Jodenhoed: verschil tussen versies

De '''Jodenhoed''' (latijn: ''pileum cornutum'' (gehoornde hoed)) was een torenvormig [[hoofddeksel]] dat [[Joden]] tijdens de [[middeleeuwen]] droegen in [[Europa (continent)|Europa]]. Het was in gebruik tussen [[717]] en [[1586]]. In de 11e tot 14e eeuw was de hoed een gebruikelijk onderdeel van de kleding van de [[Asjkenazische Joden|Ashekaneze]]. Tijdens het [[Vierde Lateraans Concilie]] onder [[paus Innocentius III]] van 1215 werd bepaald dat Joden en moslims verplicht een uiterlijk kenmerk van hun [[Religie|geloof]] te dragen, Dit werd in veel landen de Jodenhoed of een geel insigne.

 

De uitspraak van het concilie in 1215 droeg de wereldlijke macht op om Joden, [[Saracenen]]<ref>Met name genoemd.</ref> en moslims te dwingen een uiterlijk kenmerk van hun [[Religie|geloof]] voor te schrijven en dat per streek te definiëren. Zo werd de Jodenhoed niet overal ingevoerd. In [[Duitsland]] droegen de Joden al langere tijd [[hoed]]en van een bepaald model, dat was [[mode]]. Toen de hoed voorgeschreven werd verdween de hoed uit de Joodse mode en regionale kerkvergaderingen drongen erop aan dat de Joden hun torenvormige hoeden moesten blijven dragen. In de 15e eeuw werd de hoed gaandeweg vervangen door een gele of rode jodenring.

 

In de late middeleeuwen werd het dragen van de jodenhoed of -ring ook als straf opgelegd aan christelijke vrouwen die zich "met Joden hadden ingelaten"<ref>http://opac.khi.fi.it/cgi-bin/hkhi_de.pl?t_acsys=x&index=SYS&s1=Ik.09.02.05.04.02.%B7Schandstrafe{{dode link|datum=augustus 2017 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. De voorschriften dat Joden zich afwijkend moesten kleden verdwenen in de [[Eeuw van de Rede (tijdperk)|Eeuw van de Rede]] langzaam. De Franse Revolutie zorgde voor definitieve afschaffing. De nazi's grepen met de [[Jodenster]] op het gebruik terug.

 

In de Europese [[iconografie]] werd de jodenhoed zozeer kenmerk van het jodendom dat ook de mannelijke figuren van het [[Oude Testament]] jodenhoeden opgezet kregen. Ook in de [[heraldiek]] ging de jodenhoed, met name in [[helmteken]]s, een rol spelen. Men voerde de "Joodse held" [[Judas Maccabeus]] als helmteken. Hij werd dan herkenbaar door de jodenhoed of heidenhoed op het hoofd. Uniek is de "joodse" haan in het wapen van het Tsjechische plaatsje [[Česká Třebová]].