Christina I van Zweden: verschil tussen versies

Christina schijnt geboren te zijn onder een merkwaardig [[astrologie|astrologisch gesternte]].<ref>Quilliet, B. (1987) Christina van Zweden : een uitzonderlijke vorst, p. 24.</ref> Ze was het derde kind van [[Maria Eleonora van Brandenburg]] na twee miskramen. Volgens getuigenissen uit die tijd was het kind groot en behaard; haar moeder was teleurgesteld toen ze zag dat het geen jongen was.<ref>http://www.jstor.org/pss/3566533</ref> Christina had een vergroeide schouder na een val als kind, volgens haar opzettelijk veroorzaakt door haar voedster.<ref>http://royalwomen.tripod.com/id4.html</ref> Na de dood van haar vader bij de [[Slag bij Lützen (1632)|Slag bij Lützen]], werd Christina op 15 maart 1633 gekroond, vanwege de Poolse verwanten die aasden op de Zweedse kroon. Omdat ze net zes jaar oud was werd het regeren waargenomen door een vijfkoppige rijksraad met [[Jakob De la Gardie]] en [[Per Brahe de Jonge]], twee Oxenstierna's en vanaf 1636 de Rijkskanselier [[Axel Oxenstierna]], die toen terugkwam uit de Dertigjarige oorlog. Haar oppervlakkige, plezierzoekende en met een morbide en hysterisch temperament begiftigde moeder <ref>http://www.windweaver.com/christina/people.htm#Maria</ref> werd in zijn opdracht vier jaar opgesloten in [[Gripsholms slott]], maar wist in 1640 te ontsnappen naar Denemarken. Christina werd twee jaar opgevoed door haar tante Katharina, de halfzuster van haar vader en echtgenote van haar voogd [[Johan Casimir van Palts-Kleeburg]]. Haar opvoeding werd een nationale zaak en Christina was verplicht tien uur per dag te studeren. Oxenstierna haalde Antoine de Beaulieu, een Franse balletdanser, naar het hof om haar te leren elegant te bewegen.<ref>Haar nicht, Eleonora Catherine of Zweibrücken, raakte zwanger van een van de muzikanten en veroorzaakte een schandaal bij haar echtgenoot.</ref> Ze had een talenknobbel en sprak op haar 18e Latijn, Frans (een Luiks dialect<!--B. Quilliet, p. 76-->), Duits, Nederlands en Deens, studeerde Grieks, Arabisch en Hebreeuws en de [[Kerkvader]]s. Zij zou zich ook nog het Engels, Spaans en Italiaans eigen maken.

Christina liet [[Antonio Brunati]] een theater in het paleis inrichten. In 1649 trad ze zelf op als [[Diana (godin)|Diana]].<ref>A history of Scandinavian theatre By Frederick J. Marker, Lise-Lone Marker [http://books.google.com/books?id=TSlvmgqtlCwC&pg=PA35&lpg=PA35&dq=Antonio+Brunati&source=bl&ots=twUGNafqfT&sig=vRhLR6vt0esamdVzbhfcZ42TSJE&hl=en&ei=ZzVZTr-UL8ugOrepiacM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CFEQ6AEwCA#v=onepage&q=Antonio%20Brunati&f=false]</ref> In hetzelfde jaar werden 760 schilderijen, 170 marmeren en 100 bronzen beelden, 33.000 munten en medailles, 660 stuks kristal, 300 wetenschappelijke instrumenten, kostbare boeken, waaronder de [[Laudibus Sanctae Crucis]], de [[Codex Argenteus]] en de Codex Gigas <ref>https://web.archive.org/web/20120306130317/http://www.kb.se/codex-gigas/eng</ref> naar Stockholm vervoerd. Deze roofkunst uit de [[Praagse burcht]] was afkomstig van [[keizer Rudolf II]], buitgemaakt eind juli 1648 voor de uiteindelijke [[Vrede van Westfalen]] tot stand kwam.<ref>Trevor Roper, H.R. (1970) Plunder of the arts in the XVIIth century, p. ?</ref> Zweden kreeg bij de [[Vrede van Osnabrück]] [[Bremen-Verden]] en [[Zweeds Pommeren]] toegewezen. Christine verkreeg een zetel in de [[Rijksdag (Heilige Roomse Rijk)|Rijksdag]].

Christina kreeg bezoek van Antonio de Macedo <ref>[http://www.h-net.org/reviews/showrev.php?id=26222 Converts, Conversion, and the Confessionalization Thesis, Once Again]</ref>, die Goswin Nickel op de hoogte stelde. Hij stuurde minstens twee Jezuïeten die haar begeleidden bij haar wens om katholiek te worden.<ref>The ecclesiastical and political history of the popes of Rome ..., Volume 3 By [[Leopold von Ranke]] [http://books.google.com/books?id=ShIQAAAAYAAJ&pg=PA95&lpg=PA95&dq=Gottfried+Franken+jesuit&source=bl&ots=bNPW4xbHCM&sig=ngrVPhc25IIssy2MTODA4JcIsss&hl=en&ei=CuVaTpG_C82XOsP_rYMM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&q=Gottfried%20Franken%20jesuit&f=false]</ref> [[Claude Saumaise]], die op haar uitdrukkelijk wens naar Stockholm was gekomen, keerde naar Leiden terug omdat Heinsius hem weigerde toegang te verlenen tot sommige boeken. In 1652 kreeg zij bezoek van de diplomaten [[Antonio Pimentel de Prado]] en [[Coenraad van Beuningen]] en sprak zeker met hen over religieuze zaken. Ze vergeleken [[Mozes]] en [[Mohammed]], destijds ongewoon. De Franse arts Pierre Bourdelot raadde Christina, die gedurende haar hele leven werd geteisterd door allerlei kwalen, en al voor haar twintigste over slechte ogen, een kromme rug en een stijve nek klaagde, om te stoppen met studeren en werken en meer van het leven te genieten.<ref>Lanoye, D. (2001) Christina van Zweden : Koningin op het schaakbord Europa 1626 - 1689, p. 24.</ref> Christina viel meerdere keren per dag in zwijm en beschouwde zichzelf als verloren. Ze was nauwelijks 25 jaar oud, al twintig jaar koningin en had nauwelijks geleefd. De adviezen van Bourdelot werden in praktijk gebracht en de boeken verhuisden uiteindelijk naar de [[Universiteit van Uppsala]] en de [[Kungliga biblioteket|Zweedse Koninklijke Bibliotheek]]. Bourdelot las haar voor uit de wellustige sonnetten van [[Pietro Aretino]]. In mei 1653 traden [[Ariana Nozeman]], Susanna van Lee en Elizabeth Baer Kalbergen op in Stockholm, deel uitmakend van de "Aartshertogelijke Comedianten" van Jan Baptist van Fornenbergh.

Na het overlijden van haar neef [[Karel X Gustaaf van Zweden|Karel X Gustaaf]] reisde ze naar Zweden voor de begrafenis; ze kwam in oktober aan en schijnt het huis van [[Louis de Geer (1587–1652)|Louis de Geer]] betrokken te hebben die naar Amsterdam was verhuisd.<!--<ref> Hij is opgevolgd door de minderjarige Karel XI van Zweden|Karel XI.</ref>--> Een oude vlam [[Magnus de la Gardie]] was de opvolger van Oxenstierna geworden en gaf haar te kennen dat ze de volgende keer geen katholiek priester meer mocht meebrengen (om de mis op te voeren). In april reisde Christina naar Hamburg. Na een jaar in de stad te hebben doorgebracht, en opzienbarend voor die tijd door bij de joodse bankiersfamilie [[Teixeira de Mattos (geslacht)|Texeira]] in te wonen <ref>[http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=107&letter=T Jewish Encyclopedia]</ref>, was ze in mei 1662 voor de derde keer terug in Rome om in mei 1666 opnieuw naar Hamburg te reizen.

* In haar naam werden een uitzonderlijk groot aantal personen in de adelstand verheven, waaronder [[François Spierincx|Pieter Spierincx]] (1636), bekend onder de naam Silvercrona <ref>http://www.rijksmuseum.nl/aria/aria_assets/BK-1971-115-A?lang=nl&context_space=aria_encyclopedia&context_id=00069034</ref>, [[Johan Huydecoper van Maarsseveen (1599-1661)|Johan Huydecoper van Maarsseveen]] (1637), [[Louis de Geer (1587–1652)|Louis de Geer]] (1641), [[Frederick Coyett]] (1649), [[Johan Palmstruch]] (1651), [[Trip (familie)|Adriaan Trip]] (1653?) en [[Gustaf Horn]] (1651).