|
hoi
[[Bestand:Olive-oil-1412361 1920.jpg|thumb|right|260px|[[Tomaat|Tomaten]], [[basilicum (soort)|basilicum]] en [[olijfolie]], typische ingrediënten in de Italiaanse keuken]]
De '''Italiaanse keuken''' omvat de inheemse [[kookkunst]] van het [[Apennijns Schiereiland|Italiaanse schiereiland]]. Deze keuken is zeer gevarieerd en [[seizoen]]sgebonden. Er wordt veel belang gehecht aan het gebruik van [[versheid (nieuw)|verse]] ingrediënten. Met name de eenvoud van de gerechten, vaak met slechts enkele ingrediënten waarbij de verhoudingen nauwkeurig worden afgewogen, zijn typerend voor de Italiaanse keuken.
Doordat de [[Risorgimento|Italiaanse eenwording]] pas in [[1861]] plaatsvond is de keuken sterk regionaal verdeeld. Elk gebied heeft haar [[Streekproducten|eigen specialiteiten]] en lokale smaak. De Italiaanse keuken is in vele landen bekend, en wordt wereldwijd geïmiteerd. Internationaal vindt men [[pizzeria]]'s en in veel huishoudens worden er op de Italiaanse keuken gebaseerde [[pasta (deegwaar)|pasta]]gerechten gemaakt.
[[Kaas]] en [[wijn]] spelen een centrale rol. Het land kent dan ook vele kazen en wijnen met een eigen [[Denominazione di origine controllata|regionale keurmerk]]. Verder speelt [[koffie]] een centrale rol in het Italiaanse leven. Met name de [[espresso]] en de [[Cappuccino]] die beide in Italië zijn ontstaan.
== Literatuur ==
De basis voor de hedendaagse Italiaanse keuken werd gelegd door [[Pellegrino Artusi]] in zijn alom bekende [[kookboek]] [[De wetenschap in de keuken en de kunst om goed te eten|La Scienza in cucina e l'Arte di mangiar bene]]. In dit werk probeerde hij de Italiaanse keuken samen te vatten en nieuw leven in te blazen, boven alles door het gebruik van traditionele ingrediënten. Artusi had de opvatting dat zelfs een arm Italië het plezier van goed eten kon ondervinden. Hierin werd hij beïnvloed door de filosofie van de [[cucina povera]]. Vrij vertaald betekent dit "armeluis keuken". Deze kookstijl is gericht op het ten volste benutten van ingrediënten en staat aan de basis van de Italiaanse keuken. Een hedendaags standaardwerk over de Italiaanse keuken is de [[Zilveren Lepel]].
== Enkele gerechten ==
[[Bestand:Bolognese grated cheese.jpg|thumb|right|260px|Pasta met [[Bolognesesaus]] en [[Parmezaanse kaas]], zowel de saus als de kaas zijn streekgerechten uit [[Emilia-Romagna]]]]
* [[Pasta (deegwaar)|Pasta]], is het basisvoedsel van de Italiaanse keuken. Het is een deegwaar dat gekookt wordt totdat het zacht is en kent verschillende verschijningsvormen, zoals [[spaghetti]], [[macaroni]] en [[Penne (pasta)|penne]] of gevulde pasta zoals [[ravioli]] en [[cannelloni]]. Waar en wanneer pasta precies ontstaan is, is nog steeds onderwerp van debat maar de eerste beschrijving stamt uit [[1154]] op [[Sicilië]]. Er bestaan veel bekende, vaak regionale, sauzen die over de pasta worden geserveerd.
* [[pizza]], is een bodem van deeg met verschillende ingrediënten erop. Er zijn vele varianten waarvan de [[Pizza margherita]] een van de bekendste is en ook het eenvoudigst. De pizza werd voor het eerst beschreven in de [[10e eeuw]] in de stad [[Gaeta (stad)|Gaeta]]. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] veroverde dit gerecht de [[Verenigde Staten]] waar eigen varianten ontstonden, zoals de ''New York-style pizza'' en de ''Chicago-style pizza'' (deze is extra dik en heeft meer de vorm van een taart). Een van de meest gegeten pizza's is de [[Pizza Hawaï]] die voor het eerst in Canada werd geserveerd.
* [[Lasagne]], een ovenschotel met laagjes saus, gescheiden door laagjes deeg. Het recept ontstond waarschijnlijk in [[Napels (stad)|Napels]] in de 14e eeuw.
* [[Pesto]], een saus gemaakt van onder andere verpulverde [[knoflook]], [[pijnboompit]]ten en [[basilicum (soort)|basilicum]]. Het recept komt oorspronkelijk uit [[Genua (stad)|Genua]] maar is mogelijk gebaseerd op een ouder recept uit de [[Romeinse Rijk|Romeinse tijd]]. Pesto wordt voor van alles gebruikt en onder andere als saus over de pasta.
== Gangen ==
[[Bestand:Gelato.jpg|thumb|right|260px|[[Consumptie-ijs|Gelato]], schepijs]]
Voor de Italiaanse keuken worden de volgende gangen onderscheiden.
*''Aperitivo'', ([[aperitief]]) een alcoholisch drankje voorafgaand aan de maaltijd.
* ''Antipasto'', betekent voorafgaand aan de maaltijd, is een hapje vooraf. Dit kan een warm of koud gerecht zijn. Bijvoorbeeld een kleine salade.
* ''Primo'', eerste gang. Een klein warm gerecht. Bijvoorbeeld pasta, soep of risotto.
* ''Secondo'', hoofdmaaltijd. Vaak gebakken vis of vlees.
* ''Contorno'', bijgerecht dat bij de Secondo wordt geserveerd. Vaak salade of gekookte groenten.
* ''Formaggio e frutta'', het eerste nagerecht. Dit is een kaasplankje en/of fruit.
* ''Dolce'', iets zoets zoals taart, cake, [[tiramisu]] of [[Consumptie-ijs|gelato]].
* ''Caffè'', een kop [[koffie]].
* ''Digestivo'', een klein glas sterke drank. Bijvoorbeeld [[likeur]], [[Grappa (drank)|grappa]] of [[limoncello]]. Dit om de gerechten die zwaar op de maag liggen wat te verzachten.
{{clearleft}}
== Zie ook ==
*[[Lijst van Italiaanse gerechten]]
{{Commonscat|Cuisine of Italy|Italiaanse keuken}}
{{navigatie keukens Europa}}
[[Categorie:Italiaanse keuken| ]]
| 