Cristero-oorlog: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k cosmetisch |
|||
Regel 3:
| afbeelding=Cristeroscolgados.jpg
| onderschrift =Opgehangen Cristero's in Jalisco
| date=[[september]] [[1926]]
| place=West-Mexico
| casus=[[Wet-Calles]], kerkboycot
Regel 16:
| casualties2=
}}
De '''Cristero-oorlog''' ([[Spaans]]: ''Guerra Cristera'') of '''Cristiada''' was een [[burgeroorlog]] in [[Mexico (land)|Mexico]] tussen de [[antiklerikalisme|
==Voorgeschiedenis==
Het conflict tussen Kerk en staat sluimerde al sinds het invoeren van de [[Mexicaanse grondwet van 1917|grondwet van 1917]], waar een aantal
De presidenten [[Venustiano Carranza]], [[Adolfo de la Huerta]] en [[Álvaro Obregón]] voerden deze artikelen niet naar de letter uit zodat het niet tot een uitbarsting kwam. Wel waren er op staatsniveau een aantal radicale gouverneurs, waaronder [[Tomás Garrido Canabal]] in [[Tabasco (staat)|Tabasco]] en [[Adalberto Tejeda]] in [[Veracruz de Ignacio de la Llave|Veracruz]], die werk maakten van de antiklerikale wetgeving en de Katholieke Kerk vervolgden. President [[Plutarco Elías Calles]] begon na zijn aantreden in [[1924]] ook op landelijk niveau werk te maken van het doorvoeren van de antiklerikale wetgeving.
Regel 31:
Op [[1 januari]] [[1927]] werden de Cristero's formeel opgericht door [[René Capistran Garza]]; andere voorname Cristeroleiders waren [[Pedro Quintanar]], [[Jesús Degollado]] en [[Enrique Gorostieta]]. De regeringstroepen werden geleid door [[Joaquín Amaro]] en [[Heliodoro Charis]], en werden gesteund door [[Nationale Agraristische Partij|agraristische]] milities. Doordat de overheid de opstand niet als serieus beschouwde kon deze zich al snel over het hele land verspreiden. Na hun eerste successen echter wisten de opstandelingen zich aan het eind van het jaar slechts te handhaven in het westen van Mexico.
De Cristero-oorlog was bijzonder bloedig. De regeringstroepen moordden dorpen en families uit die de Cristero's ondersteunden, terwijl
[[Bestand:Ejército Unión Popular Cristera.jpg|thumb|Cristero's]]
Regel 46:
De Cristero-oorlog is nog steeds een gevoelig onderwerp in Mexico. Voor katholieken waren de jaren twintig een moeilijke periode, waar loyaliteit aan de natie en aan het geloof met elkaar concurreerden. De Mexicaanse overheid heeft de Katholieke Kerk decennialang bekritiseerd wegens intolerantie en het weigeren zich aan de Mexicaanse wet te houden, terwijl de Katholieke Kerk de overheid een gebrek aan respect voor de [[godsdienstvrijheid]] verweet. De Mexicaanse regering en progressief-liberale elites in Mexico-Stad zetten in de jaren twintig voortdurend aan tot vervolging van de Kerk, onder andere door regeringstroepen te gebieden in bepaalde streken de geestelijkheid en hun aanhangers uit te roeien. Pas in de jaren negentig normaliseerde de verhouding tussen Kerk en staat. In [[1992]] heropende president [[Carlos Salinas]] de diplomatieke betrekkingen met het [[Heilige Stoel|Vaticaan]]. In hetzelfde jaar stemde het [[Congres van de Unie]] met steun van alle grote partijen in met een grondwetswijziging die kerken rechtspersoonlijkheid toekenden en priesters het [[stemrecht]] gaf. Op [[21 mei]] [[2000]] werden 25 vermoorde priesters uit de Cristero-oorlog door [[paus Johannes Paulus II]] heilig verklaard. Om politieke gevoeligheden te vermijden werden priesters die zelf de wapens hadden opgenomen uitgesloten van heiligverklaring, hoewel er wel enkelen (waaronder [[Agustín Pro]]) zalig werden verklaard. Desalniettemin blijft de Cristero-oorlog een omstreden onderwerp; in [[2008]] ontstond bijvoorbeeld nog een politieke rel toen gouverneur [[Emilio González Márquez]] van Jalisco 90 miljoen peso's beloofde voor de bouw van een kerk gewijd aan Cristeromartelaren.
Lange tijd was de heersende opvatting onder historici dat de Cristero-oorlog het sluitstuk was van de strijd tussen Kerk en staat die was begonnen bij de verjaging van de [[jezuïeten]] door de koloniale autoriteiten in [[1767]], op de spits werd gedreven in de [[Hervormingsoorlog]] halverwege de [[19e eeuw]] en na een onderbreking tijdens het [[Porfiriaat]] eindelijk beslecht werd. Deze officiële en wijdverspreide visie werd onderschreven door de Mexicaanse regering, die eraan toevoegde dat de opstandelingen zouden zijn opgehitst door de Katholieke Kerk. De laatste decennia zijn er echter veel historici die menen dat die situatie niet zo simpel ligt, maar dat eerder een brede en spontane volksopstand was, uitgelokt door het autoritaire en eenzijdige hervormingsstreven van de Mexicaanse regering en haar [[
== Culturele invloed ==
Een van de bekendste literaire werken die door de Cristero-oorlog is geïnspireerd is ''[[Het geschonden geweten|The Power and the Glory]]'' (1940, ''Het geschonden geweten'') van de Engelse schrijver [[Graham Greene (schrijver)|Graham Greene]], dat zich afspeelt in het [[Tabasco (staat)|Tabasco]] van de jaren twintig. Het einde van de cristero [[Valentín de la Sierra]] wordt bezongen in een van Mexico's bekendste [[corrido (muziek)|corrido's]]. In 2012 werd deze donkere periode uit de Mexicaanse geschiedenis verfilmd door de
{{Commonscat|Cristeros War}}
| |||