Uitgevonden traditie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k linkerbij |
k kromtaal - ref verplaatst |
||
Regel 1:
[[Bestand:George IV in kilt, by Wilkie.jpg|thumb|230px|[[George IV van het Verenigd Koninkrijk|George IV]] in [[kilt]] door [[David Wilkie (schilder)|David Wilkie]], 1829.<br/>Hoewel de Schotse kilt pas sinds de zestiende eeuw wordt gedragen, symboliseert die sinds de negentiende eeuw de [[Schotse cultuur]], daarbij teruggrijpend op een vermeende [[Kelten|Keltische]] achtergrond.]]
'''Uitgevonden tradities''' (Engels: ''invented traditions'') zijn nationale symbolen en rituelen die worden voorgesteld als oude [[traditie]]s. Door te verwijzen naar een ver verleden wordt een [[nationale identiteit]] geschapen die de nationale eenheid bevordert of het bestaan van bepaalde instituties of culturele gebruiken legitimeert. Vaak uit zich dit in de vorm van [[anachronisme]]n. Als zodanig zijn uitgevonden tradities een vorm van [[geschiedvervalsing]] die, hoewel meestal moedwillig gepleegd, ook kan voortkomen uit gebrek aan kennis of onbegrip van de beschikbare kennis.
== Achtergrond ==
Regel 17:
De bekendste uitgevonden tradities betreffen de natie, en de meeste daarvan zijn uitgevonden in de 19e eeuw.
=== België ===
[[Bestand:Ambiorix.jpg|200px|thumb|[[Standbeeld van Ambiorix]] (1866)
* De koppeling van de ''[[Belgae]]'' uit de [[oudheid]] en de ''[[Belgen]]/Belges'' als de inwoners van het in 1830 opgerichte België; centrale figuur hierbij werd [[Ambiorix (persoon)|Ambiorix]]. In werkelijkheid was ''Belgae'' slechts een verzamelnaam voor verscheidene Gallische (Keltische) en enkele Germaanse stammen woonachtig in ''[[Gallia Belgica]]'' die vóór de komst van de Romeinen helemaal geen eenheid vormden; zo was Ambiorix slechts de koning der [[Eburonen]]. In 1830 werd België opgericht als unitair koninkrijk met een deels Nederlandstalige (Germaanse) en deels Franstalige (Romaanse) bevolking, wat niet overeenkomt met de antieke toestand. Het huidige grondgebied van België is bovendien veel kleiner dan van ''Gallia Belgica'' (in de periode 90-297) en ''[[Belgica Secunda]]'' (in de periode 297-5e eeuw) en ongeveer de helft van het huidige grondgebied lag destijds niet eens in ''Gallia Belgica'' of later ''Belgica Secunda'', maar in de provincie ''[[Germania Inferior]]'', later ''[[Germania Secunda]]'', die ook grote delen van Nederland en Duitsland omvatte.
* De koppeling van de [[Brabantse Omwenteling]] (1790) en de [[Belgische Revolutie]] (1830); het meest opvallend is de gelijkenis tussen de vlag van de [[Verenigde Nederlandse Staten]] en de [[vlag van België]], die allebei de traditionele kleuren lenen van [[hertogdom Brabant|Brabant]] en [[Graafschap Henegouwen|Henegouwen]]. Dit in weerwil van het feit dat de Omwenteling gericht was tegen [[Habsburgse monarchie|Oostenrijk]] en men toenadering zocht tot [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Nederland]], terwijl de Revolutie gericht was tegen [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden|Nederland]] en men toenadering zocht tot [[Julimonarchie|Frankrijk]].
Regel 23:
=== Duitsland ===
[[Bestand:Otto Albert Koch Varusschlacht 1909.jpg|150px|thumb|''Die Varusschlacht'' (1909) met Arminius' "Germaanse" krijgers
*De [[Slag in het Teutoburgerwoud]] (9 n.Chr.) is sinds de herontdekking van [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]' geschriften in de [[renaissance]] voor een groot deel gemythologiseerd als het begin van de Duitse natie die zich bevrijdde van het juk van de [[Romeinse Rijk|Romeinen]]. [[Arminius (veldheer)|Arminius]], die volgens de huidige stand van de geschiedwetenschap niet meer was dan de sterk [[romanisering|geromaniseerde]] aanvoerder van een gelegenheidsverbond van enkele Germaanse stammen, werd onder de naam ''Hermann de Germaan'' een Duitse volksheld die onder meer werd vereerd met het [[Hermannsdenkmal]] (gebouwd in 1838-1875) bij [[Detmold]]. In allerlei kunstwerken worden hij en zijn krijgers afgebeeld als typisch "Germaans", met hoorns of vleugels op hun helmen, een oprekking van de wijdverbreide mythe dat de eveneens "Germaanse" [[Vikingen]] die droegen in gevecht.<ref>[http://www.ikhebeenvraag.be/vraag/25834 Ik heb een vraag.be: Hadden vikinghelmen hoorns en zo ja van welk dier?]</ref> In werkelijkheid gebruikten de grotendeels geromaniseerde Germanen tijdens hun opstand vooral Romeinse wapens en uitrustingen. Het [[Teutoburgerwoud]] zelf heette tot de 17e eeuw ''Osning'', maar door Tacitus' vermelding van een zeker ''teutoburgiensis saltus'' besloot men het om te dopen om zo een verband tussen verleden en heden te kweken; de archeologie heeft inmiddels echter uitgewezen dat de veldslag waarschijnlijk zo'n 50 km noordelijker heeft plaatsgevonden.
*In zijn ''Commentaar op Daniël'' (ca. 407)
=== Frankrijk ===
[[Bestand:Sacre de Charlemagne.jpg|200px|thumb|Karel de Grote in kroningsmantel met Franse lelies
*Een hoogmiddeleeuwse legende wil dat de [[Merovingen|Merovingische]] koning [[Clovis I]] de [[Franse lelie]] van een engel uit de hemel ontving als een verbondsteken van God met de koning van Frankrijk. Een beroemde illustratie uit het [[Bedford-getijdenboek]] verbeeldt deze uitgevonden traditie. In navolging hiervan schilderde [[Jean Fouquet]] rond 1455-1460 de [[kroning|keizerskroning]] van [[Karel de Grote]] te [[Rome (stad)|Rome]] in 800, waarbij Karel een [[Koningsmantel (kledingstuk)|kroningsmantel]] droeg, bedekt met [[Franse lelie]]s. In werkelijkheid komt de Franse lelie of ''fleur-de-lys'' pas in de 13e eeuw voor het eerst voor op het wapenschild van de Franse koningen.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993-2002) s.v. ''fleur-de-lys''. Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref>
=== Nederland ===
Enkele bekende Nederlandse voorbeelden van uitgevonden tradities:
[[Bestand:Monument Battle of Heiligerlee.jpeg|200px|thumb|Het Graaf Adolfmonument (1873)
*De [[Slag bij Heiligerlee (1568)]] als begin van de Nederlandse Opstand, waardoor het de [[Tachtigjarige Oorlog]] genoemd kon worden (in het licht van de [[Vrede van Münster]] in 1648), maar vooral grotendeels ten gunste van [[Willem van Oranje]] als leider van de Opstand (en bij uitbreiding de legitimiteit van het Huis Oranje-Nassau op de Nederlandse troon). Het [[Graaf Adolfmonument]] (eerste monument 1825, tweede monument 1873) is hiervan een bekende uitdrukking: het toont hoe Oranjes broer [[Adolf van Nassau (1540-1568)|Adolf van Nassau]], die sneuvelde tijdens de slag, heldhaftig en opofferingsgezind was voor de "vrijheid der Nederlanden". Hoewel bijgaand plakkaat correct vermeldt dat het de "eerste zege" was, was de slag zeker niet het eerste gevecht van het hele conflict dat al begon met de [[Beeldenstorm]] in 1566 en daaropvolgende veldslagen ([[Slag bij Wattrelos|Wattrelos]], [[Slag bij Oosterweel|Oosterweel]]) en belegeringen ([[Beleg van Valencijn (1567)|Valencijn]]) en daarom strikt genomen niet getypeerd kan worden als een "tachtigjarige worsteling". Deze eerdere gevechten worden doorgaans niet genoemd of omschreven als een "voorspel" ([[Robert Fruin (historicus)|Fruin]] 1859) op de 'eigenlijke' oorlog die begint zodra Oranje zich ermee gaat bemoeien; feit is dat Oranje tot 1568 afzijdig bleef van de gevechten en bij Oosterweel zelfs de kant van de regering koos omdat hij toen nog meende dat gewapende strijd tegen de Spanjaarden zinloos was, en daarom de burgers van [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] verbood om de [[geuzen (Tachtigjarige Oorlog)|geuzen]] te hulp te komen die bij Oosterweel werden afgeslacht.
*De [[Bataafse mythe]] (17e eeuw) stelde dat de [[Nederlanders]] (Hollanders) afstamden van de [[Bataven]]; de Nederlandse Opstand tegen het [[Spaanse Rijk]] zou in feite een vervolg zijn op de [[Bataafse Opstand]] tegen het Romeinse Rijk (vergelijk de slag in het Teutoburgerwoud onder "Duitsland"). Het verdoezelde grotendeels de religieuze tegenstellingen van de Nederlanders onderling en benadrukte de culturele tegenstelling van "Germanen" (Bataven/Nederlanders) als "vrijheidsstrijders" enerzijds en "Romanen" (Romeinen/Spanjaarden) als "onderdrukkers" anderzijds. Onder meer [[Hugo de Groot (rechtsgeleerde)|Hugo de Groot]] heeft in zijn ''Tractaet vande oudtheyt vande Batavische nu Hollandsche republique'' (1610) deze mythe gepromoot.
Regel 52:
* Verenigde Staten: [[Uncle Sam]] of [[Vrijheidsbeeld (New York)|Lady Liberty]]
* Verenigd Koninkrijk: [[Britannia (symbool)|Lady Britannia]]
{{Appendix}}
| |||