], [[Namibië]], [[Botswana]] en [[Angola]]. Ze behoren tot de [[Khoisan (volk)|Khoisan-groep]] en zijn verwant aan de [[Khoikhoi]].
Ze spreken oorspronkelijk een grote variëteit [[Khoisan-talen]], waarvan de meeste een groot aantal klikfonemen kennen. De onderlinge verwantschap van deze talen is nog allerminst duidelijk. Tegenwoordig spreken de San echter vooral [[Afrikaans]]. Boesman, Bushmen en Basarwa zijn andere aanduidingen voor de San. Ze hebben voor zichzelf echter geen collectieve naam. Ze kennen ook een [[gebarentaal]] die wordt gebruikt voor de jacht.
Regel 16:
Het [[etnoniem]] San was historisch gezien gegeven door hun etnische buren en historische rivalen, de Khoikhoi. Omdat de term 'buitenstaander' betekent, prefereren velen van deze groep de titel 'Bosjesman', ofschoon deze term juist weer als politiek incorrect wordt beschouwd door westerlingen. De naam Bosjesman is Nederlands en stamt uit de tijd van de Nederlandse Kaapkolonie. De naam verwijst naar de bosjes waartussen deze mensen leefden.
De San vormden eeuwenlang kleine gemeenschappen van [[Jager-verzamelaar|jagers en verzamelaars]]. De mannen gingen op jacht en de vrouwen verzamelden eetbare gewassen, waaronder ''[[Morea fugax]]'', wat in Afrikaans ''uintjies'' of ''soetuintjies'' heet
In de tijd van de [[Nederlandse Kaapkolonie]] waren zij welbekend. Paravincini di Capelli die de ''Aide de Camp'' voor de gouverneur was, ontmoette er een aantal en schreef er in 1803 over:<ref name="Paravinci">[http://dbnl.org/tekst/para016reiz02_01/para016reiz02_01.pdf ''Reize in de binnen-landen van Zuid-Africa''] {{Aut|W.B.E. Paravinici di Capelli}} Kaap de Goede Hoop, 1803, op webstek [[Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren|DBNL]]</ref>
Regel 26:
Tijdens de [[Mfecane]] werden (vooral tussen 1826 en 1835) in de [[Drakensbergen]] de meeste San uitgeroeid of wat overbleef naar de Kalahari verdreven, waardoor, verstoken van hun voorbeelden, de kennis van het rotstekenen bij de San verdween.
Er leven nu nog ongeveer 100.000 San verspreid in kleine gemeenschappen. Hun geschiedenis wordt getekend door een voortschrijdend verlies van hun land en strijd om te overleven. Tegelijkertijd zijn ze erin geslaagd een emancipatiebeweging in gang te zetten om hun cultureel erfgoed veilig te stellen en de gemeenschappelijke culturele identiteit te versterken.
In modern [[Zuid-Afrika]] zijn de San grotendeels opgegaan in de zogenaamde kleurlingen- of Kaap-kleurlingenpopulatie van de [[West-Kaap|West-]] en [[Noord-Kaap]].
| |||