Tweede Kamerverkiezingen 2017: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
bron |
Invoegen nieuwe sectie "Handmatig tellen van stemmen" naar aanleiding van de wijzigingen in het kiesproces vlak voor de verkiezingen, om zo fraude uit te sluiten. |
||
Regel 43:
Bij de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] werd de lijsttrekker bepaald door een interne voorverkiezing tussen toenmalig partijleider [[Diederik Samsom]] en minister en vicepremier [[Lodewijk Asscher]]. Enkele andere kandidaten hadden zich gemeld, maar zij werden niet goedgekeurd door de kandidatencommissie van de partij. Na het niet eens te zijn met de voorwaarden besloot [[Jacques Monasch]] uit de partij te stappen. Op 28 november begon hij een eigen partij: [[Nieuwe Wegen]]. Op 8 december 2016 werd Asscher, met 54,5 procent van de stemmen, tot winnaar van de PvdA-lijsttrekkersverkiezing uitgeroepen.
= Handmatig tellen van stemmen =
Op 30 januari 2017 kwam in de media dat de software die gebruikt zou worden om de getelde stemmen van elk kiesbureau bij elkaar op te tellen en vaststellen van de verkiezingsuitslag, vatbaar was voor hackaanvallen<ref>{{Citeer web|url=https://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/met-potlood-stemmen-onveilig-verkiezingsuitslag-eenvoudig-te-hacken|titel=Met potlood stemmen onveilig: verkiezingsuitslag eenvoudig te hacken|bezochtdatum=2017-09-08|werk=RTL Nieuws}}</ref>. De ontdekking van de zwakheden werd door Sjoerd van der Hoorn gemeld aan RTL Nieuws<ref>{{Citeer web|url=https://tweakers.net/nieuws/120667/proces-stemmen-tellen-nederlandse-verkiezingen-eenvoudig-te-hacken.html|titel=Proces stemmen tellen Nederlandse verkiezingen eenvoudig te hacken|bezochtdatum=2017-09-08|werk=Tweakers|taal=nl-NL}}</ref>. In opdracht van hen heeft beveiligingsonderzoeker Sijmen Ruwhof verder onderzoek gedaan en rapport uitgebracht<ref>{{Citeer web|url=https://sijmen.ruwhof.net/weblog/1166-how-to-hack-the-upcoming-dutch-elections|titel=How to hack the upcoming Dutch elections – and how hackers could have hacked all Dutch elections since 2009 {{!}} Weblog {{!}} Sijmen Ruwhof|bezochtdatum=2017-09-08|werk=sijmen.ruwhof.net|taal=en-US}}</ref>. Op 3 maart heeft minister Plasterk aan de Tweede Kamer laten weten dat het papieren proces leidend zou zijn<ref>{{Citeer web|url=https://www.kiesraad.nl/actueel/nieuws/2017/02/16/plasterk-telhulpmiddelen-bij-berekening-verkiezingsuitslag-toegestaan|titel=Plasterk: telhulpmiddelen bij berekening verkiezingsuitslag toegestaan|bezochtdatum=2017-09-08|auteur=Kiesraad|werk=www.kiesraad.nl|taal=nl-NL}}</ref>.
Alhoewel er geen sprake zou zijn van het digitaal uitbrengen van een stem, moesten de stemtotalen per stembureau wel in de Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV) ingevoerd worden. Deze software werd voor de verkiezingen per CD aan alle gemeenten uitgedeeld. Hoewel er instructies beschikbaar waren om de authenticiteit van de CD te controleren, werd dit niet geforceerd en bestond er de mogelijkheid dat kwaadwillenden de CD konden onderscheppen en vervangen. Daarnaast spraken de instructies ook over een onbeveiligde link via waar inhoud van de CD geverifieerd kon worden. Hierdoor ontstond de mogelijkheid dat iemand een malifide website voorgeschoteld zou krijgen.
Het uitwisselen van de stemtotalen tussen bureau's zou plaats vinden door speciaal geprepareerde bestanden via een USB-stick uit te wisselen. Dit moest vergezeld worden van een papieren afdruk van dezelfde gegevens, waarop ook een SHA1-hashcode geprint werd. Deze hashcode zou bij de invoer van de gegevens in het volgende systeem, vergeleken moeten worden met de hashcode van de data op de USB-stick. Als de afzender echter een malifide versie van de OSV-software draaide óf zelf kwade bedoelingen had, was het simpel mogelijk om de bestanden op de USB-stick te manipuleren en een andere uitslag in te voeren. De papieren versie zou ongewijzigd blijven, behalve dat de hashcode zou worden aangepast om te corresponderen met de data op de USB-stick. Aangezien bij het ontvangen van de verkiezingsuitslag door OSV de ontvangen gegevens niet werden getoond en niet werd geforceerd om de hashcode te controleren, zou een dergelijke hack op een niveau tussen hoofdstembureaus kunnen leiden tot grootschalige manipulatie van de uitslag. Zo zijn er in de kieskring Utrecht bijvoorbeeld 811.369 stemmen uitgebracht<ref>{{Citeer web|url=https://www.kiesraad.nl/adviezen-en-publicaties/rapporten/2017/3/processen-verbaal-uitslag-hoofdstembureaus-tweede-kamerverkiezing/proces-verbaal-hoofdstembureau-kieskring-utrecht-tweede-kamerverkiezing-2017|titel=Proces-verbaal hoofdstembureau kieskring Utrecht Tweede Kamerverkiezing 2017|bezochtdatum=2017-09-08|auteur=Kiesraad|datum=|werk=www.kiesraad.nl|uitgever=|taal=nl-NL}}</ref>. Als op dit niveau manipulatie had plaatsgevonden, hadden er in potentie dus eenzelfde aantal stemmen door een enkele aanvaller naar de hand gezet kunnen worden. De kiesdeler voor deze verkiezingen was 70.107, wat staat voor zo'n elf zetels in de Tweede Kamer. De uitslag die de OSV-software zou geven, zou direct gelden als definitieve uitslag. De Kieswet schrijft voor dat zodra de nieuwe leden van de Tweede Kamer zijn toegelaten, zelfs in het geval van bewezen fraude er geen mogelijkheid meer is tot herroepen van de uitslag<ref>{{Citeer web|url=https://www.kiesraad.nl/verkiezingen/waterschappen/uitslagen/hertelling-en-herstemming|titel=Hertelling en herstemming|bezochtdatum=2017-09-08|auteur=Kiesraad|werk=www.kiesraad.nl|taal=nl-NL}}</ref>.
Doordat de leverancier van de OSV-software ([https://www.ivu.de/produkte-und-loesungen/ivuelect.html IVU.elect] van IVU Traffic Technologies AG) een Duits bedrijf was, hebben hackers van de [[Chaos Computer Club]] die van de bevindingen van Van der Hoorn hebben vernomen, in aanloop naar de [[Duitse Bondsdagverkiezingen 2017]] de daar gebruikte software onder de loep genomen. Geconcludeerd werd dat de gebruikte software ook daar gebreken vertoont<ref>{{Citeer web|url=https://www.ccc.de/en/updates/2017/pc-wahl|titel=CCC {{!}} Software to capture votes in upcoming national election is insecure|bezochtdatum=2017-09-08|werk=www.ccc.de|taal=en}}</ref>. Het verschil met het verkiezingsproces in Nederland is echter dat in Duitsland de software alleen gebruikt wordt voor een voorlopige uitslag. De definitieve uitslag in Duitsland wordt pas bekend gemaakt nadat alle stemmen handmatig zijn geteld.
==Deelnemende partijen==
| |||