Stootshorn (buurtschap): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 15:
| lon_sec = 44
}}
'''Stootshorn''' ([[Gronings]]: ''StootshörnSteutshörn''), vroeger ook '''Noordbroeksterveen''', is een buurtschap in de gemeente [[Midden-Groningen (gemeente)|Midden-Groningen]] in de provincie [[Groningen (provincie)|Groningen]] ([[Nederland]]). Het ligt tussen [[Noordbroek]] en [[Sappemeer]]. Tot Stootshorn behoren tevens de voormalige buurtschapjes [[Veenhuizen (buitenplaats)|Veenhuizen]] en Westfalen, alsmede het voormalige [[Stootshorn (waterschap)|waterschap Stootshorn]] (1885 tot 1917).
 
[[Bestand:Netherlands, Noordbroek, map of 1867.jpg|thumb|222px|left|Stootshorn op een kaart van de voormalige gemeente Noordbroek uit 1867.]]
Stootshorn is ontstaan aan de Oudeweg van de [[kerk van Slochteren]] naar [[Uiterburen (plaats)|Uiterburen]], die in 1457 werd opgenomen in de route van Groningen naar het Duitse achterland. Bij Stootshorn kruiste deze weg het veenriviertje de ''Sijpe'' of ''Sijpe Aa''. Deze liep van het ''Sappemeer'' naar de [[Munte (rivier)|Munter Ae]]. Niet ver van de oversteekplaats werd een steenhuis gebouwd, waarvan de restanten nog te vinden zijn (Veenweg 1).
 
==Geschiedenis==
De naam Stootshorn zou van de mansnaam ''Stote'' komen, met de uitgang ''-horn'' (= 'hoek') en zou duiden op een scherpe bocht in de Sijpe Aa. Al in 1319 was sprake van enkele grazen land ''in Stodhorne''; het is echter twijfelachtig of daarmee Stootshorn wordt bedoeld. Het buurtschap ''Stoetzhorne'' wordt pas in 1590 genoemd. Enkele jaren daarvoor was een nieuw kanaal gegraven vanaf de Slochter Ae naar het Oldambt, dat de Sijpe bij Stootshorn doorkruiste. Hier werd een [[schutsluis]] aangelegd. Dit ''nije verlaet buten den Veendijck tho Noortbroeck'' wordt in 1587 voor het eerst vermeld. Bij de sluis bevond zich een herberg. Het is niet uitgesloten dat de naam Stootshorn met dit kanaal te maken heeft. Het kanaal raakte al snel weer in verval.
Stootshorn is ontstaan aan de Oudeweg van de [[kerk van Slochteren]] naar [[Uiterburen (plaats)|Uiterburen]], die in 1457 werd opgenomen in de route van Groningen naar het Duitse achterland. Bij Stootshorn kruiste deze weg het veenriviertje de ''Sijpe'' of ''Sijpe Aa''. Deze liep van het ''Sappemeer'' naar de [[Munte (rivier)|Munter Ae]]. Niet ver van de oversteekplaats werd een [[steenhuis]] gebouwd (Veenweg 1). De boerderij die hier later stond, waarvanwerd in 1845 verplaatst naar de restantenSlochterweg, nogwaarna tede vindengrachten zijnwerden (Veenweggedempt. 1)Deze boerderij kreeg omstreeks 1960 de naam 'Huize Stootshorn'.
 
De naam Stootshorn zou van de mansnaam ''Stote'' komen, met de uitgang ''-horn'' (= 'hoek') en zou duiden op een scherpe bocht in de Sijpe Aa. Al in 1319 was sprake van enkele grazen land ''in Stodhorne''; het is echter twijfelachtig of daarmee Stootshorn wordt bedoeld. Het buurtschaptoponiem ''Stoetzhorne'' wordt pas in 1590 genoemdvermeld. Enkele jaren daarvoor was een nieuw kanaal gegraven vanaf de Slochter Ae naar het Oldambt, dat de Sijpe bij Stootshorn doorkruiste. Hier werd een [[schutsluis]] aangelegd. Dit ''nije verlaet buten den Veendijck tho Noortbroeck'' wordt in 1587 voor het eerst vermeld. Bij de sluis bevond zich een herberg. Het is niet uitgesloten dat de naam Stootshorn met dit kanaal te maken heeft. Het kanaal raakte al snel weer in verval. In de 19e eeuw werd de Sijpe [[kanaliseren|gekanaliseerd]] tot de Bergswijk en het [[Siepkanaal]].
In de kerkelijke registers van Noordbroek komt het buurtschap ''Stotzhorne'' of ''Stootz-Horn'' tenminste voor sinds 1634. Deze buurt met veenontginningsboerderijen, keuterbedrijfjes en arbeiderswoningen groeide na de aanleg van het Noordbroeksterdiep in 1665 uit tot een compleet dorp. Het noordelijke deel stond ook bekend als ''Westphalen'' vanwege de Duitse kolonisten die zich hier rond 1800 vestigden. Het dorp kreeg tevens een eigen school en een [[Evangelisatie#Evangelisatiegebouw|evangelisatiegebouwtje]]. Een groot deel van de armoedige woningen, die niet waren aangesloten op nutsvoorzieningen, werd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De school werd in de jaren dertig vernieuwd, maar later alsnog gesloten. Een deel van de huidige bewoning wordt wel gekarakteriseerd als 'landhuizen' vanwege de ruime groenaanleg rond de woningen.
 
In de kerkelijke registers van Noordbroek en naburige dorpen komt het buurtschap ''Stotzhorne'' of ''Stootz-Horn'' tenminste voor sinds 1634. Deze buurt met veenontginningsboerderijen, keuterbedrijfjes en arbeiderswoningen groeide na de aanleg van het Noordbroeksterdiep in 1665 uit tot een nagenoeg compleet dorp, dat tot ongeveer 1900 Noordbroeksterveen werd genoemd. Het noordelijke deel stondwerd vroeger ook bekend als ''Westphalen'' of ''Westfalen'' betiteld, vanwege de Duitse kolonisten die zich hier rond 1800 vestigden. Het dorp kreeg tevens een eigen school en een [[Evangelisatie#Evangelisatiegebouw|evangelisatiegebouwtje]]. Een groot deel van de armoedige woningen, die niet waren aangesloten op nutsvoorzieningen, werd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog gesloopt. De school werd in de jaren dertig vernieuwd, maar later alsnog gesloten. Een deel van de huidige bewoning wordt wel gekarakteriseerd als 'landhuizen' vanwege de ruime groenaanleg rond de woningen.
In de 19e eeuw werd de Sijpe [[kanaliseren|gekanaliseerd]] tot de Bergswijk en het [[Siepkanaal]].
 
== Zie ook ==