Cadzand: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Toerisme: reclametekst... |
k regio; o.t.t. --> o.v.t. |
||
Regel 21:
| caption =
}}
'''Cadzand''' ([[West-Vlaams]]: ''Kezand'') is een dorp, gelegen in het uiterste [[west]]en van de de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[provincie]] [[Zeeland (provincie)|Zeeland]]. In 2010 telde het in de regio [[
== Etymologie ==
Rond het jaar 1000 ontstond in het noordoosten van het Graafschap Vlaanderen een zandplaat, genaamd 'ce sant/ Cesant' (dé Zandplaat).
'Cesant', 'Caesant', 'Casant' en 'Cassant'<ref>Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) 1200-1300.</ref> zijn de oudste benamingen, die vanaf de 11e eeuw tot ver in de 16e eeuw gebruikt zijn in geschriften en op land- en zeekaarten.
Regel 30:
De naam 'Cadesand/Cadesanda'(Germ. kado(n)- 'kleine dijk' en sanda- 'zand')<ref>Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1850, M. A. Callenfels.</ref> is een eenmalige gelatiniseerde verbastering (ad auferendam decimam de Wlpa et de Cadesand, 111-1115) in het goederenregister van de St. Baafsabdij te Gent<ref>Histoire de l'Abbaye de Saint Bavon, A. van Lokeren, 1855.</ref>. 'Cadesand' komt verder niet voor in geschriften en op kaarten.
== Geschiedenis ==
Midden 11e eeuw is de drooggevallen zandplaat Casant aan de kust van het [[Graafschap Vlaanderen]] geschikt voor beweiding en akkerbouw. Als beloning voor hun diensten krijgt de adel van het Graafschap percelen te leen ([[leenstelsel]]). De eerste leen is het Roffoelkin op het midden van het eiland. Het wordt afgebakend door een aarden wal van 1 meter hoog. De versterkte hofstede Burggravensteen wordt er gebouwd. Ook de percelen rondom het Roffoelkin krijgen een aarden wal. Dat zijn nu de weggetjes die in dat poldergebied liggen. In 1101, 1105, 1108, 1111 en 1112 razen stormvloeden over de kust van Vlaanderen. Ter bescherming tegen overstroming geeft het Graafschap Vlaanderen in 1112 opdracht tot de aanleg van dijken van 2,50m hoog aan de rand van het eiland, de huidige Ringdijk Noord en Ringdijk Zuid, later uitgebreid met de Noorddijk aan de kust.
Regel 38:
Op [[30 mei]] [[1213]] wordt [[Damme (België)|Damme]] door de Fransen geplunderd, waarna ze een zeeslag tegen de Engelsen in de [[Sincfal]] verliezen tussen [[Knokke]] en Cadzand. In [[1295]] is er een conflict tussen graaf [[Floris V van Holland]] en de Vlaamse graaf [[Gwijde van Dampierre]] omtrent de heerschappij over Zeeland. De Hollanders verwoesten Sluis en Cadzand. Op [[28 maart]] [[1303]] wordt onder leiding van [[Willem III van Holland|Willem 's-Gravenzoon]] een plundertocht naar [[Walcheren]] gehouden. [[Willem III van Holland]] neemt wraak en trekt vanuit [[Arnemuiden]] op naar [[Terhofstede]] op het eiland van Cadzand. Brugge stuurt soldaten om Cadzand te verdedigen. De troepen van Willem vertrekken dezelfde dag nog.
=== Honderdjarige Oorlog ===
De 14e eeuw was onrustig daar zowel de Franse als de Engelse vloot regelmatig kwam binnenvallen. In [[1337]] begon de [[Honderdjarige Oorlog]] en vielen de Engelsen Frankrijk vanuit het noorden aan. Ze bezetten het Eiland van Cadzand en versloegen daar tijdens de [[Slag bij Cadzand]] het daar samengetrokken Franse leger onder leiding van [[Lodewijk II van Nevers]]. Daarna plunderden de Engelsen Cadzand. Ook in
Ook waren er opstanden zoals de [[Opstand van Kust-Vlaanderen]] van [[1323]]-[[1328]]. Dit alles was desastreus voor de economie. In [[1384]] landden de Engelsen weer op het eiland, nu om [[Gent]] te ontzetten dat door Brugge, Sluis en Aardenburg belegerd werd.
Regel 53:
Stormvloeden en ook de activiteiten van Schotse zeerovers belemmeren de economie.
=== Tachtigjarige Oorlog ===
Spoedig hierna ving echter de [[Tachtigjarige Oorlog]] aan. In [[1572]] namen de Watergeuzen [[Vlissingen]] in en begonnen van daar uit te plunderen. Oorspronkelijk door Spaanse troepen bezet hielden de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]] uit [[Vlissingen]] regelmatig rooftochten op het eiland, die ''landgangen'' werden genoemd. In [[1582]] werd door een groeiende groep protestanten verzocht om een predikant, maar sinds [[1587]] had [[Alexander Farnese|Parma]] de streek weer op de Staatsen veroverd en was ook Cadzand weer Spaans.
Regel 62:
In [[1604]] veroverde [[Maurits van Oranje|Prins Maurits]] Cadzand en van daaruit heel West-Zeeuws-Vlaanderen. Nu was Cadzand definitief Staats en sinds [[1606]] kwam predikant Rob de Rieu uit [[Sluis (stad)|Sluis]] over. In [[1609]] kreeg Cadzand haar eigen predikant, Marcus ab Halle. Geleidelijk werd de kerk, die een ruïne geworden was, hersteld en geschikt gemaakt voor de Hervormde eredienst. Door geldgebrek is pas in [[1641]] de noordbeuk hersteld. In [[1623]] woonden 1175 mensen op het Eiland van Cadzand.
=== Nieuwe tijd ===
In [[1685]] kwamen een aantal [[hugenoten]] uit de omgeving van [[Calais]] naar Cadzand. Er werd een [[Waalse kerk|Waals-Hervormde gemeente]] gesticht. Meer hugenoten kwamen, zoals in [[1713]] protestanten uit [[Rijsel]] en in [[1771]] protestanten uit [[Picardië]], de [[Champagne (streek)|Champagne]] en de omgeving van [[Orléans]]. De Waals-Hervormden kregen in [[1719]] een eigen gebouw maar fuseerden in [[1817]] met de Hervormde gemeente.
Regel 82:
In [[1974]] brandde de molen Nooitgedacht uit, maar in [[1977]] was deze weer gerestaureerd.
=== Toerisme ===
Landbouwer Augustinus Albrechts
De [[Eerste Wereldoorlog]] en de [[Crisis van de jaren 30|economische crisis]]
Vanaf [[1930]]
Na de [[Tweede Wereldoorlog]]
Vanaf [[1980]]
De aanpassing van familiebadplaats naar een mondaine Heilzame Zeebadplaats, als onderdeel van het gebiedsplan Natuurlijk Vitaal, is in 2010 van start gegaan. In het centrum en langs de kust worden appartementencomplexen en hoogwaardige recreatiebedrijven gebouwd, de hotels en strandpaviljoens verdubbelen hun capaciteit en slaaphuizen worden op het strand geplaatst. Boulevard en winkelcentra worden heringericht. In het kader van kustverdediging zijn de duinen verbreed en heringericht. Een jachthaven is in 2017 gerealiseerd. Agrarische bouwblokken worden landgoederen. Natuurgebied 't Zwin is verdubbeld. Deze kwaliteitsverbetering geldt voor de gehele kust van Cadzand-bad tot Breskens. De infrastructuur dient daaraan te worden aangepast. In 2025 zal het project afgerond zijn.
==Bezienswaardigheden==
[[
De zee en het strand zijn belangrijke trekpleisters voor Cadzand, maar de rustige dorpskern van Cadzand-Dorp staat in schril contrast met het toeristische Cadzand-Bad.
Regel 106:
==Afbeeldingen==
<gallery>
</gallery>
== Geboren in Cadzand ==
* dr. Johannes de Hullu ([[1846]]-[[1940]]), archivaris en historicus
* prof. dr. Izaak van Houte (1892-1989), hoogleraar orthopedagogiek
== Nabijgelegen kernen ==
[[Nieuwvliet]], [[Zuidzande]], [[Retranchement (plaats)|Retranchement]], [[Cadzand-Bad]]
== Zie ook ==
* [[Lijst van burgemeesters van Cadzand]]
* [[Lijst van rijksmonumenten in Cadzand]]
| |||