Energie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
k Wijzigingen door 213.124.85.50 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Magere Hein |
||
Regel 1:
{{Zie dp}}
[[Bestand:Energy-p-k-i.svg|thumb|Energie in drie vormen: [[Potentiële energie|potentieel]], [[Kinetische energie|kinetisch]] en [[Inwendige energie|inwendig]]]]
[[Bestand:Newtons cradle animation book.gif|thumb|Potentiële-, kinetische- en vervormingsenergie worden achtereenvolgens in elkaar omgezet]]
'''Energie''' is de capaciteit van een systeem om warmte, licht of beweging te produceren. Het is een natuurkundige [[grootheid]] die wordt gedefinieerd door de [[Hamiltonformalisme|hamiltoniaan]]. De [[SI-eenheid]] van energie is [[joule]]. Energie wordt ook aangeduid als de mogelijkheid om [[Arbeid (natuurkunde)|arbeid]] te verrichten, of ruimer: de mogelijkheid om een verandering te bewerkstelligen. Energie kan ook gezien worden als essentiële natuurlijke hulpbron, aangezien ze geconsumeerd, geproduceerd en gebruikt wordt door levende wezens.
== Algemeen ==
De toename van energie van een systeem is de totale hoeveelheid arbeid die moet worden verricht om vanaf een grondtoestand tot de huidige situatie te komen. Bijvoorbeeld hoeveel arbeid het kost om een zwaar voorwerp vanaf de grond op een tafel te zetten, of de hoeveelheid arbeid om een spiraalveer die eerst ontspannen was een bepaalde afstand in te drukken.
Regel 31 ⟶ 36:
:<math> E = \sqrt{m^2c^4 + p^2c^2}</math>
met ''E'' de totale energie, ''m'' de [[rustmassa]], ''c'' de [[lichtsnelheid]] en ''p'' de grootte van de [[impuls (natuurkunde)|impuls]]. Voor stilstaande deeltjes is de snelheid, en dus ook de impuls, gelijk aan nul wat terug de befaamde vereenvoudiging oplevert.
== Vormen van energie ==
Binnen de context van de [[natuurwetenschap]]pen worden verschillende vormen van energie gedefinieerd. Deze omvatten:
* [[Kinetische energie]] (bewegingsenergie)
* [[Gravitatie-energie]] (energieverandering in een gravitatieveld: zie ook [[Potentiële energie]])
* [[Elektromagnetische straling|Elektromagnetische energie]]
* [[Kernenergie]] (Nucleaire energie)
* [[Warmte]] (thermische energie)
* [[Straling]]
* [[Chemische energie]]
* [[Elektrische energie]]
* [[Magnetische energie]]
* [[Elastische energie]]
* [[Geluidsenergie]]
* [[Lichtenergie]]
* [[Massa (natuurkunde)|Massa]] (E=mc<sup>2</sup>)
== Thermodynamica en vrije energie ==
Regel 46 ⟶ 68:
Hoe zorgvuldig een machine ook wordt ontworpen, het is onvermijdelijk dat een deel van de beweging wordt omgezet in warmte door wrijving. In de ruimte is geen luchtwrijving, maar dan nog heeft de machine wrijving tussen zijn eigen onderdelen. Om van warmte weer arbeid te maken is wel mogelijk - denk aan een [[stoommachine]] - maar dat soort "warmtemotoren" heeft nooit 100% rendement, en het lukt dus nooit alle warmte weer terug te brengen naar arbeid.
Volgens de [[Tweede wet van de thermodynamica]] kun je met zo'n warmtemotor arbeid verrichten door warmte naar een reservoir met een lagere temperatuur te laten stromen. Om àlle warmte weer in arbeid om te zetten moet dat reservoir een temperatuur van [[Absolute nulpunt|0 K]] hebben, en houden. Maar in een [[gesloten systeem]] blijft dat reservoir niet zo koud: de temperatuur in het systeem wordt uiteindelijk overal gelijk en de machine komt tot stilstand.
== Zie ook ==
* [[Rendement (energie)]]
{{Woordenboek}}
[[Categorie:Energie| ]]
[[Categorie:Grootheid]]
| |||