Wikipedia

Anathema: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
verduidelijkt
verplaatst naar Votiefgave
Regel 1:
{{Samenvoegen|Votiefgave}}
{{Zie artikel|Voor de band met dezelfde naam zie: [[Anathema (band)]]}}
 
[[Bestand:WLANL - koopmanrob - Etruskisch jongetje (RMO).jpg|thumb|150px|right|[[Etrusken|Etruskische]] bronzen jongen met eend (detail), ca. 100 v.Chr. De inscriptie (''[[Corpus Inscriptionum Etruscarum|CIE]]'' 446) vermeldt dat Velia Fanacna het voor haar zoon aan de godin Thufltha wijdde ([[Rijksmuseum van Oudheden|RMO]], [[Leiden]]).]]
 
'''Anathema''' ([[Oudgrieks]]: {{Polytonic|ἀνάθημα}}, lett. "het opgestelde") is in de [[klassieke archeologie]] de aanduiding voor een [[artefact (archeologie)|artefact]] dat in de [[klassieke oudheid|oudheid]] door een bezoeker van een heiligdom aan een godheid werd geschonken. In de Christelijke traditie kreeg het woord de betekenis van een vervloeking met als resultaat [[excommunicatie]].
Regel 9:
 
Anathemata in de oorspronkelijke betekenis werden gegeven als dankbetuiging voor een verleende gunst of om een bepaalde wens kracht bij te zetten. Een andere veel voorkomende benaming is wel ''[[ex voto]]'', hoewel deze term meer wordt geassocieerd met soortgelijke gebruiken binnen de [[Rooms-katholieke Kerk|Katholieke Kerk]]. Correcte Nederlandse aanduidingen zijn ''wijgeschenk'' en ''votiefgift''.
 
Klassieke anathema zijn in vele vormen en variaties gevonden, dikwijls vervaardigd in terracotta, brons en natuursteen. Typerend zijn de kleine antropomorfe figuurtjes, die voorbeelden uit de contemporaine beeldhouwkunst imiteren. De figuurtjes stellen vaak de ontvanger (dat wil zeggen de god) of de gever (dat wil zeggen de bezoeker van het heiligdom) voor. Een speciaal genre vormen de zogenaamde anatomische anathemata, die vooral worden aangetroffen in en rond heiligdommen voor goden die zijn verbonden met de geneeskunst, zoals [[Asklepios]], [[Apollo (Griekse mythologie)|Apollon]] en [[Hygeia]]. Deze wijgeschenken verbeelden, vaak in terracotta, delen van het menselijk lichaam: hoofden, handen, voeten, maar ook borsten, genitaliën en uteri. Door dergelijke objecten te schenken hoopte men dat de godheid het betreffende lichaamsdeel zou genezen, of de stukken konden zoals eerder vermeld als dankbetuiging in de heiligdommen worden geplaatst.
 
Anathemata zijn niet zelden van een [[inscriptie]] voorzien. Deze zogenaamde [[votiefsteen|votiefstenen]], dedicatie- of wij-inscripties vermelden vaak de naam van de dedicant en van de geëerde godheid. Vele inscripties zijn in vaste constructies geformuleerd. Illustratief is onderstaand voorbeeld, een Griekse inscriptie op een op [[Chios (eiland)|Chios]] vervaardigde schaal in terracotta, gevonden op het terrein van het heiligdom van Aphrodite te [[Naukratis]] in noordelijk Egypte (thans in het [[British Museum]]):
 
<blockquote>
{| border="0" width="100%"
|-
| valign="top" |
{{Polytonic|'''Σώστρατος μ' ἀνέ[θ]ηκεν τᾖ φροδίτηι'''}}<br />
''Sostratos wijdde mij aan Aphrodite''<br />
| valign="top" |
|}
</blockquote>
[[Bestand:Votive inscription thermae coriovallum.jpg|miniatuur|150px|rechts|[[Votiefsteen]] in de thermen van Coriovallum van raadslid Marcus Sattonius lucundus uit Xanten gewijd aan Fortuna ([[Thermenmuseum]], [[Heerlen]])]]
In [[Hellas]], [[Etrurië]] en elders werden anathemata bij tempels geplaatst. Sommige typen wijgeschenken konden aan de tempel worden opgehangen. Dit gebruik nam op sommige plekken zulke vormen aan, dat men genoodzaakt was de geschenken te verwijderen. Uit respect voor de goden werden deze anathemata binnen de [[peribolos]] van het heiligdom in een kuil (''bothros'') ritueel begraven. De vondst van zo'n [[votiefdepot]] verschaft de [[archeologie]] veel informatie.
 
==Christendom==
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Anathema"