Wikipedia

Borculo: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
enige red.
Regel 23:
| lon_dir = E
}}
[[FileBestand:Borculo 1642.jpg|{{largethumb}}|Borculo 1642]]
[[Bestand:MonumentBorculo.jpg|thumb|Monument ter herinnering aan de stormramp in 1925]]
'''Borculo''' ([[Nedersaksisch]]: ''Borklo'') is een [[Lijst van Nederlandse steden met stadsrechten|stad]] in de gemeente [[Berkelland]] in de [[Achterhoek]], provincie [[Gelderland]]. De rivier de [[Berkel (rivier)|Berkel]] loopt door het centrum van de stad. Het kasteel Borculo (het Hof), waaraan de plaats zijn naam te danken heeft, was de zetel van de [[Heerlijkheid Borculo|Heren van Borculo]].
 
== Geschiedenis ==
In de 12e eeuw worden in schriftelijke bronnen de Heren van Borculo voor het eerst genoemd. Zij waren verbonden aan het Kasteel Borculo, dat omstreeks die tijd gebouwd was op een goed verdedigbare plaats aan de [[Groenlose Slinge]]. Bij het kasteel is de nederzetting Borculo ontstaan. Of de nederzetting is genoemd naar de heren van het kasteel, of dat de heren hun naam ontleenden aan het kasteel en/of de nederzetting is onduidelijk. Het is allerminst zeker datof Borculo vanaf het begin aan de rivier de [[Berkel (rivier)|Berkel]] gelegen heeft, aangezien de oude hoofdstroom aantoonbaar vanaf [[Haarlo]] in noordwestelijke richting gelopen heeft. Deze oude bedding heet thans de [[Bolksbeek]]. De verlegging van de Berkel is een belangrijke politieke en landschappelijke ingreep geweest. Doel hiervanervan iswas dehet verbeterdeverbeteren van de verdedigbaarheid van het kasteel geweest.
 
Er is echter nog een bijzonderheid aan de stichtingslocatie: hetHet kasteel lag op een punt waar drie kerspelgrenzen bij elkaar kwamen: [[Eibergen]], [[Groenlo]] en [[Geesteren (Gelderland)|Geesteren]]. Deze drie kerspels[[kerspel]]s hoorden onder het [[bisdom Münster]]. In hoeverre dehet locatiekasteel vanhandelsroutes strategischmoest belang voor de handel was,beschermen is twijfelachtigonduidelijk. De oude handelsweg vanuit [[Zutphen (stad)|Zutphen]] naar het oosten liep over de Lebbenbrug en de Heelweg naar Groenlo en raaktede Borculo[[Hessenweg]] dus niet. Vanuitvanuit [[Deventer]] liep de ouderichting [[HessenwegVreden]] ging over Neede, Mallem en Rekken. naarBeide Vreden.belangrijke wegen deden dus Borculo niet aan.
 
Het gebied dat de heren van Borculo bestuurden omvatte aanvankelijk waarschijnlijk slechts het kasteel en een klein gebied daar omheen (Deugenweerd, Dijcke of Dijkhoek en de Waterhoek). In de loop van de Middeleeuwen wisten zij hun gebied en rechten uit te breiden, zodat ook de kerspelen Geesteren, Neede, Eibergen en Groenlo er onder vielen. Als nederzetting bij het kasteel wordt Borculo pas voor het eerst in 1337 genoemd. In dat jaar stichten de heer en vrouwe van Borculo een kapel in die nederzetting, die in [[1375]] [[stadsrechten]] kreeg. Deze stadsrechten zijn alleen bekend uit een document dat in [[1590]] opnieuw vervaardigd werd, omdat het originele charter bij de [[stadsbrand]] verloren was gegaan.
 
In [[1777]] werd de heerlijkheid Borculo aangekocht door Prins Willem V van Oranje-Nassau. Daardoor voert de Nederlandse koning [[Willem-Alexander der Nederlanden|Willem-Alexander]] nog steeds de [[adel (klasse)|adel]]lijke titel ''Heer van Borculo''. Zie [[Titels Nederlandse koninklijke familie#Titels van de Koning der Nederlanden|Titels Nederlandse koninklijke familie]].
 
De rijk van [[Vicarie|vicarieën (geestelijke stichtingen)]] voorziene kapel van Borculo werd in 1509 verheven tot parochiekerk en losgemaakt uit het moederkerspel Geesteren. Tegelijkertijd werd het kasteel Borculo losgemaakt uit het moederkerspel Eibergen en aan de nieuwe parochie Borculo toegevoegd. De gemeente Borculo is ontstaan in [[1795]] uit de voormalige stad, het kasteel en het schependom Dijcke of Dijkhoek. De gemeente Geesteren is toen ontstaan uit de voormalige voogdij Geesteren, een bestuurlijk district in de Heerlijkheid Borculo. Op 1 januari [[1818]] zijn de twee samengevoegd. Borculo was sindsdien een zelfstandige gemeente waar ook [[Geesteren (Gelderland)|Geesteren]], [[Gelselaar]], [[Haarlo]] en [[Leo-Stichting]] deel van uit maakten. In 2005 werd ze samengevoegd met de buurgemeenten Eibergen, Neede en Ruurlo tot de nieuwe gemeente [[Berkelland]].
 
Op 1 januari [[1818]] zijn de twee samengevoegd. Op [[10 augustus]] [[1925]] werd Borculo getroffen door (vermoedelijk) een [[windhoos]] met een diameter van één à twee kilometer die grote verwoestingen aanrichtte. Deze ramp wordt vaak de [[stormramp van 1925|Stormramp van Borculo]] genoemd en er is nu een museum dat aandacht besteedt aan deze episode in de geschiedenis van het stadje. Tot [[2005]] was Borculo een zelfstandige gemeente, daarna werd het ten gevolge van een [[gemeentelijke herindeling]] samengevoegd met de buurgemeenten [[Eibergen]], [[Neede]] en [[Ruurlo]] tot [[Berkelland]]. Naast Borculo vielen ook [[Geesteren (Gelderland)|Geesteren]], [[Gelselaar]], [[Haarlo]] en [[Leo-Stichting]] onder het voormalige gemeentebestuur.▼
 
▲Op 1 januari [[1818]] zijn de twee samengevoegd. Op [[10 augustus]] [[1925]] werd Borculo getroffen door (vermoedelijk) een [[windhoos]] met een diameter van één à twee kilometer die grote verwoestingen aanrichtte. Deze ramp wordt vaak de [[stormramp van 1925|Stormramp van Borculo]] genoemd en er is nu een museum dat aandacht besteedt aan deze episode in de geschiedenis van het stadje. Tot [[2005]] was Borculo een zelfstandige gemeente, daarna werd het ten gevolge van een [[gemeentelijke herindeling]] samengevoegd met de buurgemeenten [[Eibergen]], [[Neede]] en [[Ruurlo]] tot [[Berkelland]]. Naast Borculo vielen ook [[Geesteren (Gelderland)|Geesteren]], [[Gelselaar]], [[Haarlo]] en [[Leo-Stichting]] onder het voormalige gemeentebestuur.
== Musea ==
* [[Brandweermuseum Borculo]] met daarin het [[Stormrampenmuseum]], gevestigd in de voormalige Hofschool.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Borculo"