Normatieve grammatica: verschil tussen versies

De '''prescriptieve''' of '''normatieve grammatica''' beschrijft de taal met als doel aanwijzingen te geven voor juist taalgebruik. Dit doel kan in een algemeen voorlichtende context worden nagestreefd,. maarHet doel kan ook educatief/ of pedagogisch zijn.

Aan discussies over "taalgebruik", over "goed" en "fout" liggen vaak verschillen van inzicht ten grondslag. Opvattingen over [[taal]] en taalgebruik lopen zeer uiteen. De belangrijkste benaderingen zijn de ''descriptieve'' en de ''normatieve''. De descriptieve [[grammatica]] is beschrijvend, de normatieve wilgeeft aanwijzingen en wenken geven.

Hoewel de begrippen ''prescriptief'' en ''normatief'' elkaar goeddeels overlappen, is het laatste begrip iets ruimer. De normatieve grammatica omvat voorschriften, en is in dat opzicht prescriptief. Zij geeft echter ook verbodsbepalingen, en. dieDie worden ''proscriptief'' genoemd.

HetDe isbeoefenaren eenvan de taalwetenschap hebben als belangrijke taak van de taalwetenschap, verschijnselen in de taal te ''beschrijven''. Dit houdt in dat taalregels, maar ook praktijkgevallen van taalgebruik, worden geconstateerd, geïnventariseerd, en vaak ook gesystematiseerd. Daarbij wordt geen waardeoordeel uitgesproken:; er worden veeleer waarnemingen gedaan. Gepoogd wordt tot een veelomvattende beschrijving te komen, waarin alle regels in hun samenhang een plaats vinden.

Aan dat verhitte debat ligt een normatieve opvatting ten grondslag:; men is op zoek naar "zuiverheid" van taalgebruik, of naar "beschaafd" taalgebruik, kortom, naar een standaard. Termen als "[[Standaardnederlands]]" en het oudere "Algemeen beschaafd Nederlands" geven aan deze wens uitdrukking.

Waar deze wens vandaan komt, is een vraag die op zichzelf weer onderwerp van debat is:. De antwoorden worden gezochtop verschillende plaatsen gezocht:
*in het onderwijs, ;
*in de gegroeide traditie van normatieve grammatica's (waarin soms zelfs andere talen, zoals het [[Latijn]] tot norm werden verheven), maarzoals ookbij het kunstmatige voorschrijven van het gebruik van "hen" en "hun")
*in sociale of [[sociolinguïstiek|sociolinguïstische]] oorzakencontext. (menMen wil weten "hoe het hoort", men wil "erbij horen", ofmen wil zijn of haar "sociale status" verbeteren).

De antwoorden waarmee taalautoriteiten, of zij die als zodanig worden beschouwd, aan deze maatschappelijke vraag tegemoet komen, vormen een onderdeel van de [[taalpolitiek]]. ExtremenDe beide uiterste antwoorden zijn:

In de praktijk worden in de normatieve grammatica een aantal voorschriften gegeven, het een bindender dan het ander, en met uiteenlopende mate van maatschappelijke aanvaarding. Zo is de standaard[[spelling]] van de [[Nederlandse Taalunie]] bindend (maar sanctieloos) voorgeschreven voor gebruik door de overheid en binnen het onderwijs,. nietDeze spelling is echter niet voorgeschreven voor het taalgebruik in alle andere situaties. Een ander voorbeeld is ''Hun hebben'': allerwegen wordt dit foutbeoordeeld geacht,als maarfout intaalgebruik. In de dagelijkse praktijk komtvan hetde gesproken taal wordt deze woordcombinatie veelvuldig voorgebruikt. In de geschreven taal zal men het weinig aantreffen.