Grondwet: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Zie ook: historische landen/vlaggen
Geen bewerkingssamenvatting
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
Regel 4:
Constituties variëren van land tot land, maar toch zijn er enkele bijna-universele kenmerken. Constituties regelen de organisatie van de [[overheid]], ze zeggen bijvoorbeeld of het een [[parlement]]air of [[president]]ieel systeem is, welke mechanismen de [[wetgevende macht]] heeft om de [[uitvoerende macht]] (het [[bestuur]]) te controleren, wat de rol is van de [[rechterlijke macht]] en op welke manier de macht verdeeld is tussen de centrale overheid en decentrale organen, zoals [[provincie]]s en [[gemeente (bestuur)|gemeenten]].
 
Ze erkennen meestal ook een aantal fundamentele rechten en vrijheden van burgers, de zogenaamde grondrechten. De betekenis van die rechten kan heel verschillend zijn. Klassieke grondrechten, zoals ''"vrijheid van meningsuiting"'', hebben veelal "horizontale werkinghorizontalwerking", dat wil zeggen dat ze niet alleen de burgers beschermen tegen de Staat, maar dat ze ook gelden tussen de burgers onderling. Ze zijn afdwingbaar via de burgerlijke rechter. Sociale grondrechten, zoals ''"het recht op werk"'', hebben alleen "verticale werking" en zijn niet via de rechter af te dwingen: ze houden vooral een zorgplicht van de overheid in, dat wil zeggen: de overheid moet zich ervoor inspannen dat zo veel mogelijk burgers ervan kunnen profiteren.
 
Vrijwel alle [[democratie]]ën hebben een geschreven grondwet. Voorbeelden van landen zonder geschreven grondwet zijn het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Israël]]. Het constitutioneel recht ligt daar vast in wetten, gewoontes en rechtspraak.