Duitsland: verschil tussen versies

Terwijl in andere streken van West-Europa enkele gecentraliseerde staten ontstonden, zoals Engeland, Frankrijk of Spanje, bleef het [[Heilige Roomse Rijk]] ('van de Duitse natie') in de middeleeuwen en daarna een soort [[confederatie]] (statenbond). De Duitse [[Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers|keizer]] had betrekkelijk weinig macht, en de modernisering in de vroege moderne tijd gebeurde op het niveau van de individuele landen. Vele streken, vooral in het agrarische en conservatieve oostelijke deel van het 'Roomse Rijk' liepen wat betreft ontwikkeling achter ten opzichte van de meer verstedelijkte westelijk gelegen streken. De keizer werd door de vorsten van sommige landen gekozen, de [[keurvorst]]en. Vanaf de 15e eeuw kwamen allede meeste keizers uit de dynastie [[Huis Habsburg (hoofdbetekenis)|Habsburg]], die toen [[Oostenrijk]] regeerde. Naast Oostenrijk en [[Beieren]] in het zuiden werd later ook [[Pruisen (hoofdbetekenis)|Pruisen]] een van de belangrijkste Duitse staten.

Na 1815 vormden de meeste Duitstalige (maar ook niet-Duitstalige) gebieden de [[Duitse Bond]], die net als het oude Rijk geen bondsstaat maar een statenbond was. Het voornaamste orgaan van de Bond was de Bondsvergadering (ook [[Bondsdag]] genoemd), een congres van afgevaardigden van de enkeleindividuele vorsten. Onder hen was trouwens ook de koning van Nederland in zijn functie als groothertog van [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] (later ook [[Limburg (Verenigd Koninkrijk der Nederlanden)|Limburg]]). Bij de opkomende liberale en nationale beweging was de Bond weinig geliefd: hij diende in hun zichtoptiek voornamelijk als instrument van de vorsten om de persvrijheid en de oprichting van politieke partijen te onderdrukken.

In maart 1848, na een nieuwe revolutie in Frankrijk, ontstonden ook onrusten in Duitsland. Bang voor een gewelddadige revolutie beloofden vele Duitse vorsten grondwetten en gekozen parlementen (voor zover die nog niet bestonden). Voor het eerst kozen de Duitsers een nationale vergadering. Ze kwam in Frankfurt bij elkaar (daarom ''Frankfurter Nationalversammlung'') en moest Duitsland een nationale grondwet geven. De oude machten konden echter het roer welweer keren en de revolutie in 1849 onderdrukken; de Pruisische koning nam de keizerkroon uit handen van de revolutionairen niet aan. Vele liberale verworvenheden in de enkeleindividuele staten werden teruggedraaid. Toch maakte de democratische ervaring indruk; bijvoorbeeld het algemeen kiesrecht van 1848/1849 was het voorbeeld voor de latere natiestaat.