Frankrijk: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Red. |
Label: Ongedaan maken |
||
Regel 44:
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Frankrijk}}
[[Bestand:Prise de la Bastille.jpg|thumb|left|De [[bestorming van de Bastille]] op [[14 juli]] [[1789]] geldt als beginpunt van de Franse Revolutie]]
Frankrijks culturele identiteit kreeg rond [[50 v.Chr.]] een impuls die van blijvende betekenis zou blijken te zijn door de verovering van het [[Kelten|Keltische]] [[Gallië]] door Romeinse legers onder bevel van [[Julius Caesar (hoofdbetekenis)|Julius Caesar]]. De Latijnse taal en cultuur, alsmede het via Rome verbreide katholieke Christendom, overleefden de val van het Romeinse Rijk, al ontstond er een door [[Germanen]] gedomineerd [[Frankische Rijk|Frankisch Rijk]]. Frankrijk kent sinds de deling in [[843]] van dit rijk en het ontstaan van [[West-Francië]] enige bestuurlijke continuïteit, met Parijs als machtscentrum; het is daarmee de oudste geopolitieke entiteit in Europa.
Sinds de [[vroege middeleeuwen]] is Frankrijk door de omvang van het grondgebied en van de bevolking altijd een factor van belang geweest in de Europese machtsverhoudingen. De landsgrenzen kregen bij de [[Vrede van Nijmegen]] in 1678 ongeveer de vorm die ze sinds 1945 weer hebben en vallen grotendeels samen met natuurlijke grenzen. In de 17e, 18e en begin 19e eeuw was Frankrijk de grootste mogendheid op het Europese continent. Door de [[Franse Revolutie]] in 1789 veranderde Frankrijk van een absolute monarchie in een republiek, waarvan de beginselen als bedreigend werden ervaren door andere Europese mogendheden. Die probeerden dan de revolutie met militaire middelen de kop in te drukken. Onder het bewind van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] keerde het tij en werden veel aspecten van de revolutie geëxporteerd; dit ging gepaard met spectaculaire veroveringen, die echter tussen 1812 en 1815 weer geheel verloren gingen. Frankrijk heeft zich sinds ongeveer 1300 uitdrukkelijker dan andere West-Europese landen ontwikkeld tot een centralistische [[natiestaat]], die in de 19e eeuw tot volle wasdom kwam. Vandaag de dag hebben de 92 [[Departementen van Frankrijk|departement]]en waarin het moederland is verdeeld, erg weinig autonomie ten opzichte van de regering in Parijs. Vanaf de [[Vroegmoderne Tijd]] heeft het land ook grote internationale culturele invloed, al is die in de afgelopen decennia wat verminderd.
Regel 71:
=== Natuur ===
[[Bestand:Mont Blanc 100 0068.JPG|thumb|De [[Mont Blanc]] is het hoogste punt van de [[Alpen]] en van Frankrijk]]
Frankrijk is na [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]] en [[Oekraïne]] het grootste land van [[Europa (werelddeel)|Europa]] en, naar West-Europese begrippen, tamelijk dunbevolkt; de bevolkingsdichtheid is
In bijna alle departementen zijn er diverse natuurgebieden en regionale natuurparken (''parcs naturels régionaux'') ([[Grands Causses (regionaal natuurpark)|Grands Causses]], [[Monts d'Ardèche (regionaal natuurpark)|Monts d'Ardèche]], [[Camargue (gebied)|Camargue]], [[Armorique]], [[Verdon (regionaal natuurpark)|Verdon]],...). Er zijn bovendien
Het land telt verschillende grote rivieren, zoals de [[Seine]], die dwars door Parijs stroomt. De langste rivier is de [[Loire (rivier)|Loire]], die met zijn 1012 km geheel door Frans grondgebied stroomt. Een stuk van de [[Rijn]] vormt een natuurlijke grens met Duitsland. De [[Maas (hoofdbetekenis)|Maas]] en de [[Schelde (rivier)|Schelde]] ontspringen in Noord-Frankrijk en monden via België en Nederland uit in de Noordzee. De [[Moezel (rivier)|Moezel]] ontspringt in de [[Vogezen (gebergte)|Vogezen]] en stroomt via de Franse noordgrens naar Duitsland, waar die uitmondt in de Rijn. De [[Rhône (rivier)|Rhône]] ontspringt in Zwitserland en mondt in de [[Camargue (gebied)|Camargue]] uit in de Middellandse Zee. Verder zijn er talloze kleinere rivieren die geheel op Frans grondgebied liggen: de [[Garonne]], de [[Dordogne (rivier)|Dordogne]], de [[Saône]], de [[Ardèche (rivier)|Ardèche]], de [[Somme (rivier)|Somme]], de [[Drance]], de [[Arve]], de [[Giffre]], de [[Lot (rivier)|Lot]] en vele andere.
Regel 122:
== Bevolking ==
[[Bestand:DepartementsFranceDensitePopulation.svg|thumb|left|Bevolkingsdichtheid in Frankrijk per departement]]
Tegen het einde van de [[1990-1999|jaren 90]] waren er
Frankrijk heeft net als andere Europese landen door immigratie uit armere landen een grote etnische diversiteit gekregen. Een grote toevloed van Arabische en Afrikaanse immigranten heeft een groot effect gehad op diverse Franse steden, in het bijzonder Parijs en [[Marseille]].
=== Talen en etniciteiten ===
[[Bestand:Ethnic-groups-France.png|thumb|260px|De autochtone [[Etniciteit|etnische groepen]] van Frankrijk, die niet als
Frankrijk heeft het [[Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden]] op 7 mei 1999 ondertekend, maar nooit geratificeerd omdat deze volgens de Grondwettelijke Raad van Frankrijk ''(Conseil constitutionnel)'' in strijd is met het [[staatsnationalisme|staatsnationalisch]] model van Frankrijk.<ref>{{fr}} Conseil Constitutionel - [http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/francais/les-decisions/acces-par-date/decisions-depuis-1959/1999/99-412-dc/decision-n-99-412-dc-du-15-juin-1999.11825.html Décision n° 99-412 DC du 15 juin 1999]</ref> Diverse maatschappelijke en politieke groeperingen hebben sindsdien gepleit voor wijziging van de grondwet om ratificatie van het Handvest mogelijk te maken. Er is echter een versoepeling opgetreden in het beleid ten aanzien van minderheidstalen, die wettelijk is vastgelegd in de [[wet-Toubon]].
Regel 140:
Sinds de [[scheiding van Kerk en staat]] in [[1905]] heeft de staat geen enkele bemoeienis meer met de hiërarchie van de Kerk in Frankrijk. De Katholieke Kerk heeft in Frankrijk achttien [[kerkprovincie]]s en in totaal 93 bisdommen.
Ongeveer
Als gevolg van immigratie uit Azië, Turkije en Noord-Afrika in de 20e eeuw heeft Frankrijk daarnaast een grote [[moslim]]bevolking gekregen:
== Politiek ==
Regel 201:
=== Sport ===
Frankrijk is op het gebied van [[Wielersport|wielrennen]], [[voetbal]], [[Rugby (balspel)|rugby]] en [[
Frankrijk is tevens het thuishonk van [[parkour]] en [[horseball]], twee nieuwe sporten met een toenemende populariteit.
Regel 228:
=== Energievoorziening ===
Frankrijk produceerde 137 miljoen ton olie-equivalent ([[Mtoe]]) in 2014. (1Mtoe = 11,63 TWh, miljard kilowattuur.) De energiebron was vooral
Van de energie ging ongeveer 100 Mtoe verloren bij conversie, vooral bij elektriciteitsopwekking uit uranium. 14 Mtoe werd gebruikt voor niet-energetische producten zoals smeermiddelen, asfalt en petrochemicaliën. Voor energie eindgebruikers resteerde 134 Mtoe waarvan 36 Mtoe = 420 TWh elektriciteit.<ref>{{en}}[http://www.iea.org/statistics/statisticssearch/report/?country=FRANCE&product=balances&year=2014 IEA - Report France: balances for 2014]</ref>
| |||