Winterreise (Schubert): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
ref |
literatuur |
||
Regel 1:
[[Image:Schubert Gute Nacht corrected.png|thumb|Begin van het eerste lied, ''Gute Nacht'']]
'''Winterreise''' (''Winterreis'') is een cyclus van 24 [[lied]]eren van [[Franz Schubert]] (op. 89, D. 911). De eerste "Abtheilung" van twaalf liederen werd voltooid in februari
==Inhoud==
Het zijn 24 getoonzette gedichten van [[Wilhelm Müller (dichter)|Wilhelm Müller]] voor [[zangstem]] en [[piano (instrument)|piano]].<ref>Zie hiertoe onderstaand de pagina ''Winterreise (Schubert)'' op Wikisource.</ref> Het verhaal lijkt betrekkelijk eenvoudig. Een jonge man wordt afgewezen en gaat daarop op reis. In het 24e lied ontmoet hij de ''Leiermann'', de speelman met de [[draailier]], een [[personificatie|verpersoonlijking]] van de dood
Er zijn vele analyses van de Winterreise gepubliceerd, ook van uitvoerende kunstenaars als [[Dietrich Fischer-Dieskau]], [[Gerald Moore]] en [[Ian Bostridge]]. Vele commentatoren plaatsen de cyclus in een politiek-maatschappelijk kader. In zijn boek ''Willst zu meinen Liedern deine Leier drehn?'' maakt de Duitse componist [[Wolfgang Hufschmidt]] een uitgebreide muzikaal-semantische analyse. Volgens hem zit de ''Winterreise'' in feite vol politiek-maatschappelijke kritiek. In feite symboliseert de winterreis de zoektocht van de mens naar zichzelf.
Müllers gedichten werden in zijn tijd als middelmatig omschreven. Deze kwalificatie zou door censors in omloop zijn gebracht om zijn populaire status te ondermijnen. Winterreise kan ook geïnterpreteerd worden als een beschrijving van de door de Restauratie ‘bevroren’ maatschappij.{{Bron?||2018|04|02}}
Regel 35:
# "Der Leiermann" (twee versies)
==
In 1993 werd een bewerking van deze cyclus gemaakt door [[Hans Zender]] voor tenor en klein orkest: [[Winterreise (Zender)|Winterreise, eine komponierte Interpretation]].
De dove acteur Horst Dittrich vertaalde de tekst van de liederencyclus in 2007 in de Oostenrijkse gebarentaal en nam hem in de jaren 2008 en 2009, in Wenen, Salzburg en Villach in een productie van ARBOS - Vereniging voor muziek en theater met pianist Gert Hecher en bariton Rupert Bergmann, gefilmd door Olgierd Koczorowski (PZG Szczecin, 2009). [[Jan Rot (zanger)|Jan Rot]] maakte een zogenaamde hertaling in het Nederlands van de liederen onder de titel ''Winterreis'', opgenomen in 2001 door [[bariton (zangstem)|bariton]] [[Maarten Koningsberger]] en [[pianist]] [[Roger Braun (pianist)|Roger Braun]].
== Zie ook ==
*[[Lijst van liederen van Franz Schubert]]
*[[Oeuvre van Franz Schubert]]
==
* {{de}} Elmar Budde: ''Schuberts Liederzyklen. Ein musikalischer Werkführer.'' C. H. Beck, München 2003, ISBN 3-406-44807-0
* {{en}} [[Ian Bostridge]], ''Schubert's Winter Journey: Anatomy of an Obsession''. London: Faber & Faber, 2014
** {{nl}} Ian Bostridge: ''Schuberts Winterreise - Een meesterwerk ontleed''. Hollands Diep, Amsterdam 2016. ISBN 978-90-4882741-1
* {{de}} Arnold Feil: ''Franz Schubert. „Die schöne Müllerin“, „Winterreise“.'' Philipp Reclam jun., Stuttgart 1996, ISBN 3-15-010421-1
* {{en}} [[Dietrich Fischer-Dieskau]]: ''Schubert's Songs''. New York: Knopf, 1977
* {{de}} Jürgen Hillesheim: ''Die Wanderung ins „nunc stans“. Wilhelm Müllers und Franz Schuberts „Die Winterreise“''. Rombach, Freiburg im Breisgau 2017, ISBN 978-3-7930-9849-2
* {{de}} Wolfgang Hufschmidt: ''Willst zu meinen Liedern deine Leier drehn? Zur Semantik der musikalischen Sprache in Schuberts „Winterreise“ und [[Hanns Eisler|Eislers]] „Hollywood-Liederbuch“.'' Pfau-Verlag, Saarbrücken 1997, ISBN 3-930735-68-7
* {{de}} Werner Kohl: ''Wilhelm Müllers „Die Winterreise“ oder wie Dichtung entsteh.'' Selbstverlag, München 2002, ISBN 3-00-009589-6
* {{de}} Ingo Kühl: ''Winterreise''. Berlin 1996
* {{en}} [[Gerald Moore]]: ''The Schubert Song Cycles – with thoughts on performance''. London: Hamish Hamilton, 1975
* {{en}} John Reed: ''The Schubert Song Companion''. New York: Universe Books, 1985. ISBN 0-87663-477-3
* {{de}} Christiane Wittkop: ''Polyphonie und Kohärenz. Wilhelm Müllers Gedichtzyklus „Die Winterreise“.'' M & P Verlag für Wissenschaft und Forschung, Stuttgart 1994, ISBN 3-476-45063-5
* {{en}} Susan Youens: ''Retracing a Winter's Journey: Schubert's Winterreise''. Ithaca, New York: Cornell University Press, 1991
== Externe links ==
*[https://web.archive.org/web/20120926115228/http://www.recmusic.org/lieder/assemble_texts.html?SongCycleId=47 Liedteksten met vertalingen in het Nederlands, Engels, Spaans, Italiaans, Frans, Catalaans, Koreaans en Fries]
* [http://imslp.org/wiki/Winterreise,_D.911_(Schubert,_Franz) Gratis bladmuziek op de site van het] [[International Music Score Library Project]]
| |||