Wikipedia

Trabzon (stad): verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Regel 28:
| portaal2 = Oost-Europa
}}
'''Trabzon''' ([[Grieks]]: Τραπεζούντα, Trapezounta), historisch bekend als '''Trebizonde''', is een stad aan de noordoostkust van [[Turkije]]. Het is tevens het hoofdstaddistrict van de gelijknamige [[Trabzon (provincie)|provincie]]. De stad telt 230.400 inwoners (2009) en ligt in een vruchtbare kuststreek aan de [[Zwarte Zee (hoofdbetekenis)|Zwarte Zee]], waar een [[gematigd klimaat|gematigd]] [[zeeklimaat]] heerst. Hoge bergen scheiden de stad van het binnenland van [[Anatolië]]. Trabzon was een prominente plaats aan de [[Zijderoute]] en werd in de eerste helft van de 19e eeuw van groot belang voor de internationale handel tussen Europa en Azië. De opening van het [[Suezkanaal]] in 1869 bracht een eind aan de intensieve internationale handel in de stad. Toch is het ook tegenwoordig nog een belangrijke haven aan de Zwarte Zee voor transport richting de Kaukasus en Iran. Trabzon is daarnaast ook cultureel, historisch en sportief gezien de belangrijkste stad aan de zuidkust van de Zwarte Zee en geldt derhalve als de onofficiële hoofdstad van de [[Pontus (gebied)|Pontus]] (de Turkse Zwarte Zeestreek [[Zwarte Zee-regio|Karadeniz]]). De bijnaam van de stad is ''Klein Istanboel'' of ''Klein Constantinopel'', vanwege haar keizerlijke geschiedenis (Grieks [[keizerrijk Trebizonde]]). Sinds de lokale verkiezingen van 2014 is de stad uitgebreid tot een 'metropoolregio' met ruim 800.000 inwoners.
 
== Etymologie ==
Regel 53:
[[Bestand:Trebizond map.jpg|thumb|right|270px|Kaart van Trabzon in 1604 door Julien Bordier.]]
 
Vanaf de 11e eeuw vestigden zich steeds meer [[Turkse volkeren|Turkse stammen]] in de omgeving ten westen van Trebizonde, met name de [[Çepni|Çepni Turken]]. Na de [[Slag bij Manzikert]] in 1071 werd de stad belegerd door de Seltsjoeken. Dankzij de hoge stadsmuren en de leiding van [[Theodore Gabras]], een lokale edelman, werd de stad van een Turkse overname gespaard. Na de overwinning rebelleerde Gabras tegen het Byzantijnse Rijk en regeerde Trabzon als een onafhankelijke staat. Ook na zijn dood in 1091 bleef de stad onafhankelijk, onder bestuur van zijn nazaten. Nadat de [[Vierde Kruistocht]] Constantinopel had geruïneerd tot het [[Latijnse Keizerrijk]], onder Venetiaanse en West-Europese dwingelandij, verhuisde de Oost-Romeinse of Byzantijnse Keizerlijke familie naar het Griekstalige Trebizonde. In april [[1204]] veroverden [[Alexios I Megas Komnenos|Alexius]] en [[David Megas Komnenos (broer van Alexios I)|David Comnenus]], kleinzonen van [[Andronikos I Gidos|Andronicus I]], met hulp van koningin [[Tamara van Georgië|Thamar van Georgië]] aan wier hof zij in ballingschap waren, de stad. Zij stichtten zo het [[Keizerrijk Trebizonde]] dat nog tot [[1461]] door de [[Comnenen]] geregeerd zou worden. Hiermee werd de stad in feite de derde en laatste, hoewel in omvang zeer bescheiden, incarnatie van Rome. Verschillende bouwwerken werden vervaardigd om deze naam eer aan te doen, waaronder ook een kleinere Hagia Sophiakerk die een vergelijkbare levensloop zou kennen met zijn grote broer in Constantinopel. Aan deze periode heeft de stad zijn bijnaam ''Klein Istanboel'' te danken. Handelaren uit de [[Republiek Genua]] kregen in de stad hun eigen handelswijk toegewezen (nu Iskender Paşa geheten), vergelijkbaar met hun wijk Pera (Kadikoy) in Constantinopel. Het kleine keizerrijk had ook bezittingen in de [[Krim (hoofdbetekenis)|Krim]] en beheerste de handel op de oostelijke helft van de Zwarte Zee. Trabzon verkreeg grote welvaart door de hoge belastingen die het kon heffen op de handel van en naar Perzië en China. [[Marco Polo (hoofdbetekenis)|Marco Polo]] verloor in de stad een groot deel van zijn kapitaal aan heffingen. Na de vernietiging van [[Bagdad (hoofdbetekenis)|Bagdad]] door de Mongolen in 1258 ontwikkelde Trabzon zich als noordelijk alternatief westelijk eindpunt van de Zijderoute. In 1306 kochten de Genuezen zelfs het Leonkastronkasteel aan de oostkant van de stad en de naastgelegen grond. Enkel met toestemming van de Genuese gemeenschap kon men hier een woning betrekken; het vormde dus net zoals het Griekse centrum en de Armeense wijk een soort enclave binnen de stad. Door de economische bloei kwamen in de 13e en 14e eeuw naast christenen en islamitische Çepni ook andere Turkse volkeren naar het Keizerrijk Trebizonde, zoals Joodse en sjamanistische [[Kumanen]] en [[Khazaren]]. Veel van hen bekeerden zich tot het orthodoxe christendom en vermengden met de lokale Griekse bevolking.<ref>[http://atlas.usv.ro/www/codru_net/CC18/1/kose.pdf The monastery of Soumela and ancient trade routes connected to it] Ismail Köse, Karadeniz TU</ref>
 
[[Bestand:Byzantine Greek Soldiers Alexander Manuscript Thessaly.JPG|thumb|right|270px|14e-eeuwse Byzantijnse illuminatie met soldaten uit Trebizonde.]]
Regel 59:
In de tijd van het [[Latijnse Keizerrijk]] probeerde Trebizonde zich op te werpen als de enig ware vertegenwoordiger van de Byzantijnse keizerlijke waardigheid, maar zij werden daarin uiteindelijk door de keizer van [[Nicaea]] [[Theodoros I Laskaris|Theodorus Lascaris]] gestopt. Later namen de Turken [[Sinop (stad)|Sinop]] in en scheidden de Griekse staten zo van elkaar. Trebizonde zou daarna geen rol meer spelen in de politiek van de hoofdstad. De stad hield het als onafhankelijk land echter wel enkele jaren langer uit dan de rest van het Byzantijnse Rijk, doordat het over het algemeen goede relaties onderhield met de Turken; niet enkel met de Turkstalige nomaden binnen hun rijk, maar ook haar naburige islamitische rijken. Een belangrijk middel om deze relaties vriendschappelijk te houden was het uithuwelijken van talrijke prinsessen van het keizerrijk.
 
[[Bestand:Fresco of Comneni at Agia Theotokos, Trebizond..jpg|thumb|left|200px|Portret van Irene Palaiologina, Alexios III Komnenos en Theodora Kantakouzene in het klooster van Theoskepastos (Kızlar of Meisjesklooster) in Trabzon, zoals afgebeeld door Charles Texier in 1864.]] Trebizonde was in de 14e en 15e eeuw, met name onder heerschappij van [[Alexios III Megas Komnenos]], tevens een belangrijke plaats voor het ontstaan van de [[renaissance (hoofdbetekenis)|renaissance]]. De fresco's die in de nieuwe kerken van de Comnenen werden geschilderd worden gezien als de vroegste uiting van [[renaissancekunst]]. Meerdere Pontische Grieken, onder wie [[Basilios Bessarion]] en [[George van Trebizond]], reisden naar Noord-Italië en namen Perzische en Byzantijnse vertalingen van Oudgriekse werken mee die zij gebruikten om de klassieke kennis er aan de Italianen te onderwijzen.
 
Gedurende de 15e eeuw zochten de Comnenen echter naar alternatieve bondgenootschappen, en sloten zij een verbond met de [[Ak Koyunlu]], de Turkse heersers van West-Iran, die in strijd waren verwikkeld met de Osmanen. Ook stuurde Trebizonde diplomaten naar West-Europa om steun te vergaren voor een onafhankelijk voortbestaan. Dit zagen de Osmanen op hun beurt als aanleiding om het keizerrijk Trebizonde te veroveren. De [[Ottomanen]] namen het bestuur van de stad uiteindelijk in [[1461]] over nadat de laatste keizer, [[David Megas Komnenos (keizer)|David Megas Komnenos]] zich overgaf. Hij kwam tot deze keuze nadat de Ponten bij enkele grote zeeslagen voor de kust waren teruggedreven en Trebizonde vijf weken lang was omsingeld door het Ottomaanse leger. Door deze heldhaftige daad bleven de steden van zijn rijk gespaard van plunderingen. Keizer David en zijn familieleden moesten de stad verlaten maar kregen ter compensatie een groot stuk land ten noorden van de wijk Galata in Constantinopel. De huidige naam van de populaire Europese wijk ([[Beyoğlu]]), waar zij samen met een deel van de elite uit de stad neerstreken, is een verwijzing naar David (de Bey of 'heer'). Vijf jaar later werden David Megas Komnenos en het grootste deel van zijn mannelijke familieleden echter alsnog geëxecuteerd, nadat brieven van hem werden aangetroffen waarin hij de Ak Koyunlu om steun zou hebben gevraagd om Trebizonde terug te veroveren. Na de overgave kregen andere prominenten uit de stad echter een nieuwe aanstelling voor het Ottomaanse Rijk. Zo kreeg bijvoorbeeld de Griekse wetenschapper [[Georgios Amirutzes]] de opdracht van [[Mehmet II]] om de werken van [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemaeus]] naar het Turks te vertalen voor de Ottomaanse onderwijsinstellingen. Amirutzes heeft in de Griekse geschiedschrijving een aparte rol; hoewel hij in Italië als ambassadeur van het Keizerrijk Trebizonde had geprobeerd steun tegen de Ottomanen te vergaren, wordt hem tegelijkertijd verweten keizer David overtuigd te hebben de stad op te geven in ruil voor een heimelijke aanstelling aan het Ottomaanse hof.
Regel 72:
Als hoofdstad van het gelijknamige [[Vilajet Trebizonde]] maakt de stad onder Osmaans bestuur een enorme groei door. Door verbeterde verbindingen met de Kaukasus en Iran groeide de stad uit tot een belangrijk knooppunt in de internationale handel, en ook steeds meer West-Europeanen vestigden zich in de stad. Trabzon was in de 18e en 19e eeuw ook een populaire plaats voor Europese reizigers om het Nabije Oosten te betreden of te verlaten, waardoor er vele beschrijvingen van de stad zijn overgebleven, zo ook stadsgezichten en enkele schilderijen. In de eerste helft van de 19e eeuw groeit de welvaart van de stadsbevolking zo sterk dat veel houten woningen in het centrum vervangen werden door riante panden van vulkanisch gesteente, die banken en handelshuizen huisvestten. Trabzon was met name van belang voor de bloeiende handel tussen Perzië en Europa omdat het de snelste overtocht bood, waarbij Afrika werd vermeden. Hoewel Perzië en het Ottomaanse Rijk niet altijd goede relaties onderhielden bleef Trabzon voor enkele decennia de belangrijkste haven voor Iraanse export. Tot vroeg in de 20e eeuw werd in enkele dorpjes langs de handelsroutes ten zuiden en zuidoosten van de stad zelfs nog Perzisch gesproken.
 
De opening van het [[Suezkanaal]] in 1869 was een zware klap voor de lokale economie, en tienduizenden namen aan het eind van de 19e eeuw een boot naar de noordelijke kuststeden van de Zwarte Zee, zoals [[Odessa (stad)|Odessa]] en [[Sebastopol (hoofdbetekenis)|Sebastopol]]. Hun nazaten leven tegenwoordig ook nog in Oekraïne en Rusland, maar een deel moest wegens vervolging verder reizen naar Griekenland of de Verenigde Staten. Tegelijkertijd arriveren tienduizenden vluchtelingen in de stad uit de [[Noordelijke Kaukasus]], zij zijn daar verjaagd door het leger van de tsaar. De aantallen Circassische vluchtelingen waren zo groot, en hun leed zo zwaar, dat er in de stad massagraven voor hen gemaakt moesten worden.<ref>[http://www.nosochi2014.com/news/sochi-is-haunted-by-the-ghosts-of-a-forgotten-genocideochi-n23716.php Sochi is haunted by the ghosts of a forgotten genocide]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }}, ''No Sochi'' 2014, 6 februari 2014</ref> Het vertrek van een deel van de christelijke bevolking van de stad en de komst van grote aantallen islamitische vluchtelingen maakt de Griekse en Armeense christenen ongerust. Deze angst bleek niet ongegrond. Nadat de Armeense intellectuelen in 1894 in Istanboel verregaande hervormingen hadden geëist van de Osmaanse sultan, werden in het vilajet Trebizonde meer dan duizend Armeniërs vermoord, als onderdeel van de [[Massamoorden op Armeniërs (1894-1896)|Hamidische slachtingen]]. De Grieks Orthodoxe bevolking van de provincie bleef echter zeer snel groeien; tussen 1893 en 1914 nam hun aantal met zo'n 60% toe tot 260.000 inwoners <ref>[https://www.scribd.com/doc/235543305/Kemal-Karpat-Ottoman-Population-1830-1914-Demographic-and-Social-Characteristics Ottoman Population 1830-1914, Demographic and Social Characteristics] Kemal Karpat, 1985, University of Wisconsin Press</ref>.
 
Ondanks economische tegenslagen en demografische veranderingen bleef de stad zich ontwikkelen. Culturele en technologische innovaties werden in Trabzon eerder gemeengoed dan in andere Ottomaanse steden. De kamelenkaravanen werden uit de stad verbannen en Europese kledingstijlen werden gangbaar. West-Europese tijdschriften hadden duizenden abonnees in de stad. De eerste fotostudio in het Ottomaanse Rijk buiten Istanbul opende in 1868 in Trabzon. Naast Russische, Armeense, Griekse en Italiaanse fotografen huisvestte de stad tevens de eerste fotografen van Turkse afkomst (Kitabi Hamdi Efendi en Osman Nouri). Aan het eind van de 19e eeuw had de stad Trabzon ongeveer 30.000 inwoners. De bevolking bestond uit zo'n 30% christelijke Grieken, 10% Armeniërs en ruim 50% moslims, waaronder islamitische Grieken, Turken, Lazen en vluchtelingen uit de Kaukasus. In de stad woonden ook enkele honderden Europeanen waaronder Italianen, Russen, Fransen, Britten en Amerikanen. In de volgende decennia zou dit drastisch veranderen.
Regel 134:
 
=== Onderwijs ===
[[Bestand:Phrontisterion of Trapezous.JPG|thumb|right|Het Phrontisterion van Trebizonde, dat van 1683 tot 1921 de belangrijkste hogeschool was in de [[Pontus (gebied)|Pontus]].]][[Bestand:Johannes Bessarion aport012.png|thumb|left|200px|[[Basilios Bessarion]], belangrijk figuur in de [[renaissance (hoofdbetekenis)|renaissance]].]]
Trabzon is al duizenden jaren een belangrijk educatief centrum van oostelijk Anatolië. Enkele eeuwen na Christus werd hier de Universiteit (Pandidakterion) van Trapezus opgericht, als een van de eersten in de wereld. Na turbulente periodes van invallen door Galaten en Vikingen verdween het hogere onderwijs een tijdlang uit de stad, maar op enig moment werd de Universiteit herbouwd. In de universiteit werd gedurende de Byzantijnse periode onderwezen in de geneeskunde, wiskunde, natuurkunde, sterrenkunde, en filosofie. De faculteit geneeskunde trok echter de meeste studenten. In de 14 eeuw, onder heerschappij van [[Alexios II Megas Komnenos]] en zijn kleinzoon [[Alexios III Megas Komnenos]] was de stad een van de plaatsen van belang voor het ontstaan van de [[Renaissance (hoofdbetekenis)|Renaissance]]. Door de onrust in Constantinopel vluchtten veel Byzantijnse intellectuelen naar Trebizonde. Na de grote stadsbrand van 1310 werd de geruïneerde Universiteit het volgende jaar heropend. Als onderdeel van de universiteit stichtte [[Gregory Choniades]] een academie voor de sterrenkunde met een [[observatorium]]. Choniades bracht de werken van Perzische geleerden als Shams al-Din al-Bukhari, Nasir al-Din al-Tusi en Abd al-Rahman al-Khazini mee uit Tabriz. Deze werken vonden later hun weg naar Europa. <ref>[https://www.academia.edu/29570856/Astronomy_in_the_Trebizond_Empire Astronomy in the Trebizond Empire] Ahmet M. Zehiroğlu (vertaald door Paula Darwish). Uit ''Trabzon İmparatorluğu'' 2016, Trabzon.</ref> De belangrijkste intellectueel die de stad voort bracht was [[Basilios Bessarion]]. Na de inname van de stad door de Ottomanen bleef het hoger onderwijs aanwezig, en in 1683 werd er een nieuwe Griekse hogeschool opgericht, het ''Phrontisterion van Trapezus''. Deze school zou tot 1921 de belangrijke blijven voor de Pontisch Griekse gemeenschap in de regio, en huist ook tegenwoordig nog een prestigieuze middelbare school. In de tweede helft van de 19e eeuw had het [[Vilajet Trebizonde]] al honderden scholen, de bewoners van de Of-vallei hadden zelfs de hoogste geletterdheid van het hele Ottomaanse Rijk.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20080611151243/http://www.karalahana.com/english/omer_asan.htm TRABZON GREEK: A LANGUAGE WITHOUT A TONGUE] Ömer Asan</ref> In 1955 werd de [[Karadeniz Technische Universiteit]] (KTU) opgericht, als eerste universiteit in Turkije buiten de grote steden Istanboel en Ankara. In 2011 had de universiteit 18 faculteiten en 42.000 studenten. De [[Avrasya Universiteit]] is de eerste private universiteit van Trabzon, en werd in 2010 opgericht.
 
[[Bestand:Hamsi EL.JPG|thumb|right|Hamsi ([[ansjovis]]).]]
Regel 161:
 
=== Sport ===
[[Trabzonspor]] is de succesvolle lokale voetbalclub. Het was tot voor kort de enige Turkse voetbalclub van buiten [[Istanboel (hoofdbetekenis)|Istanboel]] die de [[Süper Lig]] heeft gewonnen. Trabzonspor werd tussen 1975 en 1984 6 keer landskampioen. Daarna werd het enkele malen tweede. In het [[Süper Lig 2010/11|seizoen 2010-11]] verloor Trabzonspor op onderling resultaat de titel aan [[Fenerbahçe SK|Fenerbahce]], waarna dit team echter door de Turkse rechter, de [[UEFA]] en de [[Hof van Arbitrage voor Sport|CAS]] werd bestraft voor [[matchfixing]] in het betreffende seizoen. Trabzonspor claimt sindsdien de titel van dit seizoen. Regelmatig zijn er demonstraties van fans in Istanbul, Trabzon en Bern (bij het hoofdkwartier van de UEFA). Het vrouwenelftal werd in 2009 voor het eerst kampioen. Trabzonspor is ook op Europees niveau de succesvolste Turkse voetbalclub geweest, en wist onder andere gerenommeerde clubs als Barcelona, Inter Milaan, Liverpool, Aston Villa, Olympique Lyon en Ajax te verslaan. De club heeft als een van de weinige in het land een goede eigen jeugdopleiding. Hierdoor is de regio tot de belangrijkste leverancier van Turkse profvoetballers geworden. Trabzonspor heeft ook een succesvolle basketbal- en taekwondoafdeling.
 
In 2011 werd het [[Europees Jeugd Olympisch Festival zomer 2011|Europees Jeugd Olympisch Festival]] in Trabzon gehouden. Hiervoor werden nieuwe sportcomplexen gebouwd in Trabzon en de naastgelegen steden. Daarnaast is in 2011 begonnen met het aanleggen van een sport-eiland voor de kust van Trabzon, met onder andere een nieuw voetbalstadion voor 40.000 toeschouwers en diverse andere sportfaciliteiten.<ref>{{tr}}[http://fanatik.ekolay.net/Buyuk-mujde_3_Detail_35_170448.htm Büyük müjde!] (Fanatik, 1 april 2010)</ref> In 2014 werd het Europees Jeugd Kampioenschap Atletiek voor doven en slechthorenden in Trabzon gehouden, en in 2015 werd de FIBA [[EuroChallenge]] basketbal finale in Trabzon georganiseerd, alwaar [[Medical Park Trabzonspor]] in de laatste seconde verloor van JSF Nanterre.
 
=== Literatuur ===
[[Bestand:'Kéraban the Inflexible' by Léon Benett 087.jpg|thumb|right|De haven van Trabzon, uit ''Keraban de Stijfhoofdige'' van [[Jules Verne (hoofdbetekenis)|Jules Verne]]. In dit boek maken de hoofdpersonen een reis rond de [[Zwarte Zee (hoofdbetekenis)|Zwarte Zee]].]]
[[Bestand:Trabzon Gazeteciler Cemiyeti.jpg|thumb|right|Kantoor van de vereniging voor journalisten aan het centrale plein. Trabzon was naast Constantinopel, Izmir en Selanik een van de grote perscentra van het Ottomaanse Rijk. De drukkerij van Kitabi Hamdi is een van de oudste nog opererende van Turkije.]]
Trabzon heeft wegens zijn lange en bijtijds gewichtige geschiedenis ook sporen nagelaten in de wereldliteratuur. Met name schrijvers uit de renaissance, en later oriëntalisten in de 19e eeuw beschreven de stad.
De stad vormde een eindtoneel van [[Xenofon]]s [[Anabasis (Xenophon)|Anabasis]], een van de oudste literaire werken uit de westerse wereld. Nadat de stad vanaf de vroege Italiaanse renaissance in de 12e eeuw wordt aangedaan door Venetiaanse en Genuese handelaren kreeg de stad ook enige faam in West-Europa als een baken van handel en wetenschap in het nabije Oosten. In de 13e eeuw deed [[Marco Polo (hoofdbetekenis)|Marco Polo]] de stad aan op zijn wereldreis, en beschreef het in zijn boek 'De wonderen van de Oriënt'. [[William Shakespeare]] roemde de stad wegens zijn nuttige en ridderlijke toernooien in zijn werk 'Love's Labour's Lost'. [[Miguel de Cervantes Saavedra]] gaf zijn hoofdpersoon [[Don Quixote]], die de wereld wilde veroveren, de droom dat hij Trebizonde zou bemachtigen. Ook het karakter Picrochole van [[François Rabelais]] wenste de stad te bezitten. Ook [[Joost van den Vondel|Vondel]] en [[Voltaire (hoofdbetekenis)|Voltaire]] schreven werken die de heroïsche faam van de stad aanhaalden.
In de 19e en vroege 20e eeuw was de stad onder oriëntalisten een populaire plek om een reis door het nabije oosten te beginnen. Uit deze periode stammen werken als de Franse opera 'De Prinses van Trebizonde' van Charles Nuitter en Etienne Tréfeu, en het boek '[[Keraban de stijfhoofdige]]' van [[Jules Verne (hoofdbetekenis)|Jules Verne]]. De eerste uitgebreide geschiedschrijvingen van de stad werden gepubliceerd in 1870 door Savvas Iōannidēs en in 1877 door Şakir Şevket, beiden inwoners van Trabzon. Dit laatste boek, ''Trabzon Tarihi'', is het eerste historische werk dat is gebaseerd op de archieven van de Ottomaanse rechtbank.<ref>[http://lucian.uchicago.edu/blogs/ottomanturkish/files/2014/08/Late-Ottoman-and-Early-Republican.pdf Late Ottoman and Early Republican Turkish Historical Writing] door Cemal Kafadar en Hakan T. Karateke in " The Oxford History of
Historical Writing".</ref> Moderne literaire werken die zich deels in Trabzon afspelen zijn:
* ''L'immortelle de Trébizonde'', de eerste roman van de Franse schrijver Paule Henry Bordeaux, over de Armeense genocide.
Regel 195:
Vanwege het politiek-historisch verleden, en de functie als belangrijke haven, zijn er in Trabzon zijn ook enkele consulaten zoals die van Oostenrijk, Hongarije, Rusland, Georgië, Kirgizië en Iran. Ook Duitsland, Slowakije en Macedonië hebben een honorair consul in de stad. Nederland had een consulaat in de stad tot in de 20e eeuw.
 
[[Bestand:HagiaSophia,MarriageCana.jpg|thumb|left|200px|13e-eeuwse fresco in de [[Hagia Sophia (Trabzon)|Hagia Sophia]] van het huwelijk in Cana. In veel opzichten nog een middeleeuws werk, maar met een grote vrijheid die de Palaiologische, of Byzantijnse, [[Renaissance (hoofdbetekenis)|renaissance]] kenmerkt. <br><small>''(Fresco's buiten de gebedsruimte zoals dit werk in de [[Narthex]] zijn ongemoeid gelaten tijdens de conversie)''</small> ]]
 
==== Transformatie Hagia Sophia ====
Regel 212:
}}
[[Bestand:Trabzon City Centre.jpg|thumb|650px|left|Plattegrond van het centrum van Trabzon. Op de Hagia Sophia na liggen de belangrijkste bezienswaardigheden op de rechterhelft van deze kaart.]]
De stad Trabzon en de gelijknamige provincie zijn niet toeristisch. De meeste (vooral Oostersoosters-Orthodoxeorthodoxe) toeristen komen voor een kort bezoek aan het Sumelaklooster en de [[Hagia Sophia (Trabzon)|Hagia Sophia]]. Daarnaast komen er sinds enkele jaren veel Arabische toeristen uit landen aan de [[Perzische Golf]]. Het gebied herbergt echter een grote hoeveelheid aan natuurlijke, historische en culturele schatten en trekt sinds enkele jaren ook meer toeristen uit Europa, Japan en het Midden-Oosten. Daarnaast is de visumverplichting voor Georgiërs opgeheven en is er een nieuwe snelweg aangelegd naar de Georgische grensstad [[Batumi]], nu zo'n 2,5 uur rijden vanuit Trabzon.
 
{{Afbeelding combi
Regel 271:
 
=== Wintersport ===
Wegens een verbod op [[heliskiën]] in het grootste gedeelte van [[Europa (werelddeel)|Europa]] zijn de bergen ten zuidoosten van Trabzon voor Europese [[Freeride]]rs een alternatief geworden op verder weg gelegen gebieden in [[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]]. [[Uzungöl]], [[Ayder]] en [[İkizdere (stad)|Ikizdere]] zijn vertrekpunten voor heliskiën rond de hoogste pieken van het Pontisch Gebergte. In Europa is kritiek op heliskiën omdat het lawines kan veroorzaken. Hoewel diverse valleien geschikt zijn voor commerciële wintersport is er lang geen ontwikkeling in die richting geweest. Door de lokale bevolking wordt wel al langer in kleine schaal aan [[Ski-Alpinisme]] gedaan. De provincies Trabzon en Rize hebben meerdere plekken aangewezen die in de komende jaren moeten worden voorzien van wintersportaccommodaties. Ten zuiden van Trabzon, bij de Ziganapas, is een klein skiresort met 3 liften. Bij het Uzungöl-meer is in 2014 begonnen met de aanleg van 14&nbsp;km piste en kabelbanen. Het dichtstbijzijnde ontwikkelde wintersportgebied ligt echter bij de stad [[Erzurum (stad)|Erzurum]].
 
== Klimaat ==
Regel 327:
 
== Economie ==
Trabzon is een belangrijke havenstad. Traditionele producten uit de stad en haar omgeving zijn [[ansjovis]], [[hazelnoot|hazelnoten]], [[thee (plant)|thee]], [[tabak (hoofdbetekenis)|tabak]] en in mindere mate [[fruit (hoofdbetekenis)|fruit]], [[groente]] en [[honing]]. [[Textielindustrie]] ([[wol]], [[linnen]], [[zijde (textiel)|zijde]]), [[leer (stof)|leerbewerking]] en [[scheepsbouw]] behoren tot de industriële activiteiten in Trabzon. De regio staat al sinds de eeuwen voor Christus bekend om de lokale metaalwinning en bewerking. (Het nabijgelegen Gümüşhane betekent letterlijk 'zilveren huis', haar oude Griekse naam Argyròpolis betekent 'zilveren stad'). De metaalbewerkers en verkopers concentreren zich in de oude stad.
 
Vlak bij de haven is er een grote cementfabriek voor de constructie van infrastructurele projecten in het bergachtige gebied. Over land is Trabzon een belangrijke stad op de route tussen de Kaukasus en Europa. Ondernemers uit de stad zijn met name actief in de Georgische deelrepubliek [[Adzjarië]].
Regel 334:
 
== Verkeer ==
Als historische havenstad aan het uiterste westen van de zijderouteZijderoute heeft Trabzon zijn belang als overslagpunt van goederen behouden, maar personentransport over de zee is door de aanleg van het vliegveld drastisch afgenomen. Met goed weer is er in de zomer een dagelijkse ferry naar [[SochiSotsji]] in [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]]. Vanwege de ruige condities op zee vaart deze dienst in de winter maar 1 maal per week.
 
Trabzon ligt aan de Turkse kustweg die onder andere [[Samsun (stad)|Samsun]] in het westen met Batumi en [[Tbilisi]] in Georgië in het oosten verbindt. Tussen de kustweg en de stad ligt nog een secundaire parallelweg voor het lokale vervoer.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Trabzon_(stad)"