Breien (textiel): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 28:
 
=== Industriële revolutie ===
Voor de [[industriële revolutie]] werden er verschillende toestellen uitgevonden om het breien te vergemakkelijken. Zo vond de Engelse predikant [[William Lee (uitvinder)|William Lee]] in 1589 een mechanischemechanisch breimachine[[breiraam]] uit, de zogenaamde ''[[stocking frame]]'' of ''knitting frame''. Koningin Elizabeth gunde Lee echter geen patent, uit vrees voor de impact op de Engelse handarbeid. Uiteindelijk verhuisde Lee naar [[Frankrijk]]. De [[Hugenoten|hugenoot]] [[Hendrik IV van Frankrijk|Hendrik IV]] was de uitvinding beter gezind en verleende Lee een patent. Na het overlijden van de koning in 1610 en van William Lee in 1614, bracht diens broer James de machines terug naar [[Londen]]. Londen werd daarna langzamerhand een van de twee textielcentra van Engeland. Ook [[Thoroton]], in de buurt van [[Nottingham]], produceerde machinaal breiwerk. Hier was Lees leerjongen namelijk blijven werken met de machine van zijn werkgever, met enkele verbeteringen tot gevolg. Tot in de 18e eeuw vormden Nottingham en [[Leicester (Engeland)|Leicester]] het hart van de textielnijverheid in de [[East Midlands]]. Het duurde bijna een eeuw eer mechanisch breien goed en wel ingang vond in de Engelse nijverheid. Toch heeft de breimachine van Lee een grote impact gehad. Tot de automatische breimachine in 1864 werd ingevoerd, domineerdedomineerden verschillende soorten ''stocking frames'' de [[Huiselijke industrie|huiselijke]] en [[ambachtelijke industrie]].<ref name=unravel154158>{{nl}} ''Unravel'' 2011, p. 154-158.</ref>
 
[[Bestand:The Knitting Woman painting by William-Adolphe Bouguereau.jpg|{{largethumb}}|Breiend meisje, door [[William-Adolphe Bouguereau]], 1869]]
In 1864 vond [[William Cotton]] uit [[Leicestershire]] de ''full-fashioned machine'' uit. Vanaf de 19e eeuw werden de breimachines mechanisch aangedreven. Tegelijkertijd verschenen ook rondbreimachines op het toneel, waarmee kousen gebreid konden worden. In deze periode konden de machines echter nog niet meerderen of minderen. Daardoor sloten deze producten niet erg fraai om het been. De uitvinding van [[nylon]] rond 1940 betekende een ware revolutie, omdat dit materiaal in de vorm van een been kon worden gebracht door het te verhitten. In de twintigste20e eeuw konden de breimachines steeds sneller breien, en werden de mogelijkheden voor patroonbreien steeds groter. Tegenwoordig bestaan er computergestuurde breimachines die zeer veelzijdig zijn. Gebreide kledingstukken zijn nu gemeengoed, zonder dat een breier er vele uren aan bezig hoeft te zijn.
 
Behalve op het platteland werd er na de industriële revolutie niet meer gebreid in de westerse wereld, tot breien opnieuw geïntroduceerd werd als vrijetijdsactiviteit in de 19e eeuw.
 
Breien wordt in het Europa van na de 19e eeuw vooral gebezigd door [[vrouw]]en. Daarvoor werd er evenwel vooral door Europese mannen gebreid, zoals schaapherders tijdens het hoeden van hun kudden. Tot in de 20e eeuw was de breiende [[schaapherder]] of [[visserij|visser]] nog een normaal verschijnsel. Voor het breien worden vooral [[wol]] en [[acrylvezel|acryl]] of [[katoen]] gebruikt, maar in principe kan elk materiaal dat tot garen gevormd kan worden voor het breien worden gebruikt. Zo was in de zestiende16e eeuw het gebruik van zijde en gouddraad voor gebreide religieuze gewaden in zwang.
 
=== 20e eeuw ===