Versie van 15 apr 2018 13:30 bewerken Klaas van Buiten (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 36.192 bewerkingen k →‎Nederlandse situatie: +appendix ← Oudere bewerking		Versie van 7 sep 2018 14:27 bewerken ongedaan maken Handige Harrie (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades, Terugdraaiers 81.557 bewerkingen meer Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[File:Beachcomber gathering wreckage.jpg\|thumb\|Strandjutter op het [[Noordzee]]strand (1932)]] [[File:Strandjuttershuisje.jpg\|thumb\|De Jutterskeet in [[Kijkduin]] is een museum over strandjutten]] '''Strandjutten''' of '''strandvonderij''' is het zoeken op het [[strand (kust)\|strand]] naar aangespoelde spullen. Vaak zijn het voorwerpen die van een schip overboord zijn geslagen of die afkomstig zijn van een schip dat vergaan is. ~~Aangespoelde~~Gevonden goederen ~~behoorden~~behoren vanouds toe aan degene die ze verloren heeft. In het geval van aangespoelde goederen kan dat de eigenaar van een schip zijn. Waren de goederen verzekerd, dan behoren ze aan de verzekeringsmaatschappij. De goederen moeten worden ingeleverd bij de autoriteiten, dat is de [[landsheer]] of diens vertegenwoordiger, de strandvoogd. De vinder ~~kon~~kan aanspraak maken op een deel van het [[vindersloon]]. Vaak werd het recht op aangespoelde goederen door de overheid aan de meestbiedende verpacht. Daarentegen beriepen de bewoners van de Waddeneilanden zich op het recht om in vrijheid gebruik te kunnen maken van duinen, stranden en andere gemeenschapsgronden. Op Terschelling werd dit recht ook wel [[oerol#naam\|oerol]] genoemd. Een strandjutter was niet altijd iemand die zich enkel toevallig gevonden goederen toe-eigende. In vroeger tijden werd er weleens een vuur op het strand aangelegd om de schepen te misleiden en ze naar de kust te lokken, waardoor de schepen vergingen en de lading buitgemaakt kon worden. De strandjutters bekommerden zich weinig om het lot van de drenkelingen. == Geschiedenis == Het jutten is vaak ontstaan uit armoede. Bewoners van eilanden en kustdorpen zochten op het strand naar spullen die ze konden gebruiken~~. Daarnaast vingen ze vis en schelpdieren, haalden ze zoden en heideplaggen uit de duinen en stroopten konijnen en waterwild~~. Wrakhout wordt als brandstof gebruikt of als bouwmateriaal~~, bijvoorbeeld voor schuren~~. De jutters raakten hierdoor vaak in strijd met de strandvoogden~~, die zich in hun eigendomsrechten beknot zagen~~.▼ Wanneer er spullen aanspoelen, begint er vaak een spannende race tussen de strandvonders en de jutters. De waardevolle spullen die de jutters vinden, worden verstopt in de duinen. Later worden ze op een rustig moment weer opgehaald. ~~Tegenwoordig is jutten een [[hobby]].~~▼ ▲Het jutten is vaak ontstaan uit armoede. Bewoners van eilanden en kustdorpen zochten op het strand naar spullen die ze konden gebruiken. Daarnaast vingen ze vis en schelpdieren, haalden ze zoden en heideplaggen uit de duinen en stroopten konijnen en waterwild. Wrakhout wordt als brandstof gebruikt of als bouwmateriaal, bijvoorbeeld voor schuren. De jutters raakten hierdoor vaak in strijd met de strandvoogden, die zich in hun eigendomsrechten beknot zagen. Tegenwoordig is jutten een [[hobby]]. Op de Nederlandse stranden wordt het jutten aangemoedigd. Het gaat dan echter niet om waardevolle goederen maar om afval, dat aangespoeld is of dat door strandgasten is weggegooid. Bij de strandpaviljoens kan de badgast een jute ''juttas'' halen, die gevuld weer wordt ingeleverd. == Etymologie == Volgens [[Marlies Philippa]] is het woord afkomstig van [[Juten (volk)\|Juten]].<ref>[http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/jutten jutten (strandrover)] M. Philippa e.a. (2003-2009) ''Etymologisch Woordenboek van het Nederlands''</ref> Andere bronnen vermoeden een [[verbastering]] van jatten, een Hebreeuws woord. == Nederlandse situatie == De regels voor het strandjutten zijn vanouds onderdeel van het [[strandrecht]]. Ze zijn vastgelegd in de [[Wet op de strandvonderij]] (1931) en de [[Wrakkenwet]] (1934). De Wet op de ~~standvonderij~~strandvonderij schrijft voor hoe moet worden omgegaan met gestrande of aangespoelde zaken. Alle voorwerpen die in Nederland op het strand gevonden worden, dienen naar de politie te worden gebracht of naar een [[strandvonder]]. De hoofdstrandvonder, in de regel de burgemeester, en de hulpstrandvonders waken over het strand. [[Vlieland]] heeft als enige gemeente in Nederland een strandjutter in dienst. Op dit eiland is op de [[Vliehors]] een reddinghuisje te vinden dat gevuld en omgeven is met gejutte spullen. ~~In vroeger tijden werd er weleens een vuur op het strand aangelegd om de schepen te misleiden en ze naar de kust te lokken om zo de lading te bemachtigen.~~ ▲Wanneer er spullen aanspoelen, begint er vaak een spannende race tussen de strandvonders en de jutters. De waardevolle spullen die de jutters vinden, worden verstopt in de duinen. Later worden ze op een rustig moment weer opgehaald. Tegenwoordig is jutten een [[hobby]]. ==Literatuur== De strijd tussen strandjutter en strandvonder is een belangrijk element in het boek en de televisieserie ''[[Sil de Strandjutter]]''. {{commonscat\|Beachcombing}}

Strandjutten: verschil tussen versies