Huis Plantagenet: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
taalverbeteringen; toevoeging "Heerlijkheid Ierland" verwijderd, niet duidelijk wat dit toevoegt
Regel 6:
|colspan="2"|Het wapen van de vorsten uit het huis Plantagenet van [[1340]]-[[1422]] (links) en vanaf 1422 (rechts).
|}
Het '''huis Plantagenet''' was een koninklijke dynastie die van [[1154]] tot [[1485]] over het [[koninkrijk Engeland]] regeerde. De familie veroverde ook [[Wales]] en [[Ierland (eiland)|Ierland]] ([[Heerlijkheid Ierland]]) en regeerde daarnaast over grote delen van [[Frankrijk]]: [[Normandië]], [[Aquitanië]], [[Maine (provincie)|Maine]], [[Anjou (provincie)|Anjou]], [[Touraine]], [[Gascogne]] en [[Saintonge]]. De Franse bezittingen gingen echter in de [[Honderdjarige Oorlog]] verloren; in [[1453]] was alleen [[Calais]] nog in Engelse handen.
 
De naam Plantagenet werd door de koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam voerde was [[Richard van York]], de vader van de koningen [[Eduard IV van Engeland|Eduard IV]] en [[Richard III van Engeland|Richard III]]. Vanaf ca. [[1448]] voerde hij deze geslachtsnaam. De naam is afgeleid van ''Planta genesta'', de [[Latijn]]se benaming voor [[brem (plant)|brem]]. Het was de bijnaam van [[Godfried V van Anjou]], de stamvader van het geslacht, die de gewoonte had een bremtakje op zijn helm te dragen.
Regel 14:
 
[[Bestand:Richard1TombFntrvd.jpg|thumb|330px|Graftombe van [[Richard I van Engeland|Richard I Leeuwenhart]] en zijn schoonzuster, de vrouw van Jan zonder Land [Isabella van Angoulême] in de [[abdij van Fontevraud]].]]
In de vijftiende15e eeuw viel het huis Plantagenet uiteen in twee zijlinies, het [[Huis York]] en het [[Huis Lancaster]], die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de [[Rozenoorlogen]]. Deze Rozenoorlogen eindigden in [[1485]] met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis [[Tudor (dynastie)|Tudor]], [[Hendrik VII van Engeland|Hendrik VII]]. Hiermee kwam er eind aan de dynastie der Plantagenets. Hendrik VII stamde echter van moederszijde af van [[Jan van Gent]], de vierde zoon van [[Eduard III van Engeland|Eduard III]]; hij zette dus het geslacht der Plantagenets indirect voort.
 
De Plantagenets werden door de Tudors als een bedreiging gevreesd. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, [[Eduard Plantagenet]], werd daarom in [[1499]] geëxecuteerd door [[Hendrik VII van Engeland|Hendrik VII]]. Zijn zuster [[Margaretha Pole]] werd in [[1541]] door [[Hendrik VIII van Engeland|Hendrik VIII]] ter dood gebracht. Hiermee stierf de lijn van de Plantagenets in de directe lijn uit.
Regel 28:
* [[1377]] – [[1399]]: [[Richard II van Engeland|Richard II]]
 
=== zijlinieZijlinie Lancaster (1399-1471) ===
* 1399 – [[1413]]: [[Hendrik IV van Engeland|Hendrik IV Bolingbroke]]
* 1413 – [[1422]]: [[Hendrik V van Engeland|Hendrik V]]
* 1422 – [[1471]]: [[Hendrik VI van Engeland|Hendrik VI]]
 
=== zijlinieZijlinie York (1461-1485) ===
* 1461 – [[1483]]: [[Eduard IV van Engeland|Eduard IV]]
* 1483: [[Eduard V van Engeland|Eduard V]]